Endemik Stachys pumila Banks & Sol. ve Stachys citrina Boiss. & Heldr. (Lamiaceae) Türleri Üzerine Karşılaştırmalı Anatomik ve Mikromorfolojik Bir Çalışma

Bu çalışmada, Türkiye’de yayılış gösteren Infrarosularis Bhattacharjee seksiyonuna ait endemik Stachys pumila Banks ve Sol., S. citrina subsp. citrina ve S. citrina subsp. chamaesideritis taksonları, anatomik ve mikromorfolojik olarak çalışılmış ve karşılaştırılmıştır. Her üç taksona ait Türkiye’nin farklı yerlerinden toplanan örnekler çalışmanın materyalini teşkil etmiştir. Toplanan örneklerin bir kısmı herbaryum materyali haline getirilirken, bir kısmı da %70’lik alkol içinde muhafaza edilmiştir. Anatomik çalışmalar için alkol içindeki örneklerden manuel olarak gövde ve yaprak enine kesitleri ile yaprak yüzeysel kesitleri alınmış ve daimi preparat haline getirilmiştir. Anatomik deskripsiyonlar ve tüy morfolojileri daimi preparatların incelenmesi ve çekilen fotoğrafların değerlendirilmesi ile yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, anatomik karakterler ve tüy morfolojisi karakterlerinin yakın akraba türler olan S. citrina ile S. pumila’nın taksonomik sınıflandırılmasında değere sahip olduğunu, fakat S. citrina’nın alt türlerinin ayrımında değerlerinin sınırlı olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Anatomi, Stachys pumila, Stachys citrina, taksonomi, tüy, Türkiye

Comparative Anatomical and Micromorphological Study on Turkish Endemic Stachys pumila Banks & Sol. and Stachys citrina Boiss. & Heldr.

In this study, Stachys pumila Banks & Sol., S. citrina subsp. citrina and S. citrina subsp. chamaesideritis included in sect. Infrarosularis Bhattacharjee were studied anatomical and micromorphological point of view and compared each other. The samples belong to the taxa which were collected from different localities in Turkey were composed of the study materials. When some materials were kept in 70 % alcohol, the rests were preserved as herbarium samples. For the anatomical studies, the cross-sections of leaf and stem along with the surface sections of leaf were manually obtained from the samples in the alcohol, and the permanent preparats were arranged. Anatomical descriptions and determinations of the trichome morphologies were made by the observation of the permanent preparats and the evaluation of the photos. The results obtained from the present study, the anatomical characters along with the morphological and trichome have taxonomic value in delimitation of S. pumila and S. citrina, but they have limited taxonomic importance in separation of the subspecies of S. citrina.

Keywords:

Anatomy, Stachys pumila, Stachys citrina, taxonomy, trichome, Turkey,

PDF

___

Abu Assab S, Cantino PD (1987). Phylogenetic implications of leaf anatomy in subtribe Melittidinae (Labiatae) and related taxa. Journal of the Arnold Arboretum, 68: 1-34.
Akçiçek E (2010). A new subspecies of Stachys cretica (section Eriostomum, Lamiaceae) from Turkey. Turkish Journal of Botany 34: 131-136.
Baran P. Özdemir C (2009). The morphological and anatomical properties of Lamium lycium (Lamiaceae) endemic to Turkey. Nordic Journal of Botany 27: 388–396.
Bhattacharjee R (1980). Taxonomic Studies in Stachys II, A new infrageneric classification on Stachys L. Notes from the Royal Botanic Garden. Edinburg 38: 65- 96.
Bhattacharjee R (1982) Stachys L. Davis, P.H. (ed.), Flora of Turkey and East Aegean Islands, Edinburgh University Pres. Edinburgh 19, vol. 7: 199-262.
Bini Maleci L, Servettaz O (1991). Morphology and distribution of trichomes in Italian species of Teucrium sect. Chamaedrys (Labiatae) – a taxonomical evaluation. Plant Systematic and Evolution 174: 83–91.
Daşkın R, Yılmaz Ö, Kaynak G (2009). Stachys ketenoglui sp. nov. (sect. Infrarosularis) (Labiatae/Lamiaceae) from south Anatolia Turkey. Nordic Journal of Botany 27:238-242.
Davis PH, Mill RR, Tan K (1988). Stachys L – İn: Davis, P.H., Mill, R.R. ve Tan, K. (eds.). Flora of Turkey and East Aegean Islands (subpl. 1), Edinburgh University Pres, vol. 10: 204-206.
Dinç M, Doğan HH (2006). Stachys yildirimlii (Lamiaceae), a new species from south Anatolia, Turkey. Annales Botanici Fennici 43:143-147.
Dinç M, Öztürk M (2008a). Comparative Morphological, Anatomical, and Palynological Studies on the Genus Stachsy L. sect. Ambleia Bentham (Lamiaceae) Species in Turkey. Turkish journal of Botany 32:113-121.
Dinç M, Duran A, Pınar M, Öztürk M (2008b). Anatomy, palynology and nutlet micromorphology of Turkish endemic Teucrium sandrasicum (Lamiaceae). Biologia 63/5, 637—641.
Dinç M, Doğu S, Bilgili B, Duran A (2009). Comparative anatomical and micromorphological studies on Teucrium creticum and Teucrium orientale var. orientale (T. sect. Teucrium, Lamiaceae), Nordic Journal of Botany 27: 251–256.
Dinç M, Doğu S, Doğru Koca A, Kaya B (2011). Anatomical and nutlet differentiation between Teucrium montanum and T. polium from Turkey. Biologia 66, 448-453.
Duman H (2000). Stachys L. – İn: Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. ve Başer, K.H.C.(eds.), Flora of Turkey and East Aegean Islands (subpl. 2). Edinburgh University Pres, Edinburgh,vol. 11: 204-206.
Duman H, Kırımer N, Ünal F, Güvenç A, Şahin PF (2005). Türkiye Sideritis L. Türleri’nin Revizyonu, Ankara, Proje No: TBAG–1853 (199T090).
İlçim A, Çenet M, Dadandı MY (2008). Stachys marashica (Lamiaceae), a new species from Turkey. Annales Botanici Fennici 45: 151-155.
Kahraman A, Celep F, Doğan M (2009). Morphology, anatomy and palynology of Salvia indica (Labiatae). World Applied Sciences Journal 6: 289–296.
Kahraman A, Doğan M, Celep F, Akaydın G, Koyuncu M (2010a). Morphology, anatomy, palynology and nutlet micromorphology of the rediscovered Turkish endemic Salvia ballsiana (Lamiaceae) and their taxonomic implications. Nordic Journal of Botany 28: 91–99.
Kahraman A, Celep F, Dogan M (2010b). Morphology, anatomy, palynology and nutlet micromorphology of Salvia macrochlamys (Labiatae) in Turkey. Biologia 65 (2), 219–227.
Kandemir N (2003). The Morphological, Anatomical and Karyological Properties of Endemic Salvia hypargeia Fich. ve Mey. (Lamiaceae) in Turkey. Pakistan Journal of Botany 35: 219-236.
Kaya A, Başer KHC, Satıl F, Tümen G (2000). Morphological and anatomical studies on Cyclotrichium origanifolium (Labill.) Manden. ve Scheng. (Labiatae). Turkish Journal of Botany 24: 273–278.
Meidner H, Mansfield TA (1968). Physiology of stomata. Graw-Hill, New York.
Metcalfe CR, Chalk L (1950). Anatomy of the Dicotyledons Oxford Vol.1, Oxford University Pres, 810-816.
Metcalfe CR, Chalk L (1972). Labiatae, pp. 1041–1053. In: Metcalfe C.R. ve Chalk L. (eds), Anatomy of the dicotyledons, Vol. II, Oxford University Press, Oxford.
Metcalfe CR, Chalk L (1983). Anatomy Of The Dicotyledons II., London.
Mihalik E (1992). Histological Detection of Sudanophilic Lipits in Some Lamiaceae. Acta Horticirturae 306: 259-267.
Navarro T, El Oualidi J (2000). Trichome morphology in Teucrium L. (Labiatae), a taxonomic review. Anales Jardin Botanico De Madrid 57, 277-297.
Özdemir C, Şenel G (1999). The Morphological, Anatomical and Karyological Properties of Salvia sclarea L.. Turkish Journal of Botany 23, 7-18.
Özdemir C, Şenel G (2001) . The Morphological, Anatomical and Karyological Properties of Salvia forskahlei L. (Lamiaceae) in Turkey. Journal of Economic and Taxonomic Botany 19, 297-313.
Özörgücü B, Gemici Y, Türkan İ (1991). Karşılaştırmalı Bitki Anatomisi, Ege Üniversitesi. Bornova, İzmir.
Öztürk M, Seçmen Ö (1996). Bitki Ekolojisi, Ege Üniversitesi Basimevi. Bornova-İzmir, 238.
Payne Wilfred W (1978). A glossary of plant hair terminology. Brittonia 30, 239–255.
Satıl F, Kaya A (2007). Leaf anatomy and trichomes of Turkish Satureja L. (Lamiaceae), Acta Biologica Cracoviensia. Series, Botanica 49, 67-76.
Satıl F, Kaya A, Dirmenci T (2011). The taxonomic value of leaf anatomy and trichome morphology of the genus Cyclotrichium (Lamiaceae) in Turkey. Nordic Journal of Botany 29, 38-48.
Uphoff JCT (1962). Plant hairs, pp. 136–250. In: Zimmermann W. & Ozenda P.G. (eds), Encyclopedia of plant anatomy, IV (5), Gebruder Borntraeger, Berlin-Nikolassee.
Uysal İ, Öztürk M, Pirdal M (1991). Sidertis trojana Bornm. Endemik Türünün Morfolojisi, Anatomisi ve Ekolojisi. Doğa Botanik Dergisi 15: 371-379.
Uysal İ (1998). Stachys thirkei C. Koch Türünün Morfolojisi, Anatomisi ve Ekolojisi Üzerinde İncelemeler. II. Kızılırmak Uluslar arası Fen Bilimleri Kongresi Bildirileri. Kırıkkale.
Uysal İ (2002). Stachys cretica L. subsp. smyrnaea Rech Fil. Endemik Taksonunun Morfolojisi, Anatomisi ve Ekolojisi Üzerinde Araştırmalar. Ekoloji 11: 16-20.
Uysal İ (2003). Stachys thirkei C.Koch (Kekikgiller) türünün morfolojisi, anatomisi ve ekolojisi üzerine araştırmalar. Ot Sistematik Botanik Dergisi 10: 129-141.
Vardar Y (1987). Botanikte Preparasyon Tekniği, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Basımevi, İzmir.
Yakar N, Bilge E (1987). Genel Botanik (üçüncü baskı). İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları. Rektörlük No: 3438, Fakülte No:200 İstanbul.
Yılmaz Ö, Daşkın R, Kaynak G (2010). Stachys pseudobombycina sp. nov. (Lamiaceae) from South Anatolia, Turkey. Nordic Journal of Botany 28, 341-343.