14 MAYIS 1950 GENEL SEÇİMLERİNDE CHP VE DP'NİN SEÇİM KAMPANYALARININ ANA HATLARI*

14 Mayıs 1950 tarihinde gerçekleşen Genel Seçimler ile Türk siyasi tarihinde önemli bir değişiklik olmuş ve Cumhuriyet'in kuruluşundan beri iktidarda bulunan Cumhuriyet Halk Partisi yerini Demokrat Parti'ye bırakmıştır. Uzun yıllar CHP ve onun yöneticileri tarafından idare edilmeye alışmış olan halk için de yeni ve ayrı bir deneyimin başlangıcı olan 1950 seçimleri öncesi her iki taraf da ilginç seçim kampanyaları düzenlemişler, iktidara gelmek için kıyasıya yarışmışlardır. Bu yarışmanın en önemli ayağını ise ulusal basında ortaya çıkan makale savaşları oluşturmuştur. Ayrıca radyo kullanımının artması ve radyoda propaganda faaliyetleri, adayların sosyo-ekonomik durumları ve bunun halka yansımalan da seçim kampanyalarında etkili olmuş unsurlar olarak göze çarpmaktadır. Nihayetinde seçimler 14 Mayıs 1950 tarihinde olaysız bir şekilde gerçekleşmiş ve Demokrat Parti çoğunluğu alarak iktidara gelmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, CHP, DP, Demokrasi, Türk Demokrasi Tarihi, 1950 Genel Seçimleri, Seçim

OUTLINES OF ELECTION CAMPAIGNS OF CHP AND DP iN THE 14 MAY GENERAL ELECTIONS

There was a great change in Turkish political life with the general elections held on 14 May 1950 and Democrat Party came into power after Republic Party of People that had been in power since the founding of Republic. Before the 1950 election1 which was the beginning of a new and different experience far a nation that was accustomed ta being ruled by Republic Party of People, both sides had run interesting election campaigns and had competed ta come into power. The most important step of this competition was article wars broken aut in the press. Besides, propagandizing activities through radio channels, the disclosure of candidates1 socio-economic states and the reflections of these events upon public were ali effective elements in election campaigns. Finally, the elections were uneventfully held on 14 May 1950 and Democrat Party came into powe·r with a majority of votes.

Keywords:

Republic Party of People, Democrat Party, CHP, DP, Democracy, he History of Turkish Democracy, the 1950 General Elections, Election,

PDF

___

KİTAP VE MAKALELER
AHMAD, Feroz ve BEDİA, Turgay, (1976), Türkiye’de Çok Partili Politikanın
Açıklamalı Kronolojisi, Ankara: Bilgi Yayınevi. ALBAYRAK, Mustafa, (1992), Demokrat Parti, Hacettepe Üniversitesi Atatürk
Ilkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. ARASLI, Oya, (1972), Adaylık Kavramı ve Türkiye’de Milletvekili Adaylığı,
Ankara: Sevinç Matbaası. BABAN, Cihat, (1970), Politika Galerisi, İstanbul. BENHÜR, Çağatay, (2001), Türk Demokrasi Tarihinde Bir Dönüm Noktası Olarak
Genel Seçimleri, Selçuk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya. DEMİREL, Ahmet, “50.Yıldönı'imünde 1950 Seçimleri”, Tarih ve Toplum,
C:XXXilI, 5.197, Mayıs 2000. DOĞAN, Avni, (1964), Kurtuluş, Kuruluş ve Sonrası, İstanbul: Dünya Yayınları. DUVERGER, Maurice, (1993), Siyasi Partiler, (Çev. Ergun Özbudun), Ankara:
Bilgi Yayınevi. 34 1950 Seçimlerinin sonuçları ile ilgili veriler çeşitli kaynaklarda farklılıklar göstermektedir. Bu
larklılıklar büyük oranlarda olmamakla birlikte yine de mevcuttur. Biz burada çalışmanızı doğrudan
ilgilendinnedlğinden bu konunun detaylarına girmek istemiyoruz. Belirtmek istediğimiz nokta
verdiğimlz sonuç istatistiğinde Ahmet Demirel'in 50.Yıio'önümünde 1950 Seçimleri adlı
makalesindeki istatislikleri kullandığımızda. Seçim sonuçlarındaki tüm farklı rakam ve istatistikleri
detayları ile incelemek için bkz. Çağatay Benhür, Türk Demokrasi Tarihinde Bir Dönüm
Noktası Olarak 1950 Genel Seçimlerl, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2001l 5.154-158. 14 Mayıs 1950 Genei Seçimlerinde CHP ve DP’nin Seçim Kampanyalarımız .ı4ııa Harlan 75 ERDEM, Tarhan, (1982), Anayasalar ve Seçim Kanunları, Ankara: Çeitüt Matbaası. EROĞUL, Cem, (1998), Demokrat Parti, Ankara: İmge Yayınevi. HAYTOĞLU, Ercan, “Mareşal Fevzi Çakmak’ın Siyasi Hayatı ve Ölümü”,
Türk Yurdu, C:XIX, 8.147 Kasım 1999. GÜLOĞLU, Mahmut, (1982), Demokrasiye Geçiş, Kaynak Yayınları, İstanbul. SABANCIOĞLU, Müsemma, “Bir Seçim Böyle Geçti”, Toplumsal Tarih,
Sayı:200005, Mayıs 2000. TBMM Kütüphane ve Dokümantasyon Müdürlüğü, (1982), Seçim, Seçim
Sistemieri ve Tü rkiye’de Uygulamaiar, Ankara: TBMM Yayınları. TUNAYA, Tank Zafer, (1995), Türkiye’de Siyasi Partiler, İstanbul: Arba Yayınları. ıı. GAZETELER CUMHURİYET (Ocak—Haziran 1950) VATAN (Ocak-Haziran 1950) ZAFER (Ocak—Haziran 1950)