Sinemada 'dünyayı kurtarmak': Türk sinemasında dünyayı kurtaran adam ve oğlu

Ticari sinema kahramanlara dayalı bir sinemadır. Kahramanlar olağanüstü özelliklere sahip olduklarından, her türlü zorluğun üstesinden gelip bozulan düzeni ve dengeyi eski haline döndürebilirler. Dünyayı her tür tehdit ve saldırıdan korumak ve kurtarmak da ticari sinemanın yarattığı kahramanların görevidir. Bu kahramanlar Hollywood tarafından yaratılmakta, majörlerin güçlü dağıtım ağları sayesinde bütün dünya izleyicisine ulaşmaktadır. Uzun yıllardır süren Hollywood egemenliği, izleyicinin algısına ve bilinçaltına, dünyayı kurtarmanın Amerikalılara has bir özellik olduğu fikrini yerleştirmektedir. Ancak zaman zaman diğer ülkelerin ulusal sinemalarında da dünyayı kurtaran kahramanlara rastlanmaktadır. Türk ticari sinemasında 1982 yapımı ‘Dünyayı Kurtaran Adam’ ile 2006 yapımı ‘Dünyayı Kurtaran Adamın Oğlu’ filmleri kendine has kahramanlarıyla dünyayı kurtarmaktadır. Bu çalışmada, bu iki film, dünyanın karşı karşıya olduğu tehdit, kahramanın yapılandırılması ve filmlerin çekildiği dönemde ülkenin içinde bulunduğu ekonomik-politik ve toplumsal durum açısından incelenmiştir. Filmlerle, çekildikleri dönemin ekonomik, politik ve toplumsal yapısı arasındaki bağlantıları ortaya koymak amacıyla, ideolojik çözümleme yöntemi kullanılmıştır.

'Saving the world' in the cinema: The man who saves the world and his son in Turkish

Commercial cinema is a form based on heroes. Since the heroes possess supernatural characteristics, they have the ability to overcome all sorts of difficulties and restore order that has been destroyed and maintain stability. It is the duty of the heroes created by commercial cinema to protect the world from all kinds of threats and attacks. Those heroes are created by Hollywood and reach the viewers all around the world by means of the powerful distribution networks of the majors. The dominance of Hollywood, which has been observed for years, inoculates into the perception and subconscious of the viewers the idea that saving the world is a quality peculiar to Americans. However, heroes who save the world are found in the products of national cinemas from time to time. In Turkish commercial cinema, the films The Man Who Saves the World produced in 1982 and The Son of The Man Who Saves the World produced in 2006, save the world through distinctive characters. In the present study, these two films are examined in terms of the threat the world is exposed to, the structuring of the hero characters and the economic-political and social situation of the country in the period when the movies were shot. The ideological analysis method was used in order to reveal the relationships between the films and the economic, political and social structures of the period when they were made.

PDF

___

Abisel N (1999) Popüler Sinema ve Türler, Alan Yayıncılık, İstanbul.
Ahmad F (1995) Modern Türkiye’nin Oluşumu, Y. Alogan (çev), Sarmal Yayınevi, İstanbul.
Althusser L (2006) Yeniden Üretim Üzerine, Işık Ergüden ve Alp Tümertekin (çev), İthaki Yayınları, İstanbul.
Aristoteles (2002) Poetika, İsmail Tunalı (çev), Remzi Kitabevi, 10. Basım, İstanbul.
Benjamin W (2009) Pasajlar, Ahmet Cemal (çev), YKY, İstanbul.
Berger A A (1993) Kitle İletişiminde Çözümleme Yöntemleri, Nazmi Ulutak ve Aslı Tunç (ed), Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir.
Biryıldız E (1998) Sinemada Akımlar, Beta Yayınevi, İstanbul.
Cankaya Ö (2003) Bir Kitle İletişim Kurumunun Tarihi: TRT 1927-2000, YKY, İstanbul.
Coşkun E (2003) Dünya Sinemasında Akımlar, İzdüşüm Yayınları, İstanbul.
Çetin-Erus Z (2005) Amerikan ve Türk Sinemalarında Uyarlamalar, Es Yayınları, İstanbul.
Esen Ş (2010) Türk Sinemasının Kilometre Taşları, Agora Kitaplığı, İstanbul.
Güçhan G (1999) Tür Sineması, Görüntü ve İdeoloji, Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir.
Kırel S (2005) Yeşilçam Öykü Sineması, Babil Yayınları, İstanbul.
Monaco J (2002) Bir Film Nasıl Okunur?, Ertan Yılmaz (çev), Oğlak Bilimsel Kitaplar, İstanbul.
Nowell-Smith G (2003) Sosyalizm, Faşizm ve Demokrasi, Geoffrey Nowell-Smith (ed), Dünya Sinema Tarihi, Ahmet Fethi (çev), Kabalcı Yayınevi, İstanbul, ss.385-395.
Özdemir H (2002) Siyasal Tarih (1960-1980), S. Akşin (ed), Türkiye Tarihi, Çağdaş Türkiye 1908-1980, Cem Yayınevi, İstanbul.
Özden Z (2004) Film Eleştirisi, İmge Kitabevi, Ankara.
Pezzela M (2006) Sinemada Estetik, Fisün Demir (çev), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
Ryan M ve Kellner D (1997) Politik Kamera, Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası, Elif Özsayar (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Sartelle J (2003) Bir Hollywood Gişe Filminde Düşler ve Kabuslar, Geoffrey Nowell-Smith (ed), Dünya Sinema Tarihi, Ahmet Fethi (çev), Kabalcı Yayınevi, İstanbul, ss.584-596.
Topçu Y G (2010) Hollywood’dan Kriz Dönemi Kıyamet Öyküleri: Felaket Filmleri, Y. Gürhan Topçu (ed), Hollywood’a Yeniden Bakmak, De Ki Basım Yayım, Ankara.