Güven, Saygınlık ve Karizma: Toplumsal İtibarın Kadim Dayanakları

Sosyal bilimler alanında yapılan çalışmalarda, itibar kavramına genel olarak markaların ya da kamusal yapıların imajını test etme maksadıyla başvurulmaktadır. Çalışmalar genelde, ekonomik döngü içinde artı değer yaratmanın önemli ve zorunlu bir bileşeni olarak markanın toplumsal imajına odaklanmaktadır. ‘Toplum, sermaye yapılarına nasıl ve neden itibar atfeder?’ ya da ‘mevcut kurum/şirket itibarı nasıl zedelenir?’ gibi artı değeri daha da mümkün hale getiren sorular ekseninde itibar çalışmaları yapılmaktadır. Ancak toplumsal etkileşimin önemli bir referans kodu olarak itibar, kadimden bu yana toplumsal aktörün prestijini tanımlamak için de kullanılır. Sosyal, kültürel, ekonomik, sembolik ve başka sermaye bileşenleri ekseninde inşa edilen itibar, kişiye toplumsal etkileşim mekanizması içinde ayrıcalıklı bir otorite kazandırır. İtibardan yansıyan otorite yapılarının toplumsal alandaki meşruiyeti sosyolojik olarak ifade edilmiştir. Çalışma, itibarın toplumsal alandaki boyutuna odaklanmıştır. Saha araştırmasından kotalı örneklemle elde edilen bulgular bağlamında anlam kazanan bu araştırma, itibarın genel görünümlerini betimlemiştir. İtibar kaynakları resmedilirken, temel değişkenlerle itibar arasında anlamlı bir ilişkinin varlığı araştırılmıştır. Kuşak, cinsiyet, eğitim durumu değişkenleri, itibarı hangi kaynaklar bağlamında tanımladıkları irdelenmiştir. Ayrıca itibar tipolojileri sahip oldukları sermaye bileşenlerine göre gruplandırılmaları mümkün ise bu gruplandırmanın hangi kabuller üzerinden yapılabileceği de ifade edilmiştir. Elde edilen verilerden yola çıkarak itibara dair sonraki araştırmaların kapsamının ne olabileceğine dair tespitlere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İtibar, İtibar kaynakları, Güven, Statü, Karizma

Trust, Prestige and Charisma: Ancient Foundations of Social Reputation

In social scientific studies, the concept of reputation is generally applied to test the image of brands or public structures. Studies, in general, focuses on the social image of the brand as an important and obligatory component within economic cycle. Reputation studies are made around the questions such as ‘How and why does the society accredits capital structures?’ or ‘How does the given institution/company reputation is bruised?’, which make surplus value possible. However, reputation as an important reference code of social interaction have been used since ancient in order to define the prestige of social actor, too. Prestige, which is constructed around some capital components such as social, cultural, economic, symbolic and others, provides individual with a privileged authority within social interaction mechanism. The legitimacy of authority structures, in social sphere has been expressed sociologically. Study is focused on the dimension of reputation in social sphere. This work, which is meant within the context of the findings generated from a field research based on a quota sample, determined the general view of the reputation. The sources in which the variables of generation, gender, and educational status define reputation were examined. In addition, if it is possible to group reputation typologies according to their capital components, it is also stated on which assumptions this grouping can be made. Based on the data obtained, determinations regarding the scope of further studies on reputation have been given.

Keywords:

Reputation, Reputaition sources, Trust, Status, Charisma,

PDF

___

Aydemir, M. A. (2011). Sosyal Sermaye. Konya: Çizgi Kitabevi.
Bourdieu, P. (1986). Handbook of Theory and Research For The Sociology of Education. J. Richardson içinde, The Forms of Capital (s. 241-258). Westport: Greenwood Press.
Bourdieu, P. (2006). Pratik Nedenler. (H. U. Tanrıöver, Çev.) İstanbul: Hil Yayın.
Bourdieu, P., ve Wacquant, J. D. (2016). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar. (N. Ökten, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
Coleman, J. S. (2010). Beşeri Sermayenin Yaratımında Sosyal Sermaye. A. Z. Mehmet Murat Şahin içinde, Sosyal Sermaye Kuram Uygulama Eleştiri (s. 77-119). İstanbul: Değişim Yayınları.
Ermakoff, I. (2015). Rasyonel Seçim Teorisi Üstünlüğü Ele Geçirebilir. P. S. Gorski içinde, Bourdieu ve Tarihsel Analiz (Ö. Akkaya, Çev., s. 141-165). Ankara: Heretik.
Esen, E. (2011). Türkiye'deki ve Dünya'daki İtibar Ölçümlerinin Karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(2), 289-306.
Fukuyama, F. (2010). Sosyal Sermaye ve Sivil Toplum. A. Z. Mehmet Murat Şahin içinde, Sosyal Sermaye Kuram Uygulama Eleştiri (s. 140-170). İstanbul: Değişim Yayınları.
Goffman, E. (2020). Gündelik Yaşamda Benliğin Sunumu. (B. Cezar, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
Gümüş, M., ve Öksöz, B. (2010). İtibarın Temel Taşı Olarak Kurumsal İletişim: Kurumsal İtibar Sürecinde İletişimin Rolü ve Önemi. Marmara İletişim Dergisi(16), 111-124.
Güvenç, B. (2011). İnsan ve Kültür. İstanbul: Boyut Yayıncılık.
Hu, L.-t., ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 1(55), 1-55. doi:10.1080/10705519909540118
İnam, A. (2003). Herşeyin Başı Güven. F. Erdem içinde, Sosyal Bilimlerde Güven (s. 13-26). Ankara: Vadi Yayınları.
Karatepe, S. (2008). İtibar Yönetimi: Halkla İlişkilerde Güven Yaratma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 77-97.
Mills, S. (2003). Söylem ve İdeoloji. B. Çoban, & Z. Özarslan içinde, Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din ve İdeoloji (Z. Özarslan, Çev., s. 113-130). İstanbul: Su Yayınevi.
Gümüş, M., ve Öksöz, B. (2010). İtibarın Temel Taşı Olarak Kurumsal İletişim: Kurumsal İtibar Sürecinde İletişimin Rolü ve Önemi. Marmara İletişim Dergisi(16), 111-124.
Özlem, D. (2017). Max Weber'de Bilim ve Sosyoloji. İstanbul: Notos Kitap.
Pira, A., ve Sohodol, Ç. (2008). Kriz Yönetimi : Halkla İlişkiler Açısından Bir Değerlendirme. İstanbul: İletişim Yayınları. Sennet, R. (2011). Otorite. (K. Durand, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Smitds, A., ve Riel, C. B. (2001). The Impact of Employee Communıcation and Perceived External Prestige on Organizational İdentication. İn The Academy of Management Journal, 44(5), 1051-1062.
Swartz, D. (2013). Kültür ve İktidar: Pierre Bourdieu'nün Sosyolojisi. (E. Gen, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
Ural, E. G. (2002). İtibar Yönetimi Değer Yaratan Bir Halkla İlişkiler Çalışması Olarak İtibar Yönetimi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi, 83-93.
URL1, (2020). 09 22, 2020 tarihinde Cambridge Dictionary: https://dictionary.cambridge.org/tr/sözlük/ingilizce-türkçe/reputation adresinden alındı
URL2, (2020, 07 22). Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
Weber, M. (2018). Ekonomi ve Toplum. (L. Boyacı, Çev.) İstanbul: Yarın Yayınları.
Yavuz, K. (2003). Din ve Güven. F. Erdem içinde, Sosyal Bilimlerde Güven (s. 27-52). Ankara: Vadi Yayınları.