Sultan Mahmûd'un Son Yolculuğuna Bir Ağıt
Öz: Bu çalışmada şiiri ile edebiyat dünyasında dikkatleri çeken İslam devri İran edebiyatının ilk dönem kaside şâirlerinden olan ve Fars edebiyatının şiir yolunda adından çokça söz edilen Ferruhî-yi Sîstânî’nin hayatı ve edebî kişiliği üzerinde kısaca durulduktan sonra Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında yer alan mersiye türüne değinilecektir. Sonrasında şâirin Sultan Mahmûd’un ölümü üzerine yazmış olduğu Mersiye'nin Fars şiir geleneğinde sahip olduğu önemi üzerinde durulmaya çalışılacaktır. Bu mersiyede iz bırakan dizeleriyle klasik zihniyeti ve estetiği şiir diliyle birleştiren Ferruhî, Mahmûd’un ölümünün ruhunda yarattığı derin ıstırabın etkisini şiir dünyasına taşır. Şâir iç haykırışlarıyla bize bu acıyı yaşayan ve ıstırap çeken bir mizaç izlenimi verir.
Anahtar Kelimeler:
Fars edebiyatı, şiir, Ferrûhî-yi Sîstânî, mersiye
An Elegy To Sultan Mamûd's Final Journey
Abstract: In this study, one of the most influential figures in literature and especially in poetry and one of the first eulogists in Iranian literature in Islamic period Ferruhî-yi Sîstânî, who is also famous in Persian literature, his life and his literary career are mentioned briefly. Elegy in the Arabian, Persian and Turkish literature will be mentioned, as well. Besides, it is stated that the poet’s elegy written on the death of Sultan Mahmûd is one of the influential works in Persian literature. In this elegy, Ferruhi combines classical mentality and aesthetics with the language of poetry there is a reflection of the grief that Mahmûd's death created on his soul in his poetry. The poet with his inner cries reflects a persona who suffers and anguishes.
Keywords:
Persian literature, poetry, Ferruhi-yi Sistani, Elegy,
___
- Acehan, Abdullah, “Yeni Türk Edebiyatı’nda Mersiyeyi Yaşayanlar” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 5 Sayı: 21 Volume: 5 Issue: 21, 7-23.
- Ali Avcu, “Karmatîler: Ortaya Çıkışları, Fikirleri, Edebiyatı Ve İslam Düşüncesine Katkılar” Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Cilt 10, Sayı 3, 2010, ss. 199 ‐246.
- Dihhudâ, Ali Ekber, “Mersiye”, Lügatnâme-i Dihhudâ, Tahran 1352 hş.
- Enver Konukçu,” GAZNE” DİA, İstanbul 1996, XIII, 479-480.
- Erdoğan Merçil, “Mahmûd-ı Gaznevî” DİA, Ankara 2003, XXVII, 362-365.
- Ferruhî-yi Sîstânî, Dîvân (nşr. M. Debîr-i Siyâkī), Tahran 1349 hş.
- Fesâî, Mansûr Restgâr, Envâ-i şi’r-i Fârisî, Şirâz 1373, hş.
- Feyzi Halıcı, “Çevgân” DİA, İstanbul 1993, VIII, 294-295.
- Günay Tümer, “Brahmanizm” DİA, İstanbul 1992, VI, 329-333.
- http://www.tdk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 10. 03. 2019.
- İsen, Mustafa, Acıyı Bal Eylemek, Ankara 1993.
- Kuzucular, Şahamettin, Eleji (Batı Edebiyatında Ağıt) https://edebiyatvesanatakademisi.com) Erişim Tarihi: 18.04.2019.
- M. Faruk Toprak, “Mersiye” DİA, Ankara 2004, XIX, 215-217.
- Meymenet, Mîr Sâdıkî, Vâjenâme-yi Huner-i Şâ’irî, Tahran 1376 hş.
- Mu’temen, Zeynu’l-Âbidin, Şi’r u Edeb-i Fârsî, Tahran 1346 hş.
- Sîrûs, Şemîsâ, Envâ-ʻi Edebî, Tahran 1373 hş.
- Tahsin Yazıcı, “Ferruhî-yi Sîstânî” DİA, İstanbul 1995, XII, 410-411.
- Toprak, M. Faruk, Endülüs Şiirinde Mersiye, Ankara 2014.
- WWW. Loghatnaameh. org. Erişim Tarihi: 15.04.2019.
- Yûsufi, Gulâm Hüseyin, Çeşme-i Rûşen, Tahran 1373 hş.
- ISSN: 1307-5020
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1956
- Yayıncı: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Cezayir Toplumunda Okullarda Şiddet ve Bu Şiddeti Azaltma Yöntemleri
Sultan Mahmûd'un Son Yolculuğuna Bir Ağıt
XVI. Yüzyıl İran Şairlerinden Sâ'ilî-i Şîrâzî'nin Târih-i Âl-i Osmânî'si
Hastalık Anlatısı ve Avangard Çin Edebiyatı'nın Modern Konusu (1985-2000)
İbrahim Vahdi Efendi (ö.1126/1714) ve Şevâhid Şerhleri
Kabûlî'nin İkinci Divanı'ndaki Türkçe ve Farsça Şiirlerinin Karşılaştırılması