İSTANBUL KENT GRAVÜRLERİNE FARKLI BAKIŞLAR VE KENTSEL GÖSTERGELERİN YORUMU

ÖZETBu çalışmada, 17. ve 18. yüzyıllarda yapılmış İstanbul kent gravürlerinden örnekler elealınarak kentin günlük yaşamı, fiziki, sembolik ve imgesel yapısı hakkında anlam haritalarıçıkartılmıştır. Gravür sanatçıları, Osmanlı İmparatorluğu döneminde kentin kültürel kodlarınısembollerle ifade etmişlerdir. Ancak her sanatçı kendi ilgi duyduğu konu ve kendi birikimi ilegravürlerini oluşturmuştur. Bu durum gerçeğe yakın belge niteliği taşıyan gravürlerde sadeceüslup olarak değil, kenti anlamlandırmada da öznel yorum farklılıklarına neden olmuştur.İstanbul kent gravürleri yapıldığı dönemin tarihini belgeler. Bu gravürler kendinden öncekigeçmişten izler taşırken; günümüze de bir takım kültürel kodların ip uçlarını bırakır. Bu gündenbaktığımızda bu tarihi belgeler bize sadece kentin simgelerini, anıtsal yapı veya doğal çevreyideğil, toplumsal yaşam, gelenek ve kültür hakkında da ipuçları vermektedir. Gravürlerin yoğunolarak kullanıldığı Oryantalist dönemde Batı gözü ile yorumlanan İstanbul gravürleri, kentinruhunu yansıtmada, ortak belleği sergilemede ve bilinmeyeni ortaya çıkarmada etkili bir yöntemolmuştur. Bu çalışmadaki yorumlar ve çıkarılan anlam haritaları daha çok İstanbul Boğazı’nınen fazla ele alındığı örnekleri üzerinden, bugünün bakış açısıyla yapılmıştır.Anahtar kelimeler: İstanbul, kent gravürleri, gösterge, sembol, kültürel kodABSTRACTIn this work, Istanbul's daily life, physical, symbolical and metaphorical structures mental maphas been brought into light with examples from gravures from the 17th and 18th century. İn theperiod of the Ottoman Empire, the artists have depicted the cultural codes with symbols. However,each artist has developed his own style of gravures with his own cultural background andknowledge collateral with their interests. This situation causes differences not only as manner alsoin urban definition at the engravings which are carrying facts of reality documentations. İstanbulUrban engravings documents the history in which it is made. This engravings show traces ofprevious history ,and also leave today clues of a number of cultural codes. İf we look today, thishistorical documents not only give us information about urban symbolics, monuments or naturalenvironment. also gives us clues about social life, traditions and culture. At the Orientalistperiod in which Engraving are used extensively, Istanbul engravings reviewed by Westernvision, has been an effective method to reflect the city’s soul, to display collective memory andto reveal the unknown. Comments on this study and issued mental maps are made with today'sperspective on samples in which mostly Bosphorus is approached.Keywords: Istanbul, the city engravings, sign, symbol, cultural code