Halikarnas Balıkçısı ve Resimlemeleri

Halikarnas Balıkçısı, ya da gerçek adıyla Cevat Şakir Kabaağaçlı, kitapları ve Bodrum sevgisi ile tanınır. Oysa Balıkçı’nın yaşamında edebiyat kadar turist rehberliği, Anadolu kültürü araştırmacılığı, bitkibilimi, deniz sevgisi gibi, resim ve resimleme de kimliğini oluşturan katmanlardandır. Avrupa’da Güzel Sanatlar eğitimi almış bir çizer olarak Türk grafik tasarım tarihinde önemli bir yeri olan resimlemeleri ise üzerine daha az konuşulmuş bir alandır. Yaşamını saran coşkusu, yazıları kadar çizimlerine de yansımış, duygusu yoğun eserlerin yaratımına olanak tanımıştır. Makalenin amacı Türk grafik ve illüstrasyon tarihinin önemli yapıtaşlarından biri olan Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın yazarlığına göre daha az irdelenen bir yönüne vurgu yapmaktır. Bu makalede, arşiv tarama çalışmasının yanısıra araştırma kapsamında ilk olarak 2000 yılında kızı İsmet Noonan, araştırmacı ve yazar Turgay Gönenç ve akademisyen Efdal Sevinçi gibi Kabaağaçlı’nın yaşamına dokunmuş önemli kişilerle söyleşiler yapılıp kimi eserleri orijinallerinden fotoğraflanarak kayıt altına alınmıştır. Araştırma tekrar elden geçirilip güncellenerek derlenmiş ve makaleye dönüştürülmüştür.

FISHERMAN OF HALICARNASSUS AND HIS ILLUSTRATIONS

The Fisherman of Halicarnassus or Cevat Şakir Kabaağaçlı is well known as an author, who loves Bodrum. In fact, he has layers beneath his personality as a tour guide, researcher of Anatolian culture, botanist, sea lover and painter as well as being a man of letters. As an illustrator and painter who got trained Fine Arts in Europe, his artwork has a pivotal role in Turkish graphic design history. Although it is an important issue, is not discussed enough yet. The enthusiasm of his life has affected his illustrations and he was capable of creating emotionally intensive artwork. Kabaağaçlı is one of the most important milestones of Turkish graphic design history. The article states the importance of Cevat Şakir Kabaağaçlı’s illustrator identity which is rather an under investigated aspect of his artist being. Besides the literary review, the interview is chosen as a research method for this article. First interviews are done by Kabaağaçlı’s daughter İsmet Noonan, Turgay Gönenç and Efdal Sevinçli. The photographs are taken from the original artwork by the researcher, from their archive by permission. The research has been enriched by updates and written as an article.

PDF

___

Abacı, T. (2000). “Magazinden Sabun Köpüğüne”. Radikal Gazetesi İki Eki, 7.

Bulut, G. (1999). Grafik Sanatı Tarihi Ders Notları. İzmir: DEÜ.

Cantek, L. (2011). “Basın Ressamlarının Kitabı”.BirGün Gazetesi Kitap Eki, 4.

Durmaz, Ö. ve İçli, N.E. (2013). Babıâli’nin Ressamları: “Zanaatten Tasarıma Geçişin Aktörleri”. 1453 Dergisi, 10.

Gönenç, T. (1985). “Balıkçı ve Resim”. Dönemeç Edebiyat Dergisi, 42.

Gönenç, T. (1985). “Kitaplar ve Resimler 2 Halikarnas Balıkçısı”. Grafik Sanatı Dergisi, 50-53.

Halikarnas Balıkçısı (1969). Deniz Gurbetçileri. İstanbul: Remzi Kitabevi

Halikarnas Balıkçısı (1997). Mavi Sürgün. Ankara: Bilgi Kitabevi

Hamuloğlu, N. / Yönetmen (2013). Şehirler ve Yüzler Belgeseli, 9. Bölüm.

İlhan, O. (1973). “Anadolu Aşığı Bir Dev Göçtü Dünyadan”. Milliyet Sanat Dergisi, 19 Ekim 1973, Sayı 50, 4

Kabaağaç, S. (2009). Dün, Sanki Bin Yıllık Uzak Bir Zamandır. İstanbul: TB Yayıncılık.

Kemal, Y. (1973). “Yaşar Kemal Balıkçı’yı Anlatıyor”. Milliyet Sanat Dergisi, 8.

Maden, Sait (1985). “Türk Grafik Sanatı Tarihi”. Grafik Sanatı Dergisi, 58-63.

Songür Dağ, Elif (2000). İsmet Noonan ile Halikarnas Balıkçısı Resimlemeleri üzerine söyleşi. İsmet Noonan’ın Evi, İzmir.

Songür Dağ, Elif (2000). Turgay Gönenç ile Halikarnas Balıkçısı Resimlemeleri üzerine söyleşi. Turgay Gönenç’in Evi, İzmir.

Noonan, İsmet (2009). Anılar Akın Akın. Ankara: Bilgi Yayınevi. Özakıncı, H. / Yönetmen (2015). Anadolu’nun Avukatı. Belgesel.

Sertel, Z. (1977). Hatırladıklarım. İstanbul: Gözlem Yayınları.

Songür Dağ, E. (2015). İllüstrasyonun İkinci Altın Çağı. İstanbul: Grafik Kitaplığı

Şerifoğlu, Ö.F. (Editör). (2001). Son Bin Fen: Halikarnas Balıkçısı’nın Sarmal Yaşamı. Yapı Kredi Yayınları.

Taner, S ve Uyargil, M (2013). “Halikarnas Balıkçısı’nın Mirası” Ulusal Halikarnas Balıkçısı Sempozyumu Bildiri Kitabı,76

Yazıcı, N (1998). Halikarnas Balıkçısı’nın Eserlerinde Tabiat. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

İnternet: Ryan, J. (Temmuz, 2013) The Glamour of the New Turkish Woman in “Resimli Ay”, Web:http://stambouline.com/2013/07/the-glamor-of -new-turkishwoman-in.html, 01 Aralık 2015’de alınmıştır.

Görüntü 1: Sol / İnternet: Ryan, J. (Temmuz, 2013) The Glamour of the New Turkish Woman in “Resimli Ay”, Web:http://stambouline.com/2013/07/the-glamorof -new-turkish-woman-in.html, 01 Aralık 2015’de alınmıştır. Sağ / İnternet:(2006) American Magazine Dergi kapağı, 1924 Earl Christy CoverWeb: https://www.flickr. com/photos/gatochy/292661662/, 15 Aralık 2015’de alınmıştır.

Görüntü 2: Sol / Gönenç, T. (1985). “Kitaplar ve Resimler 2 Halikarnas Balıkçısı”. Grafik Sanatı Dergisi, 50-53. Sağ / Fotoğraf: Songür Dağ, Elif, (2000). Halikarnas Balıkçısı’nın minyatürlerinden bir örnek. İsmet Noonan arşivi. Noonan’ın izniyle.

Görüntü 3: Fotoğraf: Songür Dağ, Elif, (2000). Halikarnas Balıkçısı’nın resimlemiş olduğu Resimli Ay dergilerinin kapaklarından bazıları. Efdal Sevinçli arşivi. Sevinçli’nin izniyle.

Görüntü 4: Fotoğraf: Songür Dağ, Elif,(2000). Cevat Şakir’in tanıtıldığı bir Resimli Ay dergisinin ilgili sayfası. Efdal Sevinçli arşivi. Sevinçli’nin izniyle.

Görüntü 5: Halikarnas Balıkçısı (1957). Kitap resimlemeleri, soldan sağa sf 27, 103 ve 133. Bilgi Yayınevi.

Görüntü 6: Halikarnas Balıkçısı (t.y.). Kitap Resimlemesi. Düşün Yazıları. Yeditepe Yayınları.

Görüntü 7: Halikarnas Balıkçısı (t.y.). Kitap Resimlemesi. Düşün Yazıları. Yeditepe Yayınları.

Görüntü 8: Halikarnas Balıkçısı (t.y.). Kitap Resimlemesi ve kapağıDeniz Gurbetçileri. Remzi Kitabevi Yayınları.

Görüntü 9: Halikarnas Balıkçısı(t.y.).Kitap Resimlemesi. Merhaba Anadolu. Yeditepe Yayınları.

Görüntü 10: Halikarnas Balıkçısı(t.y.).Kitap Resimlemesi. Merhaba Anadolu. Yeditepe Yayınları.

Görüntü 11: Fotoğraf: Songür Dağ, Elif, (2000). Halikarnas Balıkçısı’nın otoportresi. İsmet Noonan arşivi. Noonan’ın izniyle.

Görüntü 12: Fotoğraf: Songür Dağ, Elif, (2000). Halikarnas Balıkçısı’nın torunu için resimlediği ‘Cevat’ın Defteri’nden bir örnek. İsmet Noonan arşivi. Noonan’ın izniyle.

Görüntü 13: Sol / Şerifoğlu, Ö.F. (Editör). (2001). Balıkçı’nın kuzeni Aliye Berger’in karakalem portresi Son Bin Fen: Halikarnas Balıkçısı’nın Sarmal Yaşamı. Yapı Kredi Yayınları. Sağ / Wikipedia (Ocak 2015) Gibson Girl. Charles Dana Gibson’ın ünlü Gibson Kızı illüstrasyonu. Web:https://en.wikipedia.org/wiki/Gibson_Girl. 10 Şubat 2016’da alınmıştır.

Görüntü 14: Şerifoğlu, Ö.F. (Editör). (2001). Suluboya bir çalışma. Son Bin Fen: Halikarnas Balıkçısı’nın Sarmal Yaşamı. Yapı Kredi Yayınları.