DOĞAYA HAKİM OLMA DÜŞÜNCESİNDEN DOĞA DOSTU METODOLOJİYE EVRİLME SÜRECİNDE EKOLOJİK SANAT

19. yy birçok anlamda değişimlerin dönüşümlerin yüzyılı olmuştur geliştirdiği teknoloji sayesinde sanayileşmenin hız kazanmasıyla toplumda aşırı tüketim odaklı yaşam baş göstererek doğanın kaynaklarının tüketimini artırmış ve bunun sonucunda da çevrenin bozulmasıyla birlikte ekolojik dengede bozulmalar kendini göstermeye başlamıştır. Ayrıca doğal dengenin bozulmasına neden olan insanın düşünce yapısındaki akılcılığın bir değer olarak ortaya çıkması sonucu insanmerkezci bir düşünce yapısına dönüşmesini sağlamıştır. Daha sonraları bilim alanında ve düşünce yapısında ekolojik bir dönüşüm olarak derin ekoloji, ekofeminizm ve toplumsal ekoloji gibi çevreci yaklaşımlar doğanın korunmasını konu alan görüşlerini ortaya koymuşlardır. Bu yaklaşımların bir sonucu olarak doğanın sömürülmesine karşı doğal hayatın korunmasını ve bütüncül olarak bilinçlenmesini konu edinen edebiyat alanında eserlerin oluşması “ekoeleştiri” olarak ortaya çıkar. Sanatçılar, tüm bu düşünce ve yaklaşımları kendi süzgeçlerinden geçirerek, insanın ekosisteme yapmış olduğu tahribatları, sanata ilham olan doğanın, bu seferde sanatın ilham gücünü kullanarak doğayı iyileştirme üzerine yoğunlaşarak ekolojik konularda bilinç oluşturmayı hedeflemişlerdir. Ekolojik Sanat tam bu ortamda varlığını ilan ederek ekosistemi yeniden canlandırma peşinde disiplinlerarası bir işbirliği içinde tüm doğayı kutsayan bakış açısıyla ortaya çıkmıştır. Bu araştırmada Land Art ve Ekolojik Sanat çalışmaları önce betimsel analiz yöntemiyle ele alınmış daha sonra karşılaştırmalı analiz yöntemiyle doğa üzerine yapılan her sanatsal müdahalenin doğaya zarar verip vermemesi bakımından doğanın sanat yoluyla sömürülmesinin ekolojik eleştirisi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ekoloji, Sanat, Koruma, İnsanmerkezcilik

ECOLOGICAL ART IN THE PROCESS OF EVOLVING FROM NATURE DOMINATION TO NATURE-FRIENDLY METHODOLOGY

The 19th century was the century of changes and transformations in many senses. Thanks to the acceleration of industrialization leading to the advances in technology, excessive consumption-oriented life emerged in the society, increasing the consumption of nature’s resources. As a result, deterioration in the ecological balance began to manifest itself with the deterioration of the environment. In addition, as a result of the emergence of rationality in the mentality of human beings, which caused the deterioration of the natural balance, it turned into an anthropocentric mentality.Later, as an ecological transformation in the field of science and thought, environmental approaches such as ecology, deep ecology, ecofeminism and social ecology have put forward their views on the protection of nature. As a result of these approaches, the creation of works in the field of literature, which deals with the protection of natural life against the exploitation of nature and raising awareness as a whole, emerges as “eco-criticism”.By passing all these thoughts and approaches through their own filters, the artists aimed to raise awareness on ecological issues by focusing on the destruction of the ecosystem by humans, the nature that inspires art, and the healing power of art by using the inspiration power of art. Ecological Art has emerged with an interdisciplinary cooperation in pursuit of revitalizing the ecosystem by announcing its existence in this very environment, with a perspective that sanctifies all nature.In this research, Land Art and Ecological Art studies were first discussed with the descriptive analysis method, and then with the comparative analysis method, ecological criticism of the exploitation of nature through art was made in terms of whether every artistic intervention on nature harms nature.

Keywords:

Ecology, Art, Conservation, Anthropocentrism,

PDF

___

• Aşar, H. (2017). İnsan-Merkezcilik Canlı-Merkezcilik İkileminde Biyoetik. Türkiye Biyoetik Dergisi , 77.
• Avaz, H. (2014). Çevreci Eleştiri Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi , 281.
• Aydın, S. (2012). Sanatta, Modernist İdeolojinin Reddi ve Ekolojist Bir Yaklaşım Olan Land Art Bağlamında İki Sanatçının Karşılaştırılması; Richard Long ve Michael Heizer . Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 53,54.
• Bilir, A. (2020). Doğa-Kent-Sanat İlişkisi Bağlamında Eymir Gölün’de Arazi Sanatı Uygulamaları. Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi , 381.
• Brown, A. (2014). Güncel Sanat ve Ekoloji. İstanbul: Lal Yayınları.
• Çoban, A. (2020). ÇEVRE POLİTİKASI: Ekolojik Sorunlar ve Kuram. Ankara: İmge Kitabevi.
• Çoban, A. (2018). Ekolojik İhtilaflar ve Kapitalizm. Ankara: İmge Kitabevi.
• Demirörs, A. (2018). Doğa ve Ekolojik Sanatın Bütünleşik İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü(Y.L) , 16.
• Ertürk, H. (2018). Çevre Bilimleri. Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Garrard, G. (2020). Ekoeleştiri: Ekoloji ve Çevre Üzerine Kültürel Tartışmalar. İstanbul: Kolektif Ktap.
• Harrarı, Y. N. (2016). Hayvanlardan Tanrılara SAPİENS. İstanbul: Kolektif.
• İKSV. (2019). Yedinci Kıta Saha Rapor. İstanbul: Yapı Kedi Yayınları.
• İsmail Aydın, Y. Z. (2013). Doğa ve Sanat Ekseninde Farklı Yaklaşımlar. Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi , 4,53,65.
• Kılıç, S. (2013). Çevre Etiği. Ankara: Orion.
• Kirazcı, A. (2018). Ekolojik Sanat: Yeni Bir Paradigma Mı, Evrensel Zorunlulk Mu.? 3. Uluslararası Akdeniz’de Güzel Sanatlar Sempozyumu, Art Antalya.
• Kovel, J. (2017). Doğanın Düşmanı. İstanbul: Metis.
• Macit Balık, B. T. (2014). Çevreci Eleştiri Kuramı Açısından Müge İplikçi’nin Cemre Adlı Romanı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi , 345,543.
• Menekşe Yavuz, D. A. (2020). Yaşar Kemal’in Deniz Küstü İsimli Romanına Eko-Eleştirel Bir Yaklaşım. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi , 271.
• Toska, S. (2017). Ekokurgu: Ekolojik Sorunların Çözüm Yolu Olarak Edebiyat. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Türkdoğan, G. (2017). İnsan Doğa İlişkisi Bağlamında 1960 Sonrası Doğaya Yönelimler . Anadolu Üniversitesi G.S.E. Yüksek Lisans Tezi . Eskişehir.
• Ünal, B. (2019). Antroposen ve Yeni Dünya Tasarımları. Fine Arts (NWSAFA), 190.
• Zümrüt, Y. (2012). 1960 Sonrası Ekolojik Sanat Kavramlar ve Amaçlar Kapsamında Değerlendirilmesi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üninversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.