Ayşe Denknalbant ÇOBANOĞLU, Akın TUNCER, Sevgi PARLAK, Ü. Melda ERMİŞ

4728

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MERKEZ KAMPÜSÜ'NDE BULUNAN TAŞ ESERLER

İstanbul Üniversitesi Merkez Kampüsü'nde bulunan taş eserler ile ilgiliçalışmamız 2005-2006 yıllarında parçaların envanterlerinin çıkarılması ilebaşlamıştır. Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait çoğunluğunu sütun başlıklarınınve sütun parçalarının oluşturduğu parçalar arasında korkuluk levhası parçası,sütun kaideleri gibi çeşitli mimari plastik eserler bulunmaktadır. Bu çalışma ilemerkez kampüs içinde yer alan taş eserlerin tanımlanmasının ve tanıtılmasınınyanı sıra parçaların bulunduğu bölgenin ve yakın çevresinin Bizans ve Osmanlıdönemlerindeki değişiminin verilmesi amaçlanmıştır.Bölgenin Byzantion zamanından başlayarak Bizans ve Osmanlı dönemlerininyanı sıra Cumhuriyet döneminde yoğun imar görmesi bu çevredeki yapılarıngünümüze ulaşmasını engellemiştir. Bu nedenle İstanbul Üniversitesi MerkezKampüsü'nde bulunan taş eserlerin kesin olarak kontekslerini belirlemek mümkündeğildir. Parçaların tanımlanmasında ve tarihlendirilmesinde üslup ve teknikbakımdan benzer örnekler dikkate alınmıştır. Parçalar bölgenin mimari açıdantarihsel gelişimi doğrultusunda değerlendirilmiştir.

The Architectural Sculptures at the Main Campus of Istanbul University

Our study on architectural sculptures found in the Main Campus of IstanbulUniversity commenced with taking inventory of the pieces in 2005and 2006. Column capitals and column shafts from the Byzantine and Ottomanperiods constitute majority of the pieces along with various architecturalsculptures such as fragment of slab and column bases. The studyaims to identify and promote the stone works in the main campus andconvey transformation of the area and immediate vicinity during the Byzantineand Ottoman periods.Structures in the area did not survive due to extensive construction inthe area since Byzantion through the Byzantine and Ottoman times as wellas the Republican period. Therefore, it is not possible to determine the exactcontext of the architectural sculptures in the Main Campus of IstanbulUniversity. Defi nition and dated of the stone works are considered in similarexamples in technical and stylistic features. The pieces were evaluatedaccording to the architectural development in the area.
PDF

___

  • Akbaş, Turgut, Osmanlı İstanbul'unda Bayezid Meydanı ve Tarihi Çevresi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2011.
  • Alpaslan, Sema, "Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ndeki Bizans Dönemi Taş Eserleri", Anadolu Medeniyetleri Müzesi 2000 Yıllığı, Ankara 2001, s.265-299.
  • Altun, Ara, "Bâb-ı Seraskeri - Mimari", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.4, İstanbul 1991, s.364-365.
  • Angiolello, Giovan Maria, Il Sultano e il Profeta: Memorie di uno schiavo vicentino divenuto tesoriere di Maometto II il Conquistatore, Ed. Jeannine Guérin Dalle Mese, Milano 1985.
  • Anonim, "Simkeşhane", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.37, İstanbul 2009, s.211-213.
  • Artan, Tülay, " Eski Saray", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.3, İstanbul 1994, s.204-205.
  • Asgari, Nuşin, "The Proconnesian production of architectural elements in late antiquity, based on evidence from marble quarries", Constantinople and its Hinterland, Cambridge 1995, s.263-288.
  • Aydın, Ayşe, "Erken Hıristiyanlık - Bizans Dönemi Mimari Elemanlarının / Süslemelerinin Kataloğu ve Değerlendirilmesi", Silifke Müzesi Taş Eserler Kataloğu, Mersin 2013, s.183-315.
  • Barsanti, Claudia, "L'esportazione di marmi dal Proconneso nelle regioni pontiche durante il IV-VI secolo", Rivista dell'Istituto Nazionale di Archeologia e Storia dell'Arte, Serie III, XII, Roma 1990, s.91- 220.
  • Barsanti Claudia - Alessandra Guiglia, "Late Roman and Early Byzantine Capitals", The Sculptures of the Ayasofya Müzesi in Istanbul, A Short Guide, İstanbul 2010, s.79-99.
  • Berger, Albrecht, "Nimfaion", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, İstanbul 1994, s.79-80.Berger, Albert (Çev.), Accounts of Medieval Constantinople, The Patria, London 2013.
  • Betsch, William Earl, The History, Production and Distribution of the Late Antique Capital in Constantinople, University of Pennsylvania, Department of the Art History, PhD Thesis, 1977.
  • Bilecik, Gülberk, "Ayverdi Haritası'nın Işığında 19. Yüzyılda Süleymaniye Semti", Süleymaniye Ulusal Sempozyumu / Şehir ve Medeniyet, (23-25 Kasım 2007), İstanbul 2011, s.306-319.
  • Bilgicioğlu, Banu, "Fatih'in fetihten sonra kurduğu ilk saray", Kültür (Üç Aylık Kültür Sanat Araştırma Dergisi, S.11, İstanbul 2008, s.60-69.
  • Bilgicioğlu, Banu, "Sarây-ı Atîk-i Âmire", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.36, İstanbul 2009, s.122-125.
  • Bir Şaheser Süleymaniye Külliyesi, Ed.Selçuk Mülayim, Ankara 2007. Cameron, Averil - Judith Herrin (Eds.), Constantinople in the Early Eighth Century: The Parastaseis Syntomoi Chronikai, Leiden 1984.
  • Can, Selman, Osmanlı Mimarlık Teşkilatının XIX. Yüzyıldaki Değişim Süreci ve Eserleri ile Mimar Seyyid Abdülhalim Efendi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul 2002.
  • Cansever, Turgut, Sonsuz Mekan Peşinde: Selçuk ve Osmanlı Sanatında Sütun Başlıkları, İstanbul 2010.
  • Çobanoğlu, Ahmet Vefa, "Seyyid Hasan Paşa Külliyesi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.37, İstanbul 2009, s.60-62.
  • Dalman, Knut Olof, Der Valens - Aquädukt in Konstantinopel, Istanbuler Forschungen 3, Bamberg 1933.
  • Deichmann, Friedrich Wilhelm, Ravenna, Hauptstadt des spätantiken Abendlandes, Kommentar II.1, Wiesbaden 1974.
  • Dethier, P. A., "???????? ????????? ??? ?' ??? ??? ?????? ??????", ????????????????? ????????? ??????????? ????????, Vol.13- 15 (1866-1867), 1868, s.62-67.Dukas, Bizans Tarihi, Çev. Vl. Mirmiroğlu, İstanbul 1956.
  • Duyuran, Rüstem, "Bayazıt'da Yapılan Arkeolojik Araştırma ve Bazı Müşahedeler", İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yıllığı, 8, 1958, s.25- 28.
  • Ersin, Özlem, İstanbul Beyazıt'taki Theodosius Forumu Geç Antik Dönemden Osmanlı Dönemi'ne Kadar Forum ve Yapılarının Değişimi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Tarihi Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2007.
  • Eyice, Semavi, "İbrahim Paşa Külliyesi", Türk Ansiklopedisi, C.20, 1972, s.4.
  • Eyice, Semavi, "Byzantinische Wasserversorgungsanlagen in Istanbul, Mitteilungen der Leichtweiss-Institut für Wasserbau der Technischen Universitat Braunschweig, 1979, s.1-16.
  • Eyice, Semavi, "İstanbul'un Bizans Su Tesisleri", Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, S.5, 1989, s.3-14.
  • Eyice, Semavi, "İstanbul'da Sultan II. Bayezid Külliyesi", Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, S.8, İstanbul 1990, s.11-26.
  • Eyice, Semavi, "Tauri Forumu", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.7, İstanbul 1994, s.225-227.
  • Eyice, Semavi, "İlk Kuruluştan Türk Devrinin Başlarına İstanbul", İstanbul Armağanı, Fetih ve Fatih, 1, İstanbul 1995, s.11-14.
  • Ferguson, George, Signs and Symbols in Christian Art, New York 1955.
  • Fıratlı, Nezih, "İstanbul İçinde ve Civarındaki Muhtelif Buluntular ve Kazılar", İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yıllığı, 4, 1950, s.40-43.
  • Fıratlı, Nezih, "Byzantion Nekropolü ve Son Buluntular", V. Türk Tarih Kongresi, Ankara 1960, s.194-199.
  • Fıratlı, Nezih, "İstanbulun Yunan ve Roma Mezar Stelleri", Türk Tarih Kurumu Belleten, C.XXIX, No.114, Ankara 1965, s.263-323.
  • Fıratlı, Nezih, "Kısa Arkeolojik Haberler", İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yıllığı, 13-14, 1966, s.220-224.Fıratlı, Nezih, "Notes sur quelques hypogées paléo-chrétiens de Constantinople", Tortulae, Studien zu Altchristlichen und Byzantinischen Monumenten, Freiburg 1966, s.131-139.
  • Fıratlı, Nezih, La Sculpture Byzantine Figurée au Musée Archéologique d'Istanbul, Paris 1990.
  • Grabar, André, Sculptures Byzantines de Constantinople (IVe-Xe siècle), Paris 1963.
  • Güran, Ceyhan, Türk Hanlarının Gelişimi ve İstanbul Hanları Mimarisi, Ankara 1978.
  • Haskan, Mehmet Nermi, İstanbul Hamamları, İstanbul 1995. Herrmann, John J., The Ionic Capital in Late Antique Rome, Archaeologica 56, Roma 1988.
  • Hörandner, Wolfram - Annemarie Weyl Carr, "Christogram", Oxford Dictionary of Byzantium, III, New York-Oxford 1991, s.441. http://laststatues.classics.ox.ac.uk/database/detail-text. php?record=LSA-494 01.02.2015.
  • Hüseyin Ayvansarayi, Hadikatü'l-Cevami, C.1, İstanbul 1281 (1865). Janin, Raymond, Constantinople Byzantine, Paris 1964.
  • Karakaya, Enis, Yurdumuzdaki Geç Hellenistik ve Erken Hristiyanlık Dönemi Hipojeleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1987.
  • Karakaya, Enis, "Nekropoller", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, İstanbul 1994, s.62-63.
  • Kautzsch, Rudolf, Kapitellstudien, Beiträge zu einer Geschicte des spätantiken Kapitells im Osten vom vierten bis ins siebente Jahrhundert, Berlin 1936.
  • Kuban, Doğan, "Beyazıt", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.2, İstanbul 1994, s.180-188.
  • Mango, Cyril, Le Développement Urbain de Constantinople (IVe - VIIe siècles), Paris 1990.Mendel, Gustave, Catalogue des Sculptures Grecques, Romaines et Byzantines, Vol.II, Roma 1966.
  • Mendel, Gustave, Catalogue des Sculptures Grecques, Romaines et Byzantines, Vol.III, Roma 1966.
  • Meriç, Rıfkı Melûl, "Beyazıd Câmii Mimârı II. Sultan Bâyezid Devri Mimarları ile Bazı Binaları Beyazıd camii ile alâkalı Husular, San'atkârlar ve Eserleri", Ankara Üniversitesi Yıllık Araştırmalar Dergisi, C.2, Anakara 1957, s.4-76.
  • Müller-Wiener, Wolfgang, İstanbul'un Tarihsel Topografyası, Çev. Ülker Sayın, İstanbul 2001.
  • Mülayim, Selçuk, "Tarih Kitabeli Bir Mukarnas Başlık", Aslanapa Armağanı, İstanbul 1996, s.151-162.
  • Naumann, Rudolf, "Neue Beobachtungen am Theodosiusbogen und Forum Tauri in İstanbul", Istanbuler Mitteilungen, 26, 1976, s.117-141.
  • Niewöhner, Philipp, "Production and Distribution of Docimian Marble in the Theodosian Age", Production and Prosperity in the Theodosian Period, Leuven-Walpole 2014, s.251-271.
  • Ogan, Aziz, "Üniversite Temel Hafriyatının Meydana Koyduğu Hakikatler", TTOK Belleteni, No.79, 1948, s.11-16.
  • Ötüken, Yıldız, Forschungen im nordwestlichen Kleinasien: antike und byzantinische Denkmäler in der Provinz Bursa, İstanbuler Mitteilungen Beiheft 41, Tübingen 1996.
  • Öz, İlban, "Beyazıt Simkeşhane Yapısı Restorasyonu, Theodossius Takı ve Hasan Paşa Hanı'nın Sorunları", Ayasofya Müzesi Yıllığı, S.10, İstanbul 1985, s.50-53.
  • Özcan, Abdûlkadir, "Bâb-ı Seraskeri", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.4, İstanbul 1991, s.364.
  • Özdoğan, Mehmet, "Doğu Marmara ve Trakya Araştırmaları, 1982", I. Araştırma Sonuçları Toplantısı, (23-26 Mayıs 1983), s.63-68, 238-241.Özgümüş, Ferudun, "2005 Yılı İstanbul Çalışmaları Bilimsel Raporu", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, C.2, Ankara 2007, s.525-538.
  • Özgümüş, Ferudun, "2006 İstanbul Sur İçi Arkeolojik Yüzey Araştırması", 25. Araştırma Sonuçları Toplantısı, C.2, Ankara 2008, s.151-162.
  • Parman, Ebru, Ortaçağda Bizans Döneminde Frigya (Phrygia) ve Bölge Müzelerindeki Bizans Taş Eserleri, Eskişehir 2002.
  • Pralong, Annie, "La Typologie des Chapiteaux Corinthiens Tardifs en Marbre de Proconnèse et la Production d'Alexandrie", Revue Archéologique, 2000/1, Paris 2000, s.81-101.
  • Sayar, Mehmet, İstanbul Üniversitesi Tarihi (1453-1993), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, İstanbul, 1996.
  • Schneider, Alfons Maria, Byzanz, Vorarbeiten zur Topographie und Archäologie der Stadt, Berlin 1936.
  • Seeck, Otto (Ed.), Notitia Dignitatum accedunt Notitia Urbis Constantinopolitanae et Laterculi Prouinciarum, Berlin 1876.
  • Sokrates Scholasticus, Ecclesiastica Historia, Ed. Robert Hussey, Vol.2, 1853.
  • Sokrates, Ecclesiastical History, Ed. R.Hussey, London 1853.
  • Tezcan, Hülya, Topkapı Sarayı ve Çevresinin Bizans Devri Arkeolojisi, İstanbul 1989.
  • Ulbert, Thilo, "Untersuchungen zu den byzantinischen Reliefplatten des 6. bis 8. Jahrhunderts", Istanbuler Mitteilungen, 19/20 (1969-1970), s.339-357.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinin Saray Teşkilâtı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1988.
  • Ünsal, Behçet, "İstanbul'un İmarı ve Eski Eser Kaybı", Türk Sanatı Tarihi Araştırma ve İncelemeleri, C.II, İstanbul 1969, s.5-60.
  • Verzone, Paolo, "Il 'Tetrapilo aureo' Contributo alla topografia dell'antica Constantinopoli", Monumenti Antichi, Vol.43, 1956, s.126-204. Wegner, Max, Ornamente Kaiserzeitlicher Bauten Roms, Soff itten, Münstersche Forschungen 10, Köln 1957.
  • Westbrook, Nigel, v.d., "Constructing Melchior Lorichs's Panorama of Constantinople", Journal of the Society of Architectural Historians, Vol.69, No.1, s.62-87.
  • Yalçın, Asnu Bilban, "Two corinthian capitals in proconnesian marble from Antioch / Hatay", Atti del VIII Simposio Paolino, Roma 2004, s.231-242.
  • Yalçın, Asnu Bilban, "The Marble of Thasos and Proconnesus: Some Notes on the Production of Ionic Capitals in Early Byzantine Period", Thasiaka (????????? ???????? ???????. ? ????? ??? ????? ??? ??????: ???????-?????-??????????), Vol.12, Kavala 2005, s.685-693.
  • Yalçın, Asnu Bilban, "İstanbul ve Boğaziçi Üniversitelerinde Bulunan Bazı Bizans Mimari Plastik Eserleri", Prof. Dr. Işın Demirkent Anısına, İstanbul 2008, s.299-312.
  • Yavuz, Yıldırım, Mimar Kemaleddin ve I. Ulusal Mimarlık Dönemi, Ankara 1981.
  • Yerasimos, Stephane, Les Voyageurs dans l'Empire Ottoman (XIVe - XVIe siècles), Ankara 1991.
  • Zollt, Thomas, Kapitellplastik Konstantinoples vom 4. bis 6. Jahrhundert n. Chr., Bonn 1994.
Sanat Tarihi Yıllığı-Cover
  • ISSN: 0579-4080
  • Yayın Aralığı: Yıllık
  • Başlangıç: 1964
  • Yayıncı: İstanbul Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

ORTA KARADENİZ'İN SAVUNMASINDA STRATEJİK ÖNEME SAHİP BİR KALE: NİKSAR KALESİ

Sevgi PARLAK

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MERKEZ KAMPÜSÜ'NDE BULUNAN TAŞ ESERLER

Ayşe Denknalbant ÇOBANOĞLU, Akın TUNCER, Sevgi PARLAK, Ü. Melda ERMİŞ

TOPKAPI SARAYI KİTAP HAZİNESİ'NİN NADİDE ESERLERİNDEN BİR DİĞERİ: HAZİNE 2166 NUMARALI SAFEVÎ ALBÜMÜ HAKKINDA

Zeren TANINDI

EMİNÖNÜNÜ MUHSİNZADE (MUHSİNOĞLU) HANI

N. Çiçek HARMANKAYA AKÇIL