Sapanca Gölü çevresinde karayolu trafiğinden kaynaklanan hava kirleticilerinin emisyon envanteri
Endüstrileşmeye bağlı olarak hızlı nüfus artışı, yaşam kalitesinin iyileşmesi büyük şehirlerde taşıt sayısının her geçen gün artmasına neden olmaktadır. Konutlar ve endüstriyel tesislerden kaynaklanan hava kirliliğinin yanı sıra trafik kaynaklı hava kirliliği de önemli çevresel sorunlara yol açmaktadır. Bu nedenle, motorlu taşıtlardan kaynaklanan hava kirleticilerinin belirlenmesi başta insan sağlığı olmak üzere çevreye olan olumsuz etkilerinden dolayı önem arz etmektedir. Bu çalışma kapsamında Sapanca Gölünü çevreleyen otoyollarda taşıt sayımlara yapılarak farklı araç türleri için saatlik trafik yoğunlukları belirlenmiştir. Trafik kaynaklı hava kirleticilerinin (PM, NOx. CO, VOC) EMEP/EEA emisyon faktörleri kullanılarak emisyon envanterlenmesi yapılmış, Marmara bölgesi için önemli bir su kaynağı olan Sapanca gölüne etki edebilecek emisyon miktarları belirlenmiştir. Çalışmaya göre bir hafta boyunca atmosfere verilen toplam emisyon miktarları; PM için 2 ton, NOx için 41 ton, CO için 84 ton ve VOC 14 ton için yaklaşık olarak bulunmuştur. Uzun vadeli sonuçlar değerlendirildiğinde Sapanca gölü ve besleyen dereler için motorlu taşıtların önemli bir kirletici kaynak olduğu ve önlemler alınması gerektiği kanısına varılmıştır.
Emission inventory of air pollutants from road traffic around Sapanca Lake
Rapid population growth and improvement in quality of life as a result of industrialization led to increase in the number of vehicles in big cities day by day. In addition to air pollution originating from households and industrial facilities, air pollution from traffic also causes serious environmental problems. Therefore, determination of air pollutants from motor vehicles is crucial because of their adverse effects to the environment, particularly to human health. Within the scope of this study, hourly traffic densities were identified for different vehicle types by carrying out vehicle counts on highways that surround Sapanca Lake. Using CORINAIR emission factors, an emission inventory was conducted for air pollutants originating from traffic (PM, NOx. CO, VOC) and their impact on Sapanca lake, which is an important water supply for the Marmara region, was evaluated. Based on the study, the total amount of emissions released to the atmosphere throughout a week, was determined 2 ton, 41 ton, 84 ton and 14 ton for PM, NOx, CO, and VOC, respectively. When long-term results were evaluated, it was deduced that motor vehicles are an important source of pollution for Sapanca Lake and its influent streams, and that measures have to be taken.
___
- A. Sjodin, M. Lenner, “On–road
measurements of single vehicle pollutant
emissions, speed and acceleration for large
fleets of vehicles in different traffic
environments”, Science of the Total
Environment, no.169, p. 157–165, 1995.
- K. Nikolaou, S. Basbas, G. Toskas, “Air
pollutant emissions and concentrations
based on urban traffic modeling”, Fresenius
Environmental Bulletin, no. 11, p. 494–498,
2002.
- D. Baytak, S.C. Sofuoğlu, O. Alkan, T.
Elbir, “Karayolu trafiğinden kaynaklanan
kirletici seviyelerinin yapay sinir ağları ile
tahmin edilmesi", Hava Kirliliği
Araştırmaları Dergisi, no. 2, p. 28-35, 2013.
- European Topic Centre on Air and Climate
Change ETC/ACC. “Air emissions
spreadsheet for ındicators 2004”.
Copenhagen, Denmark, 2005.
- European Environment Agency EEA.
(2007). “EMEP/CORINAIR Emission
ınventory guidebook 2006”. [online].
Available:
http://www.eea.europa.eu/publications/EM
EPCORINAIR4. [Accessed: 25-Şubat-
2015].
- World Health Organization WHO. (2016,
Apr.). “Health aspects of air pollution with
particulate matter, ozone and nitrogen
dioxide-Report on a WHO Working Group”.
[online]. Available:
http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_
file/0005/112199/E79097.pdf [Accessed:
25-Şubat-2016].
- World Health Organization WHO. “Air
quality guidelines for Europe; second
edition” Copenhagen. Denmark, European
series; No 91, 2005.
- World Health Organization WHO. (2016,
Apr.). “Health effects of transport-related air
pollution”. [online]. Available:
http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_
file/0006/74715/E86650.pdf. [Accessed: 8-
Mayıs-2016]
- İ. Şişman, "Sapanca bölgesinde Tem
otoyolundan kaynaklanan ağır metal
kirliliği", Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Sakarya Üniversitesi, Sakarya,
Türkiye, 1999.
- B. Onat, Ü. Ş. Alver, A. Erol, M. Bacacı, V.
Şahin, "İstanbul’da otoyol kenarında PM10,
PM2.5 ve PM1’in toplam ve suda çözünen
metal içeriklerinin belirlenmesi", IV. Ulusal
Hava Kirliliği ve Kontrolü Sempozyumu,
Ankara, Türkiye, 25-27 Ekim 2010.
- M. Fallahshorshani, M. Andre, C.
Bonhomme, C. Seigneur, “Coupling traffic,
pollutant emission, air and water quality
models: technical review and perspectives”,
Procedia Social and Behavioral Sciences,
no. 48, p. 1794 – 1804, 2012.
- C. Borrego, J. H. Amorim, O. Tchepel, D.
Dias, S. Rafael, E. Sa, C. Pimentel, T.
Fontes, P. Fernandes, S.R. Pereira, J.M.
Banderia, M.C. Coelho, “Urban scale air
quality modelling using detailed traffic
emissions estimates”, Atmospheric
Environment, no. 131, p. 341-351, 2016.
- R. Bellasio, R. Bianconi, G. Corda, P.
Cucca, “Emission inventory for the road
transport sector in Sardinia (Italy)”,
Atmospheric Environment, no. 41, p. 677–
691, 2007.
- P. Iodice, P. Adamo, F. Capozzi, A. Di
Palma, A. Senatore, V. Spagnuolo, S.
Giordano, “ Air pollution monitoring using
emission inventories combined with the
moss bag approach”, Science of Total
Environment, no. 541, p. 1410-1419, 2016.
- C. Johansson, M. Norman, L. Burman,
“Road traffic emission factors for heavy
metals”, Atmospheric Environment, no. 43,
p. 4681– 4688, 2009.
- Q. Zhanga, J. Xua, G. Wanga, W. Tiana, W.
Jiangb. “Vehicle emission inventories
projection based on dynamic emission
factors: a case study of Hangzhou, China”,
Atmospheric Environment, no. 42, p. 4989–
5002, 2008.
- T. Elbir, A. Bayram, M. Kara, H. Altıok, R.
Seyfioğlu, P. Ergün, S. Şimşir, “İzmir kent
merkezinde karayolu trafiğinden
kaynaklanan hava kirliliğinin incelenmesi”,
DEÜ Mühendislik Fakültesi Mühendislik
Bilimleri Dergisi, no. 12, p. 1-17, 2010.
- T. Elbir, H. Koca, “Bir üniversite yerleşkesi
içinde karayolu trafiğinden kaynaklanan
hava kalitesinin belirlenmesi”, Hava
Kirliliği Araştırmaları Dergisi, no. 2, p. 45 –
54, 2013.
- Y. Cuci, E. Polat Ergün, “Gaziantep’in trafik
kaynaklı hava kirliliğinin belirlenmesi”,
KSU Mühendislik Bilimleri Dergisi, no. 18-
2, 2015.
- S. Çetin, A. Karademir, B. Pekey, S. Ayberk,
“Kocaeli ilinde trafik kaynaklı hava
kirleticilerinin emisyon envanteri”, Kocaeli
Özelinde Büyükşehirlerin Kentsel
Yapılaşma ve Ulaşım Sorunları
Sempozyumu, Kocaeli, Türkiye, 28-30
Haziran 2006.
- S. Soylu, “Estimation of turkish road
transport emissions”, Energy Policy, no. 35,
p. 4088-4094, 2007.
- S. Soylu, M. Gümrükçüoğlu, A. Bal, G.
Şentürk, B. Aydınlar, “Examination of urban
transport characteristics and its emissions -
adapazarı case study”, ETTAP-09 17th
Transport and Air Pollution Symposium -
3rd Environment and Transport Symposium,
Toulouse, France, 2-4 June 2009.
- Karayolları Genel Müdürlüğü (2015). “2014
Trafik ve Ulaşım Bilgileri” [online]
Available:.http://www.kgm.gov.tr/Sayfalar/
KGM/SiteTr/Istatistikler/TrafikveUlasim.as
px. [Accessed: 27-Nisan-2015]
- Türkiye İstatistik Kurumu (Ağustos 2014).
“Motorlu Kara Taşıtları İstatistikleri 2013”,
4173, Ankara, Türkiye. [online] Available:
www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDet
ay&KT_ID=15&KITAP_ID=72.
[Accessed: 7-Aralık-2014]
- Ntziachristos, L, Samaras, Z. (2009).
“EMEP EPA emission inventory
guidebook”. [online] Available:
https://www.google.com.tr/?gws_rd=ssl#q=
Exhaust+emissions+from+road+transport.
[Accessed:13-Şubat-2011]