Geri dönüşüm sektörüne ilişkin sorun alanlarının dematel ve gri dematel yöntemiyle değerlendirilmesi

Geri dönüşüm; doğal kaynaklarımızın tüketimini azaltarak enerji ve hammadde tasarrufu sağlar, iş imkânı olanaklarını arttırır, maliyetleri azaltarak ülke ekonomisine katkıda bulunur. Geri dönüşüm sektöründe ülke olarak oldukça geri seviyelerde olmamızın nedenleri hep tartışma konusu olmuştur. Atık yönetiminde yapılan hataları doğru tespit etmek en uygun stratejiye yönelmemizi sağlayacaktır. Bu çalışmada ülkemizde geri dönüşüm sektörüne ait ve Bilim, Sanayi, Teknoloji Bakanlığınca belirlenmiş olan sorun alanları incelenerek Dematel ve Gri Dematel yöntemleri ile önceliklendirilmiştir. Daha sonra da bu önceliklendirmelere uygun görülen politikalar değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda atık yönetimi konusunda uygulama eksikliklerinin en önemli sorun alanı olduğu belirlenmiş ve sorunun üstesinden gelmek için dikkat edilmesi gereken politikalar sıralanmıştır.

Geri dönüşüm; doğal kaynaklarımızın tüketimini azaltarak enerji ve hammadde tasarrufu sağlar, iş imkânı olanaklarını arttırır, maliyetleri azaltarak ülke ekonomisine katkıda bulunur. Geri dönüşüm sektöründe ülke olarak oldukça geri seviyelerde olmamızın nedenleri hep tartışma konusu olmuştur. Atık y

Currently, people must make well and clean decisions in difficult living and working conditions. To survive in such a Recycling saves energy and raw materials by reducing the consumption of our natural resources, increases job opportunities and contributes to the country's economy by reducing costs. The reason we are quite back in the recycling sector as a country has always been the subject of debate. Identifying correctly the mistakes made in waste management will provide us to tend the right strategy. In this study, the problem areas identified by T.C. Ministry of Science, Industry and Technology related to recycling sector are prioritized by Dematel and Grey Dematel methods. Then, the policies considered appropriate to these priorities were evaluated. As a result of the study, it has been determined that the lack of implementation in waste management is the most important problem area and the policies that should be paid attention from the top of the problem are listed.

PDF

___

S. Büyüksaatçı, T. Küçükdeniz ve Ş. Esnaf, “Geri Dönüşüm Tesislerinin Yerinin Gustafson-Kessel Algoritması-Konveks Programlama Melez Modeli Tabanlı Simülasyon İle Belirlenmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 13: 1-20, 2008.
T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, “Ulusal Geri Dönüşüm Strateji Belgesi ve Eylem Planı”, 2014-2017.
N. Tojo, ve C. Fischer, “Europe as a Recycling Society: European Recycling Policies in relation to the actual recycling achieved”, European Topic Centre on Sustainable Consumption and Production, ETC/SCP working paper 2/2011.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇSB), Çevre ve Şehircilik Bakanlığının basılmamış verileri, 2013.
M. Thurgood, Ed., “Decision-maker’s guide to solid waste landfills: summary. transport, water and urban development department”, The World Bank, Washington,D.C. Retrieved, 1999.
G. Laustsen, “Reduce–recycle–reuse: guidelines for promoting perioperative waste management”, AORN Journal, 85(4), 717–722, 2007.
S. Matsumoto, “Waste separation at home: are Japanese municipal curbside recycling policiesefficient?”, Conservation and Recycling, 55, 325–334, 2011.
J.Owens, S. Dickerson ve D. L. Macintosh, “Demographic covariates of residential recycling efficiency”, Environment and Behavior, 32(5), 637–650, 2000.
C. M. Werner, ve E. Makela, “Motivations and behaviors that support recycling”, Journal of Environmental Psychology, 18(4), 373–386, 1998.
T.C. Kelly, I.G. Mason, M.W. Leiss ve S. Ganesh, “University community responses to on-campus resource recycling”, Resources Conservation and Recycling, 47, 42–55, 2006.
A. Malakahmad, M. Z. Z. Nasir, S.R.M. Kutty, ve M.H. Isa, “Solid waste characterization and recycling potential for university technology petronas academic buildings”, American Journal of Environmental Sciences, 6(5), 422–427, 2010.
M.D. Kaplowitz, F.K. Yeboah, L. Thorp ve A.M. Wilson, “Garnering input for recycling communication strategies at a big ten university”, Conservation and Recycling, 53,612–623, 2009.
R. Elfithri, T.K. Ghee, N.E.A. Basri ve S. N. Zain, “Integrated paper recycling management system in UKM campus”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 60, 556–561, 2012.
L. Pike, T. Shannon, K. Lawrimore, A. Mcgee, M. Taylor ve G. Lamoreaux, “Science education and sustainability initiatives: a campus recycling case study shows the importance of opportunity”, International Journal of Sustainability in Higher Education, 4, 218–229, 2003.
D.P. Smyth, A.L. Fredeen ve A. L. Booth, “Reducing solid waste in higher education: the first step towards greening’a university campus”, Resources Conservation and Recycling, 54, 1007–1016, 2010.
T. Türker, M. Etöz ve Y. Türker, “Üniversitelerde Bölüm Etkinliklerinin Ölçülmesinde Kullanılan Kritik Başarı Faktörlerinin Bulanık DEMATEL Yöntemi ile Belirlenmesi”, Dergipark,4,1, 2016.
M. Karaatli, N. Ömürbek, E. Isik ve E. Yilmaz, “Performans Değerlemesinde DEMATEL ve Bulanık TOPSIS Uygulaması”, Ege Akademik Bakis, Izmir 16,1:49-64, 2016.
M.S.F. Javan ve S. F. Javan, “Analysis Of The Banking Challenges In The Business Environment Using Dematel Technique”, ICASE Conference,2015.
M. Ilker, H. Göksen ve M.A. Tuncer, “Kablo Sektöründe Tedarikçi Seçimi Için Bütünlesik DEMATEL-AAS-VIKOR Yönteminin Kullanılması”, Ege Akademik Bakis; Izmir 15.2: 285-300, 2015.
O. Özveri, P. Güçlü ve E. Ayçin, “Evaluatıon Of Servıce Supply Chaın Performance Crıterıa Wıth Danp Method”, ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 2, 4,2015.
M. Etöz ve M. Düğenci, “Determination Of Effective Critical Success Factors In Successful Implementation Of ERP By Using Fuzzy Dematel Method”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20,1, 115-126, 2015.
Ş. Altan ve E. A. Karaş “Bulanık Dematel ve Bulanık Topsis Yöntemleri İle Üçüncü Parti Lojistik Firma Seçimi İçin Bütünleşik Bir Model Yaklaşımı”, Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 20 Issue 3, 99- 119,2015.
Ö. Bali, S. Tütün, A. Pala, ve C. Çörekçi, “3PL Sağlayıcı Seçimi İçin Bulanık Dematel Ve Bulanık Topsis İle Mcdm Yaklaşımı”, Sigma 32, 222-239, 2014.
Ö. Eroğlu, “Assessment of Maintenance/Repair Alternatives with The Fuzzy DEMATEL and SMAA-2 Methods”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2014.
E. Aydemir, F. Bedir ve G. Özdemir, “Gri Sistem Teorisi Ve Uygulamaları: Bilimsel Yazın Taraması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.18, S.3, S.187-200, 2013.
M. L. Tseng, “A causal and effect decision making model of service quality expectation using grey-fuzzy DEMATEL approach.”, Expert Systems with Applications, 36, 7738– 7748, 2009.
C. Bai ve J. Sarkis, “A grey-based DEMATEL model for evaluating business process management critical success factors”, International Journal of Production Economics, 146 (1), 281-292, 2013.
Y. Dou, ve J. Sarkis, “A multiple stakeholder perspective on barriers to implementing China RoHS regulations”, Resour. Conserv. Recycl. 81, 92-104, 2013.
H. Liang, J. Ren, Z. Gao, S. Gao, X. Luo, L. Dong ve A. Scipioni, “Identification of critical success factors for sustainable development of biofuel industry in China based on grey DEMATEL”, Journal of Cleaner Production 131,500-508, 2016.
G. Büyüközkan, S. Güleryüz, “An integrated Dematel-ANP Approach for renewable energy resources selection in Turkey”, International Journal of Production Economics, 182, 435-448, 2016.
S. Şahin ve Z. Hatunoğlu, “Geri Dönüşüm Sistemlerine Yönelik Algı Düzeyi, Finansmanı ve Muhasebesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Örneği”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Yıl 12, Sayı 2, 2016.
C.C. Yang ve Chen, B.S., “Key quality performance evaluation using fuzzy AHP”, Journal of the Chinese Institute of Industrial Engineers, 21-6, 543-550, 2004.
Ö. Eroğlu, “Bakım/onarım alternatiflerinin bulanık DEMATEL ve SMA-2 Yöntemleri ile değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2014.
C. Zopounidis, “MCDA methodologies for classification and sorting”, European Journal of Operational Research, 138, 227– 228, 2002.
E. Fontela ve A. Gabus, “DEMATEL, innovative methods. Report no. 2 structural analysis of the world problematique”, Battelle Geneva Research Institute, 67-69, 1974.
C.W. Li ve G. H. Tzeng, “Identification of a threshold value for the DEMATEL method using the maximum mean de-entropy algorithm to find critical services provided by a semiconductor intellectual property mall” Expert Systems with Applications, 36: 9891–9898, 2009.
S. Dey, A. Kumar, A. Ray ve B. B. Pradhan, “Supplier Selection: Integrated Theory using DEMATEL and Quality Function Deployment Methodology”, Procedia Engineering, 38, 3560-3565, 2012.
Y. Çınar, “Kariyer Tercihi Probleminin Yapısal Bir Modeli ve Riske Karşı Tutumlar: Olasılıklı DEMATEL Yöntemi Temelli Bütünleşik Bir Yaklaşım”, Sosyoekonomi,1,158-186,2013.
W.H. Tsai ve W.C. Chou “Selecting management systems for sustainable development in SMEs: A novel hybrid model based on DEMATEL, ANP, and ZOGP”, Expert Systems with Applications, 36: 1444–1458, 2009.
Y. J. Chiu, H. C. Chen, G. H. Tzeng, ve J. Z. Shyu, “Marketing strategy based on customer behaviour for the LCD-TV”, International Journal and Decision Making, 7(2/3): 143–165, 2006.
Liu, ve Y., Lin, “Grey Information”, Theory and Practical Applications, Springer, 11-21, 2006.
K.L. Wen, “Grey Systems: Modeling and Prediction, Tucson”, USA, YangSky Scientific Press, 2004.
E. Kose, I. Temiz S. Erol, “Grey System Approach for Economic Order Quantity Models Under Uncertainty”, The Journal of Grey System, 1:71-82, 2011.
E. Kose, H.S. Aplak, ve M.Kabak, “Personel Seçimi için Gri Sistem Teori Tabanlı Bütünleşik Bir Yaklaşım” Ege Academıc Revıew,13(461-471), 2013.