Halil İbrahim YUMRUTAŞ, Şükrüye İYİNAM

Altyapı kazılarının planlanmasında CBS tabanlı bir karar destek sistemi önerisi: Fatih ilçesi örneği

Altyapı tesisleri özellikle kent merkezlerinde yolların ve kaldırımların altından geçirilmektedir. Yeni altyapı hatlarının yerleştirilmesi, mevcut hatların bakım/onarım ve iyileştirmeleri, zaman içerisinde doğabilecek nüfus artışlarına bağlı kapasite artışları, zorunlu deplasmanlar, vb. nedenlerden ötürü ortaya çıkacak kazı talepleri yol üstyapısı (rijit, esnek) ve yolu kullananlar (taşıt, yaya) açısından muhtelif problemler doğurmaktadır. Bu çalışmanın ilk safhasında, bahsi geçen sebeplerle ortaya çıkması muhtemel altyapı kazı çalışmalarında ilgili kurumlar arasında koordinasyon sağlanması, tekrarlı çalışmaların önlenmesi, muhtelif altyapı kazıları neticesinde ortaya çıkacak olan ekonomik kayıpların ve zamansal kayıpların önlenmesi ve yol üst yapısında kazılar sebebiyle oluşacak deformasyonların minimum seviyelere indirilmesi amacıyla ilgili altyapı kuruluşları tarafından kullanılması öngörülen “Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) Tabanlı Kentsel Altyapı Yönetim Sistemi (KENTSİS) Yazılımı” geliştirilmiştir. Çalışmanın ikinci safhasında ise KENTSİS yazılıma girilecek olan kazı taleplerinin gerçekleştirilme zamanlamasının belirlenmesinin kişisel insiyatiflere bırakılmaması, olası birtakım suistimallerin önlenebilmesi, hem sebep olacağı trafik artışı hem de yol ütyapısına vereceği tahribat gözetilerek optimum zaman ve sürede neticelendirilebilmesi amacıyla kent içi yol altyapı kazılarının önceliklendirilmesinde bulanık mantık karar destek sistemi önerilmiştir. Önerilen modelin KENTSİS yazılımına entegre olabilecek, zeki çizelgeleme yapabilecek ve pratikte uygulanabilir olması hedeflenmiştir. Söz konusu modelin uygulanması neticesinde bir yıl süre zarfında bulvar/caddelerde gerçekleştirilmiş olan 160 adet normal (planlı) kazı çalışması birleştirilerek 75 adet kazı çalışmasına düşürülmüş, sokaklarda gerçekleştirilmiş olan 130 adet adet normal (planlı) kazı çalışması birleştirilerek 41 adet kazı çalışmasına düşürülmüştür.

A GIS based decision support system proposal for planning infrastructure excavations: Fatih district example

Urban infrastructure facilities are placed under roads or sidewalks and infrastructure excavation demands which ensue because of placing new infrastructure network, maintenance-repair-rehabilitation of existing infrastructure facilities, capacity increase, displacements, etc. cause various problems for pavements and road users (vehicles or pedestrians). In this study, a geographic information system (GIS) based urban infrastructure management system software (KENTSIS) has been developed, which must be used by all related infrastructure organizations in order to provide coordination of excavations, to prevent repeated excavations, to prevent time and economic loss due to traffic congestion during excavations, to minimize probable deformations in pavements and a GIS based decision support system for prioritizing urban road infrastructure excavations was proposed in order to prevent personel initiatives while determining time schedules for the work demands that were installed to the software, to prevent abuses, to designate the best excavation schedule considering both traffic and pavement. The proposed model was aimed to make “intelligent schedule” for prioritizing urban road infrastructure excavations integrated with infrastructure management system software. With the apply of the model for one year span, 160 excavations decreased to 75 in boulevard/mainstreets and 130 excavations decreased to 41 in narrow streets.

___

Waheed U., Ralp H., Hudson, W.H., Infrastructure Management: Integrating Design, Construction, Maintenance, Rehabilitation and Renovation. New York, McGraw-Hill, 1997.
Erdemli M., Effects of infrastructure on urban development (Doktora tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1999.
Goodman A.S., Makarand H. Infrastructure Planning Handbook: Planning, Engineering and Economics. Reston, VA, American Society of Civil Engineers, 2006.
TS 10618 Şehir İçi Yolları Teknik Alt Yapı Tesisleri Planlama ve Yerleştirme Kuralları standardı, 1993.
Yayla N., Karayolu Mühendisliği, İstanbul, Birsen Yayınevi 2009.
Ongel A., Harvey J., Analaysis of 30 Years of Pavement Temperatures Using the Enhanced Integrated Climate Model. California Department of Transportation 2004.
Tataroğlu M., Kamu yönetiminde coğrafi bilgi sistemi teknolojisi ve etik, Finans Politik, 50, 2007.
Sayıştay Başkanlığı, Büyükşehir Belediyelerinde Altyapı Faaliyetlerinin Koordinasyonu Raporu. Ankara: Sayıştay Başkanlığı, 2008.
http://www.haberler.com, erişim tarihi 18.05.2014.
Sipos C., Mirza S., Location and Evaluation of Underground Infrastructure: Inventory, Condition Assessment and Diagnosis. Saarbrücken, Germany, 2008.
http://www.apwa.net/Resources/Reporter/Art icles/2005/2/Challenges-in-designing-andimplementing- a-comprehensive-workmanagement- system, 01.06.2014.
Sarja A., Predictive and Optimised Life Cycle Management: Building and Infrastructure. London and New York, Taylor&Francis, 2009.
Adeli H., Computer-Aided Civil and Infrastructure Engineering. Cambridge MA, Blackwell 2011.
Turabi A., Kentsel yerleşim alanlarında altyapı ve üstyapı oluşumunun araştırılması (Doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir, 1998.
Boyacıoğlu H., Alpaslan M.N., Türkiye’de altyapı tesislerinin mevcut durumunun belediyeler ölçeğinde değerlendirilmesi. Çevre Bilim Teknoloji Dergisi, Cilt 2, 10-16, 2003.
Sakız A., Coğrafi bilgi sistemleri ile altyapı uygulamaları ve analizi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2003.
Karataş K., Kentsel teknik altyapı tesisleri, kadastrosu ve Türkiye’deki uygulamaların organizasyonu (Doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 2007.
Dinçyılmaz A., Altyapı bilgi sistemlerinde mobil CBS uygulamaları, (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2009.
Murat Y.Ş., Gedizlioğlu E., A fuzzy logic multi-phased signal control model for isolated junctions. Transportation Research Part C: Emerging Technologies,19-36 2005.
Subaşı S., Beycioğlu A., Emiroğlu M. Hafif Betonlarda Donatı Aderansı Dayanımının Bulanık Mantık Yöntemi ile Modellenmesi. Akıllı Sistemlerde Yenilikler ve Uygulamaları Sempozyumu 2008.
http://www.mathworks.com/help/matlab/, erişim tarihi 01.03.2013.
Bayır R., Bay Ö.F., Marş motoru akım sinyalleri wavelet analiz sonuçlarının bulanık mantık ile sınıflandırılarak arıza tespiti. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Dergisi cilt 22, no 2, 363-374. 2007.
Ross T.J., Fuzzy Logic With Engineering Applications. England, John Wiley & Sons Inc. 2004.
Uusoy G., Soydan N., Design and implementation of a maintenance planning and control system. International Journal of Production Economics, s.24, 263-272, 1992.
Karayolu Ders Notları, Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, İstanbul 2001.