Altyapı kazılarının planlanmasında CBS tabanlı bir karar destek sistemi önerisi: Fatih ilçesi örneği
Altyapı tesisleri özellikle kent merkezlerinde yolların ve kaldırımların altından geçirilmektedir. Yeni altyapı hatlarının yerleştirilmesi, mevcut hatların bakım/onarım ve iyileştirmeleri, zaman içerisinde doğabilecek nüfus artışlarına bağlı kapasite artışları, zorunlu deplasmanlar, vb. nedenlerden ötürü ortaya çıkacak kazı talepleri yol üstyapısı (rijit, esnek) ve yolu kullananlar (taşıt, yaya) açısından muhtelif problemler doğurmaktadır. Bu çalışmanın ilk safhasında, bahsi geçen sebeplerle ortaya çıkması muhtemel altyapı kazı çalışmalarında ilgili kurumlar arasında koordinasyon sağlanması, tekrarlı çalışmaların önlenmesi, muhtelif altyapı kazıları neticesinde ortaya çıkacak olan ekonomik kayıpların ve zamansal kayıpların önlenmesi ve yol üst yapısında kazılar sebebiyle oluşacak deformasyonların minimum seviyelere indirilmesi amacıyla ilgili altyapı kuruluşları tarafından kullanılması öngörülen “Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) Tabanlı Kentsel Altyapı Yönetim Sistemi (KENTSİS) Yazılımı” geliştirilmiştir. Çalışmanın ikinci safhasında ise KENTSİS yazılıma girilecek olan kazı taleplerinin gerçekleştirilme zamanlamasının belirlenmesinin kişisel insiyatiflere bırakılmaması, olası birtakım suistimallerin önlenebilmesi, hem sebep olacağı trafik artışı hem de yol ütyapısına vereceği tahribat gözetilerek optimum zaman ve sürede neticelendirilebilmesi amacıyla kent içi yol altyapı kazılarının önceliklendirilmesinde bulanık mantık karar destek sistemi önerilmiştir. Önerilen modelin KENTSİS yazılımına entegre olabilecek, zeki çizelgeleme yapabilecek ve pratikte uygulanabilir olması hedeflenmiştir. Söz konusu modelin uygulanması neticesinde bir yıl süre zarfında bulvar/caddelerde gerçekleştirilmiş olan 160 adet normal (planlı) kazı çalışması birleştirilerek 75 adet kazı çalışmasına düşürülmüş, sokaklarda gerçekleştirilmiş olan 130 adet adet normal (planlı) kazı çalışması birleştirilerek 41 adet kazı çalışmasına düşürülmüştür.
A GIS based decision support system proposal for planning infrastructure excavations: Fatih district example
Urban infrastructure facilities are placed under roads or sidewalks and infrastructure excavation demands which ensue because of placing new infrastructure network, maintenance-repair-rehabilitation of existing infrastructure facilities, capacity increase, displacements, etc. cause various problems for pavements and road users (vehicles or pedestrians). In this study, a geographic information system (GIS) based urban infrastructure management system software (KENTSIS) has been developed, which must be used by all related infrastructure organizations in order to provide coordination of excavations, to prevent repeated excavations, to prevent time and economic loss due to traffic congestion during excavations, to minimize probable deformations in pavements and a GIS based decision support system for prioritizing urban road infrastructure excavations was proposed in order to prevent personel initiatives while determining time schedules for the work demands that were installed to the software, to prevent abuses, to designate the best excavation schedule considering both traffic and pavement. The proposed model was aimed to make “intelligent schedule” for prioritizing urban road infrastructure excavations integrated with infrastructure management system software. With the apply of the model for one year span, 160 excavations decreased to 75 in boulevard/mainstreets and 130 excavations decreased to 41 in narrow streets.
___
- Waheed U., Ralp H., Hudson, W.H.,
Infrastructure Management: Integrating
Design, Construction, Maintenance,
Rehabilitation and Renovation. New York,
McGraw-Hill, 1997.
- Erdemli M., Effects of infrastructure on
urban development (Doktora tezi). Ortadoğu
Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Ankara, 1999.
- Goodman A.S., Makarand H. Infrastructure
Planning Handbook: Planning, Engineering
and Economics. Reston, VA, American
Society of Civil Engineers, 2006.
- TS 10618 Şehir İçi Yolları Teknik Alt Yapı
Tesisleri Planlama ve Yerleştirme Kuralları
standardı, 1993.
- Yayla N., Karayolu Mühendisliği, İstanbul,
Birsen Yayınevi 2009.
- Ongel A., Harvey J., Analaysis of 30 Years
of Pavement Temperatures Using the
Enhanced Integrated Climate Model.
California Department of Transportation
2004.
- Tataroğlu M., Kamu yönetiminde coğrafi
bilgi sistemi teknolojisi ve etik, Finans
Politik, 50, 2007.
- Sayıştay Başkanlığı, Büyükşehir
Belediyelerinde Altyapı Faaliyetlerinin
Koordinasyonu Raporu. Ankara: Sayıştay
Başkanlığı, 2008.
- http://www.haberler.com, erişim tarihi
18.05.2014.
- Sipos C., Mirza S., Location and Evaluation
of Underground Infrastructure: Inventory,
Condition Assessment and Diagnosis.
Saarbrücken, Germany, 2008.
- http://www.apwa.net/Resources/Reporter/Art
icles/2005/2/Challenges-in-designing-andimplementing-
a-comprehensive-workmanagement-
system, 01.06.2014.
- Sarja A., Predictive and Optimised Life
Cycle Management: Building and
Infrastructure. London and New York,
Taylor&Francis, 2009.
- Adeli H., Computer-Aided Civil and
Infrastructure Engineering. Cambridge MA,
Blackwell 2011.
- Turabi A., Kentsel yerleşim alanlarında
altyapı ve üstyapı oluşumunun araştırılması
(Doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir, 1998.
- Boyacıoğlu H., Alpaslan M.N., Türkiye’de
altyapı tesislerinin mevcut durumunun
belediyeler ölçeğinde değerlendirilmesi.
Çevre Bilim Teknoloji Dergisi, Cilt 2, 10-16,
2003.
- Sakız A., Coğrafi bilgi sistemleri ile altyapı
uygulamaları ve analizi (Yüksek lisans tezi).
İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, İstanbul, 2003.
- Karataş K., Kentsel teknik altyapı tesisleri,
kadastrosu ve Türkiye’deki uygulamaların
organizasyonu (Doktora tezi). Karadeniz
Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Trabzon, 2007.
- Dinçyılmaz A., Altyapı bilgi sistemlerinde
mobil CBS uygulamaları, (Yüksek lisans
tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2009.
- Murat Y.Ş., Gedizlioğlu E., A fuzzy logic
multi-phased signal control model for
isolated junctions. Transportation Research
Part C: Emerging Technologies,19-36 2005.
- Subaşı S., Beycioğlu A., Emiroğlu M. Hafif
Betonlarda Donatı Aderansı Dayanımının
Bulanık Mantık Yöntemi ile Modellenmesi.
Akıllı Sistemlerde Yenilikler ve
Uygulamaları Sempozyumu 2008.
- http://www.mathworks.com/help/matlab/,
erişim tarihi 01.03.2013.
- Bayır R., Bay Ö.F., Marş motoru akım
sinyalleri wavelet analiz sonuçlarının
bulanık mantık ile sınıflandırılarak arıza
tespiti. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Dergisi
cilt 22, no 2, 363-374. 2007.
- Ross T.J., Fuzzy Logic With Engineering
Applications. England, John Wiley & Sons
Inc. 2004.
- Uusoy G., Soydan N., Design and
implementation of a maintenance planning
and control system. International Journal of
Production Economics, s.24, 263-272, 1992.
- Karayolu Ders Notları, Yıldız Teknik
Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü,
İstanbul 2001.