Platon’un Devlet Diyaloğu Çerçevesinde İlk Eğitimci Filozof Problemi

Sokrates’e göre filozof “bilmediğini bilen” olduğu için hem kendini hem de “bilen” olduğunu iddia eden kişileri sorgulayan bir kişidir. Bu rolüyle birlikte filozof, aynı zamanda, uyuklamakta olan devleti uyandırmaya çalışan bir at sineğidir. Ne var ki Platon kendi dönemindeki toplumsal çöküşün durdurulup iyi bir devletin kurulabilmesi için hocasının filozofa vermiş olduğu rolün yeterli olmadığını düşünür. Çünkü ona göre iyi bir devletin kurulabilmesi için filozofun hakikatin bilgisine sahip olan bir kral olması gerekir. Böylece Platon gerek bilginin gücünü gerekse siyasal gücü filozofa vermek suretiyle onun yeni rolünü belirlemiş olur. O artık hakikatin bilgisine dayanarak olabilecek en iyi devletin taslağını çizecek ve bunu uygulamaya koyacak olan bir kişidir. Ancak tam da bu noktada söz konusu filozofun sahip olduğu iddia edilen bilgiye gerçekten sahip olup olmadığının ölçütü nedir? sorusu bir problem olarak belirir. Çünkü söz konusu bilgi dile dökülebilir olmadığı gibi bir başkasına da aktarılabilir değildir; bilende, yani filozofta sır olarak kalacak olan bir bilgidir. Şu halde filozofluğun temel ölçütü olan bilgiyi belirlemek mümkün değilse ilk filozofun kim olduğunu ve onun nasıl filozof olduğunu da belirlemek mümkün değildir.

Anahtar Kelimeler:

Filozof Kral, Devlet, İyi İdeası, Bilgi, Eğitim

The Problem Of The First Educator Philosopher Within The Scope Of Plato’s Republic

To Socrates, since he knows that he does not know, a philosopher is a person who questions both himself and the people asserting that they are knowers. In conjunction with this role, he is also a horsefly trying to awake the snoozing state. However, Plato thinks that the role assigned by his teacher to the philosopher is not enough to found a good state by stopping the social collapse in his time. For, to him, the philosopher must be a king who possesses the knowledge of truth in order that a good state can be founded. Thus Plato determines philosopher’s new role by giving both epistemic and political power to him. From now on, he is a person who will sketch out the best state ever on the strength of the knowledge of truth and put this into force. But at this point, the question ‘What is the criterion for deciding whether the philosopher possesses the knowledge that he is claimed to possess?’ raises a problem. For aforesaid knowledge can be neither expressed in words nor conveyed to someone else; it is a type of knowledge that will remain a puzzle in the knower, that is, the philosopher. Now then, if it is not possible to determine the knowledge that is the key criterion of philosophership, then it is not possible to determine who the first philosopher is and how he becomes philosopher, either.

Keywords:

Philosopher King, State, Idea of Good, Knowledge, Education,

PDF

___

Ajdukıewicz, Kazımıerz (2010). Felsefeye giriş. çev. Ahmet Cevizci, Say Yayınları, İstanbul.
Allen, Danıelle S. (2011). Platon niçin yazdı?. çev. Ayşe Batur, İletişim Yayınları, İstanbul.
Arslan, Ahmet (2010). İlkçağ felsefe tarihi 2. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Brehier, Emile (1969). Felsefe tarihi. çev. Miraç Katırcıoğlu, M.E.B. Yayınları, Burnyeat, Myles (2008). “Birinci tartışma: Platon”, Büyük filozoflar, Platon’dan Wittgenstain’a batı felsefesi. Bryan Magee, çev. Ahmet Cevizci, Paradigma Yayınları, İstanbul.
Cassirer, Ernst (2005a). Devlet efsanesi. çev. Necla Arat, Say Yayınları, İstanbul. Cassirer, Ernst (2005b). Sembolik formlar felsefesi 1. çev. Milay Köktürk, Hece Yayınları, Ankara.
Cevizci, Ahmet (1998). İlkçağ felsefesi tarihi. Asa Kitapevi, Bursa.
Cevizci, Ahmet (2011). Eğitim felsefesi. Say Yayınları, İstanbul.
Conford, F. M. (1989). Platon’un bilgi kuramı (Metne eşlik eden bir yorumla birlikte Platon’un Theaetetus ve Sofist adlı diyalogları). Çev. Ahmet Cevizci, Gündoğan Yayınları, Ankara.
Copleston, Frederick (1998). Platon. Çev: Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi, İstanbul. Derrida, Jacgues (2012). Platon’un eczanesi. çev. Zeynep Direk, Pinhan Yayıncılık, İstanbul.
Direk, Zeynep (2012). “Önsöz”, Platon’un eczanesi. Jacgues Derrida, çev. Zeynep Direk, Pinhan Yayıncılık, İstanbul.
Guthrıe, W. K. C. (1999). İlkçağ felsefesi tarihi. çev. Ahmet Cevizci, Gündoğan Yayınları, Ankara.
Hadot, Pierre (2011). İlkçağ felsefesi nedir?. çev. Muna Cedden, Dost Yayınları, Ankara.
Hesiodos (2012). İşler ve günler, tanrıların doğuşu. çev. Furkan Akderin, Say Yayınları, İstanbul.
İhsan, Turgut (1992). Platon'un son dönem felsefesinde bilgi sorunu. Bilgehan Basımevi, İzmir.
Laertios, Diogenes (2010). Ünlü filozofların yaşamları ve öğretileri. çev. Candan Şentuna, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
Platon (2001). Sokrates’in savunması. çev. Niyazi Berkes, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
Platon (2006). Kriton. çev. Filiz Öktem, Candan Türkkan, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
Platon (2001). Lysis, Lakhes. çev. Sabahattin Eyüpoğlu, Nurettin Şazi Kösemihal, Sosyal Yayınları, İstanbul.
Platon (1989). “Theaetetus”, Platon’un bilgi kuramı. F. M. Cornford, çev. Ahmet Cevizci, Gündoğan Yayınları, Ankara.
Platon (2000). Euthyphron, Küçük Hippias. çev. Pertev Naili Boratov, Sosyal Yayınları, İstanbul.
Platon (2001). Protagoras. çev. Nurettin Şazi Kösemihal, Sosyal Yayınları, İstanbul.
Platon (2010). “Menon”, Diyaloglar. çev. Adnan Cemgil, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Platon (2006). Gorgias. çev. Mehmet Rifat, Sema Rifat, Türkiye İş bankası Yayınları, İstanbul.
Platon (2000). Kratylos. çev. Cenap Karakaya, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
Platon (2000). Symposion. çev. Cenap Karakaya, Sosyal Yayınları, İstanbul.
Platon (2001). Phaidon. çev. Hamdi Ragıp Atademir, Kemal Yetkin, Sosyal Yayınları, İstanbul.
Platon (1997). Phaidros. çev. Hamdi Akverdi, M.E.B, İstanbul.
Platon (2006). Devlet. çev. Sabahattin Eyüboğlu, M. Ali Cimcoz, İş Bankası Yayınları, İstanbul.
Platon (2001). Devlet adamı. çev. Behice Boran, Mehmet Karasan, Sosyal Yayınları, İstanbul.
Platon (2000). Sofist. çev. Cenap Karakaya, Sosyal Yayınları, İstanbul.
Platon (2001). Timaios. çev. Erol Güney, Lütfi Ay, Sosyal Yayınları, İstanbul.
Platon (2007). Yasalar. çev. Saffet Babür, Candan Şentuna, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
Platon (2010). Mektuplar. çev. Furkan Akderin, Say Yayınları, İstanbul.
Platon (2001). Minos. çev. Hamdi Varoğlu, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
Popkin, Richard H. (2005). “Metafiziğin kısa tarihi”, Metafiziğe giriş. çev. ve der. Ahmet Cevizci, Paradigma Yayınları, İstanbul.
Popper, Karl (2008). Açık toplum ve düsmanları I. cilt: Platon. çev. Mete Tunçay, Liberte Yayınları, İstanbul.
DE Oliveira, Renato Josaé (2012). Platon’un eğitim felsefesi. çev. İrfan Görkaş, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, c: 1, s: 1, 299-303.
Soykan, Ö. Naci (1991). Metin okuma Platon: Sofist. Ara Yayıncılık, İstanbul.
Ünder, Hasan (1993). Platon’un devletinde eğitim ve insan doğası. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, c: 26, s: 1, 185-201.
Vorlander, Karl (2008). Felsefe tarihi. çev. Mehmet İzzet-Orhan Saadettin, İz Yayıncılık, İstanbul.
Zeller, Eduard (2001). Grek felsefesi tarihi. çev. Ahmet Aydoğan, İz Yayıncılık, İstanbul.