Hasan Çetin EKERBİÇER, Şeyda TOK, Bilal ŞERİK, Nida ERDOĞAN, Meltem Pınar KARABEL, Elif KÖSE, Muhlise DEMİRBAŞ, Fulya KİBAR AKTAN, Mustafa Baran İNCİ, Nazan BEDİR

Sakarya'da Aile Sağlığı Merkezlerinde Çalışan Aile Sağlığı Elemanlarında Tükenmişlik Düzeyi ve İlişkili Faktörler

Amaç Sakarya ili ve ilçelerinde çalışan aile sağlığı elemanlarının (ASE) mesleki tükenmişlik düzeyleri ve çeşitli değişkenlerle ilişkilerini belirlemek ve çalışma yaşamıyla ilgili düşüncelerini öğrenmektir. Gereç ve Yöntemler: 1-28 Şubat 2014 tarihleri arasında Sakarya ili ve ilçelerinde ASE olarak çalışan 150 kişinin dahil olduğu kesitsel tipte bir araştırmadır. Katılımcılara sosyodemografik özellikleri ve çalışma hayatıyla ilgili düşüncelerini içeren sorular soruldu ve Maslach tükenmişlik ölçeği uygulandı. Veri SPSS 20 programında analiz edildi.ASE' lerin yaş ortalaması 35,.2±7,.9 ss,144'ü (%96,0) kadın, 94'ü (%65,.7) normal ve altı BKİ' ne sahipti; 121'i (%80,.7) evli; 53'ünün (%35,.3) de çocuğu vardı. Katılımcıların 135'i (%91,.2) hemşire ya da ebe, 13'ü (%8,.8) sağlık memuru ya da acil tıp teknisyeni idi. ASE' lerin DT puan ortalaması 13,.6±7,.3 ss; DYS puan ortalaması 4,.0±3,.5 ss; KBA puan ortalaması ise 22,.0±4,.4 ss idi. DYS puan ortalamaları 41 ve üzeri yaşta olanlarda (p=:0,.004), evli olanlarda(p=:0,.018), sigara içenlerde (p=:0,.027), herhangi bir meslek örgütüne üye olmayanlarda (p=:0,.034) anlamlı olarak düşük bulundu. Çalışma yaşamıyla ilgili sorun tanımlayanların DT puan ortalamaları yüksek bulundu (p=:0,.004). Hasta ve yakınlarının olumsuz davranışlarıyla karşılaşma durumuyla DT(p=:0,.003) ve DYS(p=:0,.000) puan ortalamaları arasında pozitif yönlü korelasyon vardır. Sonuç:ASE' lerin ciddi bir duygusal tükenmişlik içinde olmadığı, kendilerini başarılı algıladığı ve duyarsızlaşmalarının da az olduğu görülmektedir. ( Sakarya Tıp Dergisi 2017, 7(1):39-46 )

Burnout Levels and Related Factors of Family Health Personnel who Work At Family Health Centers in Sakarya Provinceabstract

Objective:This study aims to identify the occupational burnout levels of Family Health Personnel (FHP) who work at family health centers in Sakarya province and relationships of burnout levels with different variables, and find out FHP's opinions about their work life. Material and Methods: 150 FHP working at Sakarya province and its districts were included in this cross-sectional study. Study was performed in February 1-28, 2014. Participants were asked about their sociodemographic characteristics and opinions about work life, and Maslach Burnout Inventory was applied. All data were analyzed with SPSS Version 20.0. Results:Arithmetic mean age of FHP was 35,2±7,9 sd years, 144 FHP (%96,0) were women, 94 FHP (%65,7) had a normal or low BMI, 121 FHP (%80,7) were married, and 53 FHP (%35,3) had children. 135 of the participants (%91,2) were nurses or midwives, 13 of the participants (%8,8) were health officers or emergency medical technicians. Participants' Emotional Exhaustion (EE) subscale mean score was 13,6±7,3 sd, Depersonalization (DP) subscale mean score was 4,0±3,5 sd, and Personal Accomplishment (PA) subscale mean score was 22,0±4,4 sd. DP mean scores were low in participants aged 41 years and higher (p=0,004), in those who were married (p=0,018), in those who were smokers (p=0,027), and in those who were not members of any professional organization. All these differences were statistically significant. EE mean scores of participants who stated having problems with work life was high (p=0,004). A positive correlation was found between experiencing negative behaviour from patients or relatives and means of EE (p=0,003) and DP (p

PDF

___

1. Freudenberger HJ. Staff Burn-Out, Journal of Social Issues, 1974, 30 (1): 159-165.
2. Demir A, Ulusoy M, Ulusoy MF. Investigation of Factors Infl uencing Burnout Levels in the Professional and Private Lives of Nurses. International Journal of Nursing Studies. 2003; 40: 807-827.
3. Maslach C, Jackson SE. The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behavior, 1981, 2, 99-113.
4. Maslach C, Jackson SE. (1986) In: Maslach Burnout Inventory (Manual), 2nd Edition. Consulting Psychologists Press, Palo Alto, CA .
5. Keskin G, Çınar Z, Alparslan Ö, Özmercan V. (2010) Türkiye'deki il sağlık müdürlerinin liderlik davranışlarının iş doyumları ve tükenmişlik düzeyleri üzerine etkileri. 2.Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı, 2:102-114
6. Çan E, Topbaş M, Yavuzyılmaz A, Çan G, Özgün Ş. (2006) Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp fakültesindeki araştırma görevlisi hekimlerin tükenmişlik sendromu ile iş doyumu düzeyleri ve ilişkili faktörler. OMÜ.Tıp Dergisi, 23(1):17–24
7. Sağlık Bakanlığı. Aile Hekimliği Türkiye Modeli.1. Baskı. Ankara. Mavi Ofset Yayınları, 2004, s.35-40.
8. Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun. Kanun No: 5258, Kabul Tarihi:24.11.2004. Resmi Gazete’ de Yayımlandığı Tarih:09.12.2004. Sayı:25665.
9. Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun. Kanun No: 224. Kabul Tarihi: 05.01.1961. Resmi Gazete’de Yayımlandığı Tarih: 12.01.1961, Sayı:10705.
10. Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği. Resmi gazete’ de yayınlandığı tarih: 25.01.2013. Sayı:28539
11. WHO. Obesity: preventing and managing the global epidemic, Report of a WHO Concultation, WHO Tecnical Report Series 894(9). Geneva: Word Health Organization, 2000
12. Aksakoğlu G. Sağlıkta araştırma teknikleri ve analiz yöntemleri.2001.izmir
13. Sayıl I, Haran S, Ölmez Ş, Özgüven HD. Ankara Üniversitesi Hastanelerinde Çalışan Doktor ve Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri. Kriz Dergisi, 5(2): 71-77
14. Altay B, Gönener D, Demirkıran C. Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri ve Aile Desteğinin Etkisi. Fırat Tıp Dergisi 2010;15(1):10-16
15. Kavlu İ, Pınar R. Acil Serviste Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik ve İş Doyumlarının Yaşam Kalitesine Etkisi. Türkiye Klinikleri 2009;29(6):1543-55
16. Gür E, Kamu, Özel Ve Üniversite Hastanelerinde Çalışan Hemşirelerde Örgütsel Adalet Algısı Ve Tükenmişlik Durumları (Yüksek lisans tezi).Ankara: Gazi Üniversitesi;2014
17. Ayrancı Ü, Yenilmez Ç, Günay Y, Kaptanoğlu C. (2002) Çeşitli sağlık kurumlarında ve sağlık meslek gruplarında şiddete uğrama sıklığı, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3:147-154
18. Annagür B. (2010) Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet: Risk faktörleri, etkileri, değerlendirilmesi ve önlenmesi. Current Approaches In Psychıatry, 2(2):161 173