Bir Grup Hasta ve Hasta Yakınlarının İlaç Kullanımı İle İlgili Tutum ve Davranışları

ÖZETAmaç: Bir grup hasta ve hasta yakınlarının ilaç kullanım alışkanlıklarının tanımlanması, ilaç kullanım tutum ve davranışlarının incelenmesi ve veri tabanı oluşturulması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte olan bu çalışmaya, Kırşehir ilinde Ahi Evran Üniversitesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’ ne başvuran toplam 392 kişi alınmıştır. Veriler anket formuyla toplanmıştır. Anket, başvuranların sosyo-demografik özellikleri ve ilaç kullanımına ait tutumlarını içeren sorulardan oluşmuştur. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılanların %60,2’ si kadın, %39,8 erkek bireylerden oluşmaktaydı. Akılcı ilaç kullanım anketine katılanların %57,7 ‘ si hastalandığında ilk olarak evde var olan ilacı kullandığını belirtmişlerdir. Çalışmamızda evde bulunsun diye ilaç yazdıranların oranı %35,2 olup, %26,5‘ i doktora danışmadan ilaç kullanmadıklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların doktora başvurmadan ilaç kullananlar, ilaçların son kullanma tarihine bakanlar, ilacı doktorun önerdiği gibi kullananlar ve ilacın prospektüsünü okuyan birey sayısı yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. Sonuç: Araştırma katılımcılarının çoğunluğunda akılcı ilaç kullanımı doğrultusunda olduğu tespit edilmiştir. Akılcı ilaç kullanımı hakkında her bireyin bilinçlendirilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Akılcı İlaç Kullanımı, Tutum ve Davranış, İlaç

PDF

___

1. Kayaalp O. Rasyonel tedavi yönünden tıbbi farmakoloji. 1. baskı, Ankara: Pelikan Yayıncılık Ltd. Şti. 2009.
2. Akça Ay F. İlaç uygulamaları. Temel hemşirelik kavramlar, ilkeler, uygulamalar. I. Baskı. İstanbul. İstanbul Medikal Yayıncılık Ltd. Şti. 2007. S:309- 392.
3.Mete M. Rasyonel ilaç kullanımının hasta güvenliğine etkileri: hekimlerin rasyonel ilaç kullanımına etki eden faktörlerin belirlenmesi. İnternational Patient Safety Congress, Özet Kitabı 2008; Antalya, Türkiye.
4. Le Grand A, Hogerzeil HV, Haajier-Ruscamp FM. Intervention research in rational use of drugs: a review. Health Policy and Planning 1999; 14: 89-102.
5. Almarsdottir AB, Traulsen JM. Rational use of medicines- an important issue in pharmaceutical policy. Pharm World Sci 2005; 27: 76-80.
6. Açıkel C. Akılcı İlaç Kullanımı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2003; 1:5-6.
7. Gökalp O, Mollaoğlu H. Uygunsuz İlaç Kullanımı. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2003; 10:17-20.
8. Işık S. Akılcı ilaç kullanımı, Sağlıkta Strateji. 1997; http://www.spgk.saglik.gov.tr/ss/sayilar/9703/s11.html. [Erişim Tarihi:30 Temmuz 2009].
9. Özçelikay G. Akılcı ilaç kullanımı üzerinde bir pilot çalışma. Ankara Ecz Fak Der 2001; 30: 9-18.
10. Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN, İlhan MN, Aycan S. Bir üniversite hastanesine başvuran hastaların hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekim Bul 2005; 4: 223-237.
11. Eğlence R, Şimşek N, Güven ŞD, Taşdemir G, Kaplan F ve Çifçibaşı Z. Erciyes Üniversitesi Nevşehir Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinde ilaç kullanım durumlarının belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 200; 3: 8.
12. Çetin NG, Beydilli H, Tomruk Ö. Acil servise başvuran intoksikasyon olgularının geriye dönük analizi. S.D.Ü. Tıp Fak. Derg. 2004; 11: 7-9.
13. Akar T, Derinöz O, Demirel B. İlaç zehirlenmeleri ve hastane maliyetleri. Türk Ped Arş. 2007; 42: 103-6.
14. Penbegül ML. İlaç zehirlenmesi olan çocuk olgularda demografik özellikler ve ailesel etkenlerin değerlendirilmesi. Uzmanlık Tezi. İstanbul. T.C. Sağlık Bakanlığı Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Kliniği, 2006.
15. Anonim, Akılcı İlaç Kullanımı’nın Alfabesi, T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü Rasyonel İlaç Kullanımı Bölümü, Ankara, 1993.
16. Pınar N. Adana İlindeki İnsanların İlaç Kullanım Alışkanlıkları. TAF Prev Med Bull 2013, 12:639-650.
17. Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN, İlhan MN, Aycan S. Bir üniversite hastanesine başvuran hastaların hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. TAF Prev Med Bull. 2005; 4:223-237.
18. Özçelikay G., Akılcı ilaç kullanım üzerine bir pilot çalışma. J. Fac. Pharm 2001; 30:9-18.
19. Göçgeldi E, Uçar M, Açıkel CH, Türker T, Hasde M, Ataç A. Evlerde artık ilaç bulunma sıklığı ve ilişkili faktörlerin araştırılması. TAF Prev Med Bull 2009; 8:113-118
20. Baybek H, Bulut D. Muğla Üniversitesi idari personelin ilaç kullanma alışkanlıklarının belirlenmesi. Aydın Çakır Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2005; 15.