BİR FAKÜLTE VE YÜKSEKOKUL ÖĞRENCİLERİNDE SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI VE OBEZİTE

Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin ağırlık durumları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile bunları etkileyen çeşitli faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma, bir üniversitede öğrenim gören 1676 öğrencinin katılımıyla yapılmıştır. Veriler, sosyodemografik anket formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (SYBDÖ-II) ve Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (UFAA) ile toplanmıştır. Araştırmaya grubunun %32.5’i erkek, %67.5’i kadındır. Araştırma grubunda ortalama BKI değeri 22.3±2.5 kg/m² olup, %14.0’ı hafif şişman, %3.6’sı şişman olarak değerlendirilmiştir. Öğrencilerin SYBDÖ puan ortalaması 124.7±19.8 olup, ağırlığını normal olarak değerlendiren ve ağırlık durumundan memnun olan öğrencilerin SYBDÖ puanları önemli ölçüde yüksek bulunmuştur (p<0.05). Erkek öğrencilerde, ortalama BKİ değeri ve ağırlığı normalin üzerinde olanların oranı kadın öğrencilerden önemli ölçüde yüksek bulunmuştur (p<0.001). Araştırma grubunda MET skoru ortalaması 1901.5±2524.5 olup, erkek öğrencilerin toplam MET skoru ve UFAA’nın bütün alt boyutlarından aldığı MET skorları kadın öğrencilerden önemli ölçüde yüksek bulunmuştur (p<0.001). Obezitenin önlenmesinde farkındalığı artırmak, öğrencilere sağlıklı yaşam biçimi davranışları kazandırmak önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Hafif Şişmanlık, Öğrenci, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Şişmanlık

HEALTHY LIFESTYLE BEHAVIORS AND OBESITY IN FACULTY AND COLLEGE STUDENTS

This study was carried out to determine the weight status and healthy lifestyle behaviors of university students and the various characteristics that affect them. This study was conducted with 1676 students who are studying at university. A sociodemographic questionnaire, Healthy Lifestyle Behaviors Scale II (HLBS–II) and International Physical Activity Questionnaire (IPAQ) were used for collecting data. 32.5% of the study group was male and 67.5% female. The mean BMI value of the participants was 22.3±2.5, with 14.0% being overweight and 3.6% being obese. The mean HLBS score was 124.7±19.8 and mean HLBS score of students who rated their weight as normal and satisfied with the weight were found to be significantly higher (p<0.05). Mean BMI value and percentage of overweight and obesity were significantly higher among the male students than the females (p<0.001). The mean MET score in the study group was 1901.5 ± 2524.5. The total MET score and all sub-dimension scores of male students were significantly higher than those of female students (p<0.001). In the prevention of obesity, it is important to increase awareness and teach students healthy lifestyle behaviors.

Keywords:

Healthy lifestyle behaviors, obesity, overweight, student.,

PDF

___

1. Obesity and overweight, Erişim adresi: http://www.who.int/en/news-room/factsheets/detail/obesity-and-overweight [Erişim tarihi: 09.07.2018]
2. Global Strategy on Diet, Physical Activity and Health, Erişim adresi: http://www.who.int/dietphysicalactivity/strategy/eb11344/strategy_english_web.pdf [Erişim tarihi: 09.07.2018]
3. WHO: Global Database on Body Mass Index, Erişim adresi: http://apps.who.int/bmi/index.jsp?introPage=intro_3.html [Erişim tarihi: 09.07.2018]
4. OECD. Obesity Update 2017, Erişim adresi: www.oecd.org/health/obesity-update.htm [Erişim tarihi: 10.02.2019]
5. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, “Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması Sonuç Raporu”, HÜ Ankara, 2014: 686.
6. Erci B. Halk Sağlığı Hemşireliği, Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 2014. s.104-117.
7. Dağ ZÖ, Dilbaz B. Impact of obesity on infertility in women. J Turk Ger Gynecol Assoc 2015; 16(2): 111-117. doi: 10.5152/jtgga.2015.15232
8. Davis SR, Castelo-Branco C, Chedraui P, Lumsden MA, Nappi RE, Shah D, et al. Understanding weight gain at menopause. Climacteric 2012; 15(5): 419-429. doi: 10.3109/13697137.2012.707385
9. Burkert NT, Rasky E, Großschädl F, Muckenhuber J, Friedl W. The relation of weight to women’s health: A matched sample study from Austria. Women & Health 2015; 55(2): 134-151. doi.org/10.1080/03630242.2014.979967
10. Robinson JA, Burke AE. Obesity and hormonal contraceptive efficacy. Women's Health 2013; 9(5): 453-466. doi: 10.2217/whe.13.41.
11. Özer K. Fiziksel Uygunluk (1th ed), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2006.
12. Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle Gençlik, Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21517 [Erişim tarihi: 09.07.2018]
13. Can G, Özdilli K, Erol O, ve ark. Comparison of the health-promoting lifestyles of nursing and non-nursing students in Istanbul, Turkey. Nurs Health Sci 2008; 10(4): 273-280. doi: 10.1111/j.1442-2018.2008.00405.x.
14. Özcan S, Bozhüyük A. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri öğrencilerinin sağlıklı yaşam davranışları. Cukurova Med J 2016; 41(4): 664-674. doi: 10.17826/cutf.254191
15. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The Health Promoting Lifestyle Profile Development and Psychometric Characteristics. Nursing Research 1987; 36(2): 76-80. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3644262
16. Akça S. Üniversite Öğretim Elemanlarının Sağlığı Geliştirme Davranışları ve Bunu Etkileyen Etmenlerin Değerlendirilmesi, Yüksek lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir 1998: 160.
17. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008; 12: 1-13. http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/1723.pdf
18. Walker SN, Hill-Polerecky DM. Psychometric Evaluation of The Health-Promoting Lifestyle Profile II. Unpublished Manuscript, University of Nebraska Medical Center 1996.
19. Craig CL, Marshall AL, Sjöström M, et al. International physical activity questionnaire: 12-country reliability and validity. Med Sci Sports Exerc 2003; 35(8): 1381-1495. doi: 10.1249/01.MSS.0000078924.61453.FB
20. Öztürk M. Üniversitede Eğitim-Öğretim Gören Öğrencilerde Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketinin Geçerliliği ve Güvenirliği ve Fiziksel Aktivite Düzeylerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2005: 107.
21. İncedal Sonkaya Z. Ağırlığı Normalin Üzerinde Olan Üniversite Öğrencilerine Sağlığı Geliştirme Modeline Göre Verilen Eğitimin Beslenme Ve Fiziksel Aktivite İle İlgili Bilgi, Tutum Ve Davranışlarına Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri, 2019: 127.
22. Ibisevic M, Avdic A, Osmanovic E, Kadric N, Avdic S. Cigarette smoking among students at the university of Tuzla. Med Arh 2015; 69(2): 127-129. doi: 10.5455/medarh.2015.69.127-129.
23. Oğuz S, Çamcı G, Kazan M. Üniversite öğrencilerinin sigara kullanım sıklığı ve sigaranın neden olduğu hastalıkları bilme durumu. Van Tıp Dergisi 2018; 25(3): 332-337. doi: 10.5505/vtd.2018.02411
24. Alvur TM, Çınar N, Öncel S, Akduran F, Dede C. Trends in smoking among university students between 2005- 2012 in Sakarya, Turkey. Asian Pacific J Cancer Prev 2014; 15(11): 4575-4581. doi: 10.7314/apjcp.2014.15.11.4575
25. Onurlubaş E, Doğan HG, Demirkıran S. Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2015; 32(3): 61-69. doi:10.13002/jafag861
26. Teleman AA, De Waure C, Soffiani V, Poscia A, Di Pietro ML. Nutritional habits in Italian university students. Ann Ist Super Sanita 2015; 51(2): 99-105. doi: 10.4415/ANN_15_02_05.
27. Joseph N, Nelliyanil M, Rai S, et al. Fast food consumption pattern and its association with overweight among high school boys in Mangalore City of Southern India. J Clin Diagn Res 2015; 9(5): LC13-17. doi: 10.7860/JCDR/2015/13103.5969.
28. Ayhan DE, Günaydın E, Gönlüaçık E, ve ark. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları ve bunları etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2012; 38(2): 97-104. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/421072
29. Satman I, Beyhan Ö, Tütüncü Y, et al. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol 2013; 28: 169–180. doi: 10.1007/s10654-013-9771-5
30. Berghöfer A, Pischon T, Reinhold T, et al. Obesity prevalence from a European perspective: A systematic review. BMC Public Health 2008; 8: 200.
31. Soyuer F, Ünalan D, Elmalı F. Normal ağırlıklı ve obez üniversite öğrencilerinde fiziksel aktivite. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2010; 7(2): 862-872. http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423936563.pdf
32. Yılmaz D, Ayaz A, Demirel ZB. Kız üniversite öğrencilerinde yeme tutumunun kişisel beden imajı algısı ile ilişkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi 2013;41(3): 227-233. file:///C:/Users/pc/Downloads/232-Tam%20Metin-430-1-10-20181205%20(1).pdf
33. Neighbors LA, Sobal J. Prevalence and magnitude of body weight and shape dissatisfaction among university students. Eat Behav 2007; 8: 429-439. doi: 10.1016/j.eatbeh.2007.03.003
34. Aşçı FH, Tüzün M, Koca C. An examination of eating attitudes and physical activity levels of Turkish university students with regard to self-presentational concern. Eat Behav 2006; 7: 362-367. doi: 10.1016/j.eatbeh.2005.11.011
35. Akgün Kostak M, Kurt S, Süt N, Akarsu Ö, Ergül GD. Hemşirelik ve sınıf öğretmenliği öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. TAF Prev Med Bull 2014; 13(3): 189-196. https://www.ejmanager.com/mnstemps/1/1-1362174271.pdf?t=1569851203
36. Yılmazel G, Çetinkaya F, Naçar M. Hemşirelik öğrencilerinde sağlığı geliştirme davranışları. TAF Prev Med Bull 2013; 12(3): 261-270. doi: 10.5455/pmb.1-1334227851
37. Kocaakman M, Aksoy G, Eker HH. İstanbul ilindeki hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2010; 17(2): 19-24. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/196825
38. Al-Kandari F, Vidal VL. Correlation of the health-promoting lifestyle, enrollment level, and academic performance of College of Nursing students in Kuwait. Nurs Health Sci 2007; 9(2): 112-9. doi: 10.1111/j.1442-2018.2007.00311.x
39. Hui WHC. The health-promoting lifestyles of undergraduate nurses in Hong Kong. J Prof Nurs 2002; 18(2): 101-11. doi: 10.1053/jpnu.2002.32346