Nurullah ŞAHİN

Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Bu araştırmanın amacı; Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonlarını çeşitli değişkenler açısından incelemek ve Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonları arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Çalışmada nicel araştırma yaklaşımı benimsenmiş olup ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılı güz dönemi içerisinde Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim görmekte olan toplam 206 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Karabay (2013) tarafından geliştirilen “Eleştirel Okuma Öz Yeterlik Algı Ölçeği” ile Schutte ve Malouff (2007) tarafından geliştirilen ve Yıldız vd. (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan “Yetişkin Okuma Motivasyonu Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen tüm veriler SPSS 25 paket programında parametrik testler kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada; Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algılarının cinsiyet, kendine ait kitaplığının olup olmaması ve yılda okuduğu kitap sayısı değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaştığı; öğrenim görülen sınıf düzeyi değişkenine göre ise, anlamlı olarak farklılaşmadığı görülmüştür. Türkçe öğretmeni adaylarının okuma motivasyonlarının ise cinsiyet, sınıf ve yılda okunan kitap sayısı değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı; kendine ait kitaplığının olup olmaması değişkenine göre ise anlamlı olarak farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonları arasında pozitif yönde ve orta düzeyde bir ilişki olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Eleştirel okuma öz yeterlik algısı, okuma motivasyonu

An analysis of the correlation between critical reading self-sufficiency perceptions and reading motivations of Turkish teacher candidates

This research is aimed at making a multi-variable analysis of critical reading self-sufficiency perceptions and reading motivations of Turkish teacher candidates and identifying the correlation between critical reading self-sufficiency perceptions and reading motivations of Turkish teacher candidates. The study is based on quantitative research method using correlational survey model. The study group consists of 206 students studying at the Turkish Education Department of the Faculty of Education of Amasya University in the fall semester of 2018-2019 academic year. The data collection tool used in the research was the "Critical Reading Self-Sufficiency Perception Scale" developed by Karabay (2013) and the "Adult Reading Motivation Scale" developed by Schutte and Malouff (2007) and adapted to Turkish by Yıldız et al. (2013). All data obtained from the survey were analyzed in SPSS 25 package program using parametric tests. The study demonstrated that the critical reading self-sufficiency perceptions of Turkish teacher candidates differed significantly based on variables such as sex, having a personal library or not and the number of books read in a year; but did not differ significantly based on the variable of educational grade. On the other hand, it was determined that reading motivation of Turkish teacher candidates differed significantly based on variables such as sex, class and the number of books read in a year; but did not differ significantly based on the variable of having a personal library. It was also seen that there was a positive and moderate correlation between critical reading self-sufficiency perceptions and reading motivations of Turkish teacher candidates.

Keywords:

Critical reading self-sufficiency perceptions reading motivation, Turkish teacher candidates,

PDF

___

Altunçekiç, A.; Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (1), 93-102. Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları. Turkish Studies, 5/3, 728-749. Aşılıoğlu, B. ve Yaman, F. (2017). Öğretmen adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6/12, 171-179. Aybek, B. ve Aslan, S. (2015). Öğretmen adaylarının eleştirel okuma özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4/4, 1672-1683. Baker, L. (2003). The role of parents in motivating struggling readers. Reading & Writing Quarterly: Overcoming Learning Difficulties, 19(1), 87-106. Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The Exercise of Control. New York: W.H. Freeman and Company. Bıkmaz, F. H. (2002). Fen öğretiminde özyeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1, (2). 197-210. Bozkurt, M. ve Memiş, A.(2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin üstbilişsel okuduğunu anlama farkındalığı ve okuma motivasyonları ile okuma düzeyleri arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 47-160. Büyüköztürk, Ş.; Çakmak, E. K.; Akgün, Ö. E.; Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Eccles, J. S.; Wigfield, A. ve Schiefele, U. (1998). Motivation to succeed. In N. Eisenberg (Ed.), Handbook of child psychology (Vol. IV, 5th ed., pp. 1017–1095). New York: John Wiley. Epçaçan, C. (2012). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7/4, 1711-1726. Guthrie, J. T. (2004). Classroom contexts for engaged reading: An overview. In J. T. Guthrie, A. Wigfield and K. C. Perencevich (Eds). Motivating reading comprehension. Concept-Oriented Reading Instruction (pp. 1- 24). NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Guthrie, J. T. ve Wigfield, A. (2000). Engagement and motivation in reading. In M. L. Kamil, P. B. Mosenthal, P. D. Pearson, ve R. Barr (Eds.), Handbook of reading research (3rd ed., pp. 403 – 422). New York: Longman. Güngör, A. (2005). Altıncı yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama stratejilerini kullanma düzeyi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 101- 108. Hair, J. F.; Black, W. C.; Babin, B. J.; Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis. Pearson Education Limited. Işık, İ. (2001). Öz yeterlik inancı: yönetici rolleri açısından bir inceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı. İstanbul. Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma öz yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/13, 1107-1122. Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık. Katrancı, M. (2015). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin kitap okuma motivasyonlarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 49-62. Kurbanoğlu, S. S. (2004). Öz-yeterlik inancı ve bilgi profesyonelleri için önemi. Bilgi Dünyası, 5 (2), 137-152. Kurnaz, H. ve Yıldız, N. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okuma motivasyonlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar (TSA) Dergisi. 19/3, 53-70. Kuşdemir, Y. (2014). Doğrudan öğretim modeli’nin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Mcmillan, J. H. ve Schumacher, S. (2010). Research in education: evidence - based ınquiry, (7 th Edition). London: Pearson. Özdemir, S. (2017). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma özyeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5/7, 41-55. Özensoy, A.U. (2012). Eleştirel okumaya göre düzenlenmiş Sosyal Bilgiler dersiyle ilgili öğrencilerin görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 187 - 202. Öztürk, E. ve İleri Aydemir, Z. (2013). Başlangıç düzeyi okuyucularının okuma motivasyonlarının, günlük kitap okuma süreleri ve ailenin okuma durumuna göre değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1105-1116. Saracaloğlu, A. S.; Yenice, N.; Karasakaloğlu, N. ve Gencel, İ. E. (2008). Türkçe ve fen bilgisi öğretmenlerinin öğrenme stilleri, öğrenme stratejileri ve duyuşsal özellikleri ile tercih edilen öğretme strateji, yöntem ve teknikleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Araştırma Raporu, A.D.Ü. BAP Saymanlığı, Aydın. Schutte, N. S. and Malouff, J. M. (2007). Dimensions of reading motivation: Development of an adult reading motivation scale. Reading Psychology: An International Quarterly, 28, 469 - 489. Selçuk, Z. (2007). Eğitim psikolojisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Senemoğlu, N. (2011). Gelişim, öğrenme ve öğretim kavramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi. Slavin, R. E. (2013). Eğitim psikolojisi. (10. Baskı) (Çev. Edt. G. Yüksel). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Topçuoğlu Ünal, F. ve Sever, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6), 33-42. Wigfield, A. ve Guthrie, J. T. (1997). Relations of children’s motivation for reading to the amount and breadth of their reading. Journal of Educational Psychology, 89, 420–432. Wigfield, A.; Eccles, J. S. ve Rodriguez, D. (1998). The development of children’s motivation in school contexts. In. A. Iran-Nejad & P. D. Pearson (Eds.), Review of research in education (Vol. 23, ss.73-118). Washington, DC: American Educational Research Association. Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Yıldız, M. (2013). İlköğretim 3, 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 260-271. Yıldız, M.; Yıldırım, K.; Ateş, S. ve Çetinkaya, Ç. (2013). Yetişkin okuma motivasyonu ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12/44, 348-359.