Odin’den Batraz’a: Germen mitolojisi, Asetin Halk Destanı karşılaştırılması üzerine bir çalışma

Edebiyat, kuşkusuz yaşamın kendisinden, tam merkezinden beslenir. Yaşam döngüsünde cereyan eden herhangi bir olay, bir eserin ana temasını oluşturabilir. Yapılan bu çalışma, daha derinlere, mitoloji ve destan gibi insan ruhuna kodlanmış alanlara hizmet etmektedir. Mitler, bir ulusun kimliğidir ve anlatılarda yer alan tüm unsurlar, o ulusun geçmişi, kültürü, folkloru hakkında bilgi verir. Mitler, bir ulusun tüm tarihi boyunca peşi sıra gelmesi bağlamında kalıtımsal özelliktedir ve gelecek nesillere değin canlılığını sürdüren bir yapıya sahiptir. Destanlar ise kahraman odaklı olup, destanlarda genellikle kahramanın içinden çıktığı ulusu da içine alan olaylar konu edinilmektedir. Gerek mitler gerek ise destanlar olsun edebiyat alanına kaynak oluştururlar. Tarih boyunca yazarlar, şairler, kuramcılar eserlerini oluştururken mitlerden, destanlardan, efsanelerden esinlenirler. Bunun altında yatan en önemli sebep, mitlerin, destanların ve efsanelerin topluma ayna tutma vazifesi görmesidir. Mitlerde ve destanlarda yer alan semboller, simgeler ve izlekler tüm insanlık için bazı ortak özellikler taşırlar. Çalışmanın ana çatısını Germen mitolojisi ve Kuzey Kafkasya'ya ait olan Asetin Halk Destanı oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı, Germen mitolojisinde ve Asetin Halk Destanı’nda yer alan tanrılara, anlatılara ve motiflere yer vererek, aralarındaki benzerlikleri ya da farklılıkları saptamaktır. Buna koşut olarak her iki anlatıya ait genel bir değerlendirmeye ulaşmaktır. Çalışmada her iki eser, karşılaştırmalı yöntem ile birlikte metin odaklı yöntem kullanılarak çözümlenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Asetin halk destani, Germen mitolojisi, destan, karşılaştırmalı edebiyat, mitoloji

From Odin to Batraz: a study on the comparison of Germen mythology and the Ossetian Folk Epic

Without doubt, literature feeds from life itself, from life’s core. Any kind of event which takes place in the life cycle can constitute the main theme of a literary work. This study serves to a deeper area which has been coded in human soul like mythology and epic. Myths are the identity of a nation and all of the aspects which are a part of the narrations give information about a nation’s past, culture and folklore. Myths have a hereditary quality in the sense that they follow a nation throughout its history and have a structure which sustains its vitality until the new generations. Epics are focused on heroes and they are in general about events which involve the nation in which the hero comes from. Both myths and epics are the sources of literature. Throughout history, writers, poets and theorists have been drawing inspiration from myths, epics and legends while creating their works. The most important reason behind this is that myths, epics and legends act as a mirror to society. The symbols, attributes and themes in myths and epics have some common features for all humankind. The main framework of the study is made up of Germen Mythology and the Ossetian Folk Epic which belongs to North Caucasus. The purpose of the study is to give place to the gods and narrations related to Germen Mythology and the Ossetian Folk Epic and determine their similarities or differences. In parallel to this objective, the study aims at reaching a general evaluation about both of the narrations. In this study, both works will be analysed to use work-immanent method with comparative method.

Keywords:

The Ossetian folk epic, Germen mythology, epic, comparative literature, mythology,

PDF

___

Akyıldız Ercan, C. (2014). “Germen Mitolojisinde Yaratılış”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 121-132. Akyıldız Ercan, C. (2017). “Söylencelerde ve Masallarda Elma Sembolü”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 1043-1060. Allan, Charlie A. (10.05.2018). Alan Tarihi ve Kafkaslar. (Engin Polat, Çev.). Erişim Tarihi: 05.10.2018. http://www.alanvakfi.org.tr/alan-tarihi-ve-kafkaslar. Alptekin, M. .(2018). “Meddah Behçet Mahir’in Halk Anlatılarında Halk Hekimliği ve Baytarlığı”. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (3), 879-893. Ata, H. (2014). Nartlar Oset Halk Destanları. Ankara: Kuban Matbaacılık Yayıncılık. Aydın, K., (2008). Karşılaştırmalı Edebiyat: Günümüz Postmodern Bağlamında Algılanışı. İstanbul: Birey Yayıncılık. Campbell, J. (2018). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. (Sabri Gürses, Çev.). (3. Baskı). İstanbul: İthaki Yayınları. Carlyle, T. (1993). On Heroes, Hero-Worship, and the Heroic in History. Berkeley, Los Angeles, Oxford: University of California Press. De Vries, J. (1970). Einleitung – Vorgeschichtliche Perioden – Religiöse Grundlagen des Lebens – Seelen- und Geisterglaube – Macht und Kraft – Das Heilige und die Kultformen. Berlin: Walter de Gruyter &Co. Demir, N., Erdem, M. D. (2006). “Türk Kültüründe Destan ve Battal Gazi Destanı”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 1(1), 106-159. Dumézil, G. (2012). Mit ve Destan I: Hint-Avrupa Halklarının Destanlarında Üç İşlev İdeolojisi. (Ali Berktay, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Frye, N. (2007). Büyük Şifre: Kitab-ı Mukaddes ve Batı Edebiyatı. (S. Aygül Baş, Çev.). İstanbul: İz Yayıncılık. Haciyeva, T.M. (1997). “Karaçay-Malkar Türklerinin Eski Folklor Ürünleri”. (Adilhan Adiloğlu, Çev.). Bilig Dergisi, S. 6, 184-192. Jung, C. G.,(1997). Analitik Psikoloji. (Ender Gürol, Çev.). İstanbul: Payel Yayınevi. Karadeniz Yağmur, S . (2018). “Efsane ve Mitoloji Üzerine Genel Bir Değerlendirme ve Efsane Mitoloji İlişkişi”. Asia Minor Studies, 6 (12), 317-328. Keçeli, F. (2003). “Güngör Dilmen’in Oyunlarında “Mitolojik, Tarihsel ve Fantastik Olan”ın Kulanımı”. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, S. 16, 18-45. Keleş, N. (2010). Nibelunglar Destanı, Tarih, Kültür ve Edebiyat Analizi. Erzurum: Bozkır Yayınevi. Keleş, N. (2017). “Kuzey Germen-İskandinav ve Türk Efsanelerinde At Motifi”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 29. 121-142. Lindow, J. (2001). Handbook of Norse Mythology. Santa Barbara: ABC-CLIO. Mellor, R. (2010). Tacitus' Annals. New York: Oxford Press. Nartlar: Asetin Halk Destanı, (1999). (Kayhan Yükseler, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Kazım Taşkent Klasik Yapıtlar Dizisi. Özbay, Ö. (1999). Dünya Mitolojisi ve Nartlar. Ankara: Kafkas Derneği Yayınları. Rousseau, A. M., Pichois, Cl. (1994). Karşılaştırmalı Edebiyat. (Mehmet Yazgan, Çev.). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. Sivri, M, Köylü, I. (2015). “Karşılaştırmalı Edebiyat ve Mitoloji İlişkisi”. Humanitas-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 185-208. Temizkan, A. (2007). “Kafkasya Muhacirlerinin Denizli’de İskânı”. Uluslararası Denizli ve Uluslararası Denizli Ve Çevresi Tarih Ve Kültür Sempozyumu Bildirileri, Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Denizli. Tetzner, R. (2004). Cermen Tanrı ve Kahramanlarının Efsaneleri I. (Arzu Yarbaş, Çev.). İzmir: İlya Yayınevi. Tetzner, R. (2004). Cermen Tanrı ve Kahramanlarının Efsaneleri II. (Arzu Yarbaş, Çev.). İzmir: İlya Yayınevi. Yücel, Çetin, A. (2015). “Dede Korkut Kitabı’nda Baba, Oğul ve Baba-Oğul İlişkisi”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 15(2), 55-63. Zymner, R., Hölter, A. (Hrsg.). (2013). Handbuch Komparastik: Theorien, Arbeitsfelder, Wissenspraxis. Metzler, Stuttgart, Weimar: Verlag J.B.