Manevi duyarlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Son yıllarda eğitimde maneviyatın ve bireyin manevi yönünün göz ardı edildiğine dair görüşler sıklıkla dile getirilmektedir. Ayrıca maneviyatın dinden ayrı bir kavram olup olmadığı halen tartışılmaktadır. Yurtiçi alan yazında maneviyat ile ilişkili çalışmalara katkı sağlaması amacıyla, mevcut araştırmada Tirri, Nokelainen ve Ubani (2006) tarafından geliştirilen Manevi Duyarlık Ölçeğinin (MDÖ) Türkçeye uyarlanması amaçlanmıştır. Mevcut araştırma, ODTÜ Uygulamalı Etik Araştırma Merkezi İnsan Araştırmaları Etik Kurulu’ndan alınan 01.12.2021 tarih ve 28620816/ sayı numaralı etik kurul onayı ile yürütülmüştür. Toplam on bir sorudan oluşan ölçeğin orijinal formu, dört boyuttan oluşmaktadır. Uyarlama sürecinde Türkçeye çevirisi yapılan Manevi Duyarlık Ölçeğine açımlayıcı (n=300) ve doğrulayıcı (n=340) faktör analizleri yapılmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analizinde elde edilen üç faktörlü 11 maddelik Türkçe ölçek formunun açıkladığı toplam varyans miktarı %53,49 olarak bulgulanmıştır. Açımlayıcı faktör analizinde elde edilen üç faktörlü (Farkındalık ve gizem duyarlığı, değer duyarlığı ve toplum duyarlığı) modelin birinci düzey ve ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizi sonuçları modelin doğrulandığını göstermiştir. Ölçeğin Türkçe formuna ilişkin iç tutarlık katsayısı Cronbach alpha değeri ölçeğin tümü için .85’dir. Araştırma, ölçeğin (MDÖ) Türkçe formunun bireylerin manevi duyarlığını ölçen geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymuştur. Ölçeğin psikolojik danışmanlık, eğitim, teoloji ve pek çok alanda yapılacak araştırmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Manevi duyarlık, farkındalık ve gizem duyarlığı, değer duyarlığı, toplum duyarlığı

The Adaptation of the spiritual sensitivity scale into Turkish: A validity and reliability study

In recent years, it has frequently been discussed that spirituality and the spiritual aspect of the individuals are ignored in the field of education. In addition, it is still debated whether spirituality is a separate concept from religion or not. The current study aimed to adapt the Spiritual Sensitivity Scale (Tirri, Nokelainen, & Ubani, 2006) to Turkish to contribute to spirituality-related studies in the national literature. The current study was carried out with the approval of the Human Subject Ethics Committee, dated 01.12.2021 and numbered 28620816/, obtained from the Applied Ethics Research Center of METU. The original form of the scale, which consists of eleven questions in total, consists of four dimensions. Exploratory (n=300) and confirmatory (n=340) factor analyzes were performed on the Turkish version of the Spiritual Sensitivity Scale in the adaptation process. Exploratory factor analysis showed that the 11-item Turkish form of the scale explained 53.49% of the total variance with a three-factor structure. First-order and second-order confirmatory factor analysis results of the model with three factors (Awareness and mystery sensitivity, Value sensitivity and Community sensitivity) obtained in the exploratory factor analysis indicated that the model was confirmed. The Cronbach's alpha internal consistency coefficient for the Turkish version of the scale was .85 for the whole scale. The research finally revealed that the Turkish version of the Spiritual Sensitivity Scale is a valid and reliable measurement tool to measure the spiritual sensitivity of individuals. Hopefully, the scale will contribute to research in psychological counseling, education, theology, and many other fields.

Keywords:

Spiritual sensitivity, awareness and mystery sensitivity, value sensitivity, community sensitivity,

PDF

___

Acun, N., Kapıkıran, Ş., & Kabasakal, Z. (2013). Merak ve keşfetme ölçeği II: Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 16(31), 74-85.
Aksu, G., Eser, M. T. ve Güzeller, C. O. (2017). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile yapısal eşitlik modeli uygulamaları. Ankara: Detay.
Amram, Y., & Dryer, D. C. (2008). The integrated spiritual intelligence scale (ISIS): development and preliminary validation. Boston: American Psychological Association.
Baştürk, S., ve Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem. S. Baştürk (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri, (ss. 129-159). Ankara: Vize yayıncılık.
Bilge, A., Çam, O. (2008). Validity and reliability of beliefs toward mental illness scale. Anatolian Journal of Psychiatry, 9(2), 91-96.
Bradford, J. (1995). Caring for the whole child: a holistic approach to spirituality. London: The children’s society.
Byrne, B.M. (2016). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming, Third Edition (3rd ed.). Routledge.
Cragun, R. T., Hammer, J. H., & Nielsen, M. (2015). The Nonreligious–nonspiritual scale (NRNSS): measuring everything from atheists to zionists. Secularism and Nonreligion, 2(3), 36-53.
Daaleman, T. P. ve Frey, B. B. (2004). The spirituality index of well-being: A new instrument for health-related quality-of-life research. Annals of Family Medicine, 5(2), 499-503.
Delgado, C. (2005). A discussion of the concept of spirituality. Nursing Science Quarterly, 18(2), 157-162. https://doi.org/10.1177/0894318405274828
Ekşi, H., Çelimli, Ç., Sevim, E. ve Ekşi, F. (2019a). Manevi kaynaklar ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. V. Turkcess 21. Yüzyıl Becerileri ve 2023 Eğitim Vizyonu Bildiri Kitabı. ss.759-767. TEBAD.
Ekşi, H., Soyyiğit, Z. S., & Kardaş, S. (2019b). İyi oluşun spiritüel göstergesi: Bir ölçek uyarlama çalışması. (Ed.). A. Ayten, H. Ekşi, M. Zengin ve N. Tınaz. Sağlık hizmetlerinde manevi danışmanlık ve rehberlik (s.317-328). İstanbul: Değerler Eğitim Merkezi Yayınları.
Emmons, R. A. (2000). Spirituality and intelligence: Problems and prospects. The International Journal for the Psychology of Religion, 10, 57―64.
Erduran-Tekin, Ö., & Ekşi, H. (2019). Adapting the scale for spiritual intelligence to Turkish. Spiritual Psychology And Counseling, 4, 123–141. https://dx.doi.org/10.12738/spc.2019.4.2.0062
Gardner, H. (2011). Multiple intelligences- frames of mind- the theory of multiple intelligences. New York.
Gardner, H.(1999). Intelligence reframed: Multiple intelligences for the 21st century. New York: Basic Books.
Güneş, A. (2015). Manevi-insani değerler eğilim ölçeği (MİDÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of International Social Research, 8(41), 1354-1360.
Hay, D., & Nye, R. (2006). The spirit of the child. Jessica Kingsley Publishers.
Hidemori, Y. (2016). Teachersʼ construct of spirituality: How do Japanese teachers measure on the Spiritual Sensitivity Scale?. 人文研究, 189, 1-25. https://ci.nii.ac.jp/naid/40020978497/en/
İme, Y., Ekşi, H. ve Ekşi, F. (2019). Manevi aşkınlık ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1008-1020.
Karagöz, Y. (2019). SPSS AMOS meta uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel.
Keskinoğlu, M. Ş., Ekşi, F., & Ekşi, H. (2019). İyi oluşun maneviyat endeksi ölçeğinin uyarlanması. Turkish Studies Social Sciences, 14(3), 723-737.
Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford.
Kumar, V.V., & Mehta, M. (2011). Gaining adaptive orientation through spiritual and emotional intelligence. In A.K. Chauhan & S.S. Nathawat (Eds.), New facets of positivism (pp. 281–301). Delhi, India: Macmillan Publishers.
Özcan, H. U. (2012). Birey-örgüt değerleri arasındaki uyumun örgütle özdeşleşme ile ilişkisi. Türk Psikoloji Yazıları, 15(29), 25-39.
Piedmont, R. L. (1997, August). Development and validation of the transcendence scale: A measure of spiritual experience. In J. E. G. Williams (Chair), Spiritual experience and the Five-Factor Model of personality. Symposium conducted at the Annual meeting of the American Psychological Association, Chicago, IL.
Piedmont, R.L. (1999). Does spirituality represent the sixth factor of personality? Spiritual transcendence and the five-factor model. Journal of Personality, 67,985-1013.
Schumacker, R.E. ve Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modelling. New. Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci. Ankara: Anı.
Sevinç, K., Güven, M., & Metinyurt, T. (2015). Dindar ve spiritüel olmama (DİSOL) ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6, 59-86.
Söylemez, A., Mustafa, Koç., & Söylemez, B. (2016). The Adaptation of İntegrated Spiritual Intelligence Scale into Turkish. Journal of Family Counseling and Education, 1(1), 18-24.
Stoyles, G. J., Stanford, B., Caputi, P., Keating, A. L., & Hyde, B. (2012). A measure of spiritual sensitivity for children. International Journal of Children's Spirituality, 17(3), 203-215.
Şirin, T. (2018). Maneviyat ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 13(18), 1283-1309. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13996
Tekin, M., Öztürk, D., & Kara, S. N. (2021). Reklama yönelik şüphenin marka deneyimi ve marka güvenine etkisi: Hazır giyim markası üzerine bir araştırma. Tekstil ve Mühendis, 28(123), 219-232.
Tirri, K., Nokelainen, P., & Ubani, M. (2006). Conceptual definition and empirical validation of the spiritual sensitivity scale. Journal of Empirical Theology, 19(1), 37-62.
Westbrook, C. J., Davis, D. E., McElroy, S. E., Brubaker, K., Choe, E., Karaga, S., Dooley, M., O'Bryant, B. L., Van Tongeren, D. R., & Hook, J. (2018). Trait sources of spirituality scale: Assessing trait spirituality more inclusively. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 51(2), 125-138.