Çeviri eğitiminde bir ‘durumlu öğrenme’ örneği: bilimsel metinleri dijital bir bilim blogu için çevirmek

Çevirinin bilişsel bir süreç olarak incelenmesi çeviribilimde son dönemde, birkaç on yıllık süre içinde, gerçekleşmiştir. Bilişsel bilimde zihinsel süreçleri tanımlamak amacıyla kullanılagelen bilgi işleme modelinde, insan zihni tek başına çalışan ve bilgi ve becerileri önceden programlı bir biçimde işleyen bir makine veya bilgisayara benzetilmiştir. Yakın dönemde insan zihninin işleyişini tanımlama konusunda bilgi işleme modelinden bilişin durumlara bağlı olarak oluştuğunun savunulduğu bir başka yaklaşıma doğru bir değişim söz konusu olmuştur. Bu ikinci yaklaşımda sosyal, fiziksel ve duygusal faktörler gibi pek çok devingen faktörün, diğer bir deyişle insan zihninin ‘durumla bütünleşik’ yönünün, zihinsel süreçler üzerindeki etkileri de dikkate alınmaktadır (Kiraly, 2005; Risku, 2002). Öğrenme olgusu konumlanmış bilinç perspektifinde değerlendirildiğinde, öğrenmenin de durumla ilişkili ve bağlamlara bağlı bir süreç olduğu sonucuna varılabilir. Bu açıdan düşünüldüğünde eğitim ortamlarında gerçek veya gerçeğe yakın rollerin canlandırıldığı mesleki durumlara/bağlamlara yer verilmesinin önemi ortaya çıkmış olur. (Kiraly 2005; González-Davies & Enríquez-Raído 2016; Risku, 2002). Bu çalışmada Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi İngilizce Mütercim ve Tercümanlık Bölümünde gerçekleştirilmiş olan durumlu öğrenmeye dayalı bir çeviri projesinin uygulama sürecine yönelik bilgi verilmesi ve bu tür durumlu öğrenme örneklerinin çeviri eğitiminde yaygınlaşmasına katkıda bulunulması hedeflenmiştir. Proje 2019-2020 Eğitim Öğretim Döneminde ‘Çeviride Özel Konular III’ (5. dönem seçmeli ders) ve ‘Çeviride Özel Konular IV’ (6. dönem seçmeli ders) isimli iki seçmeli ders süresince 14 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında dijital bir bilim blogu için bilimsel metin çevirileri yapılmıştır. Durumlu öğrenmeye dayalı bu çeviri projesi ile öğrenciler gerçek bir çeviri hizmeti gerçekleştirmiştir, böylelikle çeviri eğitiminde Kiraly (2005) tarafından ifade edildiği biçimde ‘sıradaki cümleyi kim çevirecek?’ öğretme tekniğinin kısıtlılığının ötesine geçilebilmesine olanak sağlayan bir öğrenme ortamı sağlanabilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

durumlu öğrenme, çeviri eğitimi, çeviri projesi, geleceğin çevirmenleri

A case for ‘situated learning’ in translator education: translating scientific texts for a digital science blog

Translation as a cognitive process has been a topic of inquiry for a couple of decades in Translation Studies. There has been a shift from an information processing model of human mind to a situated cognition approach in defining mental processing in Cognitive Science recently. In the information processing model, human mind is likened to a machine or computer working individually and accumulating knowledge and skills in a pre-definable and programmed manner. On the other hand, the situated cognition approach takes the role of dynamic factors including social, physical, and emotional ones, into consideration, in other words the ‘situationally embeddedness’ of the human mind (Kiraly, 2005; Risku, 2002). When learning is evaluated from the perspective of situated cognition, it can be inferred that learning is a situated and context-dependent process, which leads to the importance of integrating various professional, real-life situations into education (Kiraly 2005; González-Davies & Enríquez-Raído 2016; Risku, 2002). This study aims to present the implementation process of a situated learning translation project in the Translation and Interpreting Department at Bolu Abant İzzet Baysal University and to contribute to the prevalence of situated learning tasks in translator education. The project has been conducted with 14 learners in two elective courses called ‘Special Topics in Translation III’ (5th semester course) and ‘Special Topics in Translation IV’ (6th semester course) in 2019-2020 Academic Year. The project included the task of translating scientific texts for a digital science blog. With this situated learning translation project, the learners had the opportunity to take part in a real-life translation task, which helped “to break the stranglehold of the ‘who’ll take the next sentence’ teaching technique in translator education” in Kiraly’s (2005) term.

Keywords:

situated learning, translator education, translation project, future translators,

PDF

___

American Translators Association. (2021). Explanation of error categories. Erişim, https://www.atanet.org/certification/how-the-exam-is-graded/error-categories/
Epstein, R. (n.d.). The empty brain. Retrieved from https://aeon.co/essays/your-brain-does-not-process-information-and-it-is-not-a-computer
González-Davies, M. & Enríquez-Raído, V. (2016). Situated learning in translator and interpretertraining: bridging research and good practice. The Interpreter and Translator Trainer, 10(1), 1-11, DOI: 10.1080/1750399X.2016.1154339
Ioleducationaltrust. (2017). Diploma in translation hnadbook for candadiates. Erişim, https://www.ciol.org.uk/sites/default/files/Handbook-DipTrans.pdf
Kiraly, D. (2000). A social constructivist approach to translator education: Empowerment from theory to practice. Manchester: St. Jerome Publishing.
Kiraly, D. (2005). Project-Based Learning: A Case for Situated Learning. Meta 50(4), 1098-1111. DOI:https://doi.org/10.7202/012063aradresse copiéeune erreur s'est produite
Kiraly, D. (2015). Occasioning translator competence: Moving beyond social constructivism toward a postmodern alternative to instructionism. Translation and Interpreting Studies 10(1), 8-32. DOI:10.1075/tis.10.1.02kir
Muñoz Martín, R. (2014). Situating translation expertise. A review with a sketch of a construct. In J. W. Schwieter, A. Ferreira (Eds.), The Development of Translation Competence Theories and Methodologies from Psycholinguistics and Cognitive Science (pp.2–56). UK: Cambridge Scholars Publishing.
Risku, H. (2001). Situatedness in translation studies. Cognitive Systems Research, 3, 523-533. DOI:10.1016/S1389-0417(02)00055-4
Risku, H. (2010). A cognitive scientific view on technical: Do embodiment and situatedness really make a difference? Target 22(1), 94-111. DOI:10.1075/target.22.1.06ris
Risku, H. (2016). Situated learning in translation research training: academic research as a reflection of practice. The Interpreter and Translator Trainer, 10(1), 1-17. DOI: https://doi.org/10.1080/1750399X.2016.1154340
Taş-İlmek, S. (2021). Integrating Social Responsibility Through Situated Learning into Translator Training. Conference Proceedings of the International Congress on Social Sciences for Sustainability 2021 (p. 28). Retrieved from https://artikelakademi.com/media/books/7538f9af8ca9414e8af05b0c63847b15.pdf
Taus: the language data network. (2017). The Translation Industry in 2022. Retrieved from https://www.taus.net/insights/reports/the-translation-industry-in-2022
Uysal, N.M. (2017). Çevirmenlikte Meslekleşme ve Çevirmen Sertifikasyonu. Ankara: Gece Kitaplığı.
Wolfe, P. (2001). Brain Matters: Translating Research into Classroom Practice. USA: ASCD Publishing.
Yıldız, M. (2020). A case of situated learning and its implications for the development of translator competence. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 8, 1000-1015. DOI: 10.29000/rumelide.827642