BİR YAZINSAL YAPIT VE ÇEVİRİLERİ ÜZERİNDEN PROPAGANDA, İKNA VE RIZA SÖYLEMLERİNİ OKUMAK

George Orwell’in ilk kez 1945 yılında yayınlanan Animal Farm başlıklı kitabı; bir fabl, 1917 Rus Devrimi ve sonrasında yaşananlara yönelik bir yergi ve son olarak da politika ve günlük yaşamda kullanılan çok çeşitli propaganda ve ikna yöntemini örnekleyen bir metin olarak üç farklı şekilde okunmaktadır. İlk yayınlandığından bu yana geçen 71 yılda, yaklaşık 70 dile çevrilmiş, milyonlarca satmıştır. Kitaba dünya çapında sürekli ve azalmayan bir ilginin olmasının nedenlerinden biri, içinde örneği sunulan propaganda ve ikna yöntemleri ile insanların rızasını kazanma şekillerinin günlük yaşamda da geçerliliğini korumasındandır. Metnin akışı içinde, kimi karakterlerin güç kazanmasının, gerçek yaşamda da karşılaşılabilecek bir şekilde diğerlerinin güç kaybetmesi ile sonuçlandığı görülmektedir. Diğer yandan, bu karakterlerin gerek güç kazanma ve gerekse gücü elinde tutma süreçlerinde, diğerlerinin de yine gerçek yaşamda söz konusu olabilecek bir şekilde, ya güç kaybetmek pahasına, ya da güçten paylarını almak uğruna ikna olup rıza gösterdikleri görülmektedir. Bu çalışmada, Animal Farm üzerinden propagandacının propaganda ve ikna söylemleri ile rıza gösterenin kendini ikna etmeye ve rıza göstermeye yönelik söylemleri metinlerarası bir bakışla irdelenmekte ve bu suretle gerek yazınsal metinlerde, gerekse gerçek yaşamda yer alan propaganda, ikna ve rıza söylemlerinin okunuşuna ışık tutulması amaçlanmaktadır. Çalışmada ayrıca, bu söylemlerin Türkçe ve Fransızca çevirilere ne şekilde yansıtıldığı ve özgün metindeki etkinin çevirilerde ne ölçüde sağlandığı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çeviri göstergebilimi, George Orwell, Animal Farm, propaganda, ikna

READING PROPAGANDA, PERSUASION AND CONSENT DISCOURSES THROUGH A LITERARY WORK AND ITS TRANSLATIONS

First published in 1945, George Orwell’s Animal Farm is read as a fable as well as a criticism of the Russian Revolution of 1917 and the subsequent events. The book is also read as a text that illustrates different techniques of propaganda and persuasion used in politics as well as in daily life. During the 71 years since its first publication, the book has been translated into nearly 70 languages and millions of copies have been sold. One of the reasons for the continuous and sustained interest in the book is the validity of the techniques of propaganda and persuasion illustrated, as well as the methods of gaining consent in daily life. In the course of the text, some characters’ acquisition of power results in others’ dispossession of it, in a way that can be the case in real life situations. On the other hand, in the process of these characters’ obtaining and maintaining power, the others provide their consent, thereby sharing this power or losing it even further, once again in a way that may be witnessed in real life. In this study, discourses of propaganda, persuasion, self-persuasion, and consent are examined from an intertextual standpoint with the aim of shedding light on the reading of propaganda, persuasion and consent discourses in literary texts and real life. In addition, the reflections of these discourses in French and Turkish is evaluated to see the extent to which the impact of the original is achieved in translations.

Keywords:

Semiotics of translation, George Orwell, Animal Farm, propaganda, persuasion,

___

Aktulum, K. (2007). Metinler arası İlişkiler. 3. bs. İstanbul: Öteki.
Alatlı, A. (2001). Safsata Kılavuzu. İstanbul: Boyut.
Boztaş, İ.; Ş. Okyayuz Yener. Açıklamalı Çeviri Terimleri Sözlüğü. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2006.
Dictionarist. http://www.dictionarist.com
Domenach, J-M. (1995). Politika ve Propaganda. çev. Tahsin Yücel, 2. bs. İstanbul: Varlık.
Elbarbary, S.. (2009). “Language as a Theme in Animal Farm”. Bloom’s Modern Critical Interpretations, George Orwell’s Animal Farm. Ed. Harold Bloom. New York: Infobase Publishing.
Orwell, G. (1947). Les Animaux Partout. çev. Sophie Dévil. Monaco: Editions Odile Pathé.
Orwell, G. (1954). Hayvan Çiftliği. çev. Halide Edib-Adıvar. İstanbul: Maarif.
Orwell, G. (1978). Hayvan Çiftliği-Domuzlar Diktatoryası. çev. Rasim Özdenören. İstanbul: Bedir.
Orwell, G. (1979). La République des Animaux. çev. André Simon. Paris: Gallimard.
Orwell, G. (1984). Hayvanlar Çiftliği (Bir Peri Masalı). çev. Sevin Okyay İstanbul: Kelebek.
Orwell, G. (1997). Animal Farm. 2. bs. Malezya: Longman.
Orwell, G. (1998). Hayvanlar Çiftliği. çev. Leyla Moralı. İstanbul: İnkılap.
Orwell, G. (2001). Hayvan Çiftliği, traduit par Sedat Demir, İstanbul: Şule.
Orwell, G. (2013). La Ferme des Animaux. çev. Jean Quéval, Paris: Gallimard.
Orwell, G. (2014). Hayvan Çiftliği-Bir Peri Masalı. çev. Celal Üster. İstanbul: Can.
Öztürk Kasar, S. (2009). “Pour une Sémiotique de la Traduction”. La Traduction et ses Métiers. ed. Colette Laplace, Marianne Lederer, Daniel Gile. Caen: Lettres Modernes Minard.
Psychological Operations. (1979). Headquarters Department of the Army. Field Manual 33-1. Washington, DC.
Tindale, C. W. Fallacies and Argument Appraisal. Critical Reasoning and Argumentation. New York: Cambridge University Press.
Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr