Altyazı çevirisi ve eğitimi

Görsel-işitsel ürünler teknolojik gelişmeler ve internetin yaygınlaşmasıyla artık tüm dünyada erişilebilir hale gelmiştir. Ürünlerin anlaşılırlığını etkileyen dilsel farklılıklar görsel- işitsel çeviri türleri sayesinde aşılmaktadır. Bu ihtiyacı en hızlı karşılayan çeviri türünün altyazı çevirisi olduğu görülmektedir. Altyazı çevirisi göstergesel, dilsel-metinsel, teknik olmak üzere 3 temel özelliğe sahiptir. Bu özellikler birbirileriyle ilişkisel bir yapı sergileyerek bir bütün oluşturmaktadır. Altyazı çevirisi sürecinde çevirmen görsel-işitsel kanallardan gelen metne okunmak üzere üçüncü görsel bir kanal eklemektedir. Filme dahil olan bu kanalın filmin bütünlüğünü bozmaması ve altyazının görselle uyumlu olması beklenmektedir. Öte yandan zamansal-uzamsal kısıtlar, altyazıya özgü yazım biçimleri ve noktalama işaretlerinin kullanımı, spotlama, eşleme, şablon üretme-kullanma altyazı çevirisinin temel özellikleri çerçevesinde değerlendirilebilir. Dolayısıyla altyazı çevirisi yapabilmek türe özgü bu niteliklerin iyi bilinmesini gerektirmektedir. Şüphesiz, bu alanda yetkinleşmek türe özgü alınacak eğitimle mümkün olacaktır. Günümüzde altyazı çevirisi bir uzmanlık çevirisi olarak kabul edilmekte ve artan talep paralelinde altyazı çevirisi eğitimine yönelik yaklaşımlar geliştirilmektedir. Bu çalışmanın temel amacı çeviribillim literatürü kapsamında altyazı çevirisinin temel özelliklerini incelemek, bu türe yönelik geliştirilen belli başlı eğitim-öğretim modellerini irdelemek ve elde edilen verilerden hareketle altyazı çevirisi derslerinin ne şekilde yapılandığını sorgulamaktır. Bu çalışma altyazı çevirisi eğitimi çerçevesindeki bazı bilimsel çalışmalara bir üst bakış sunarak bu alanda yapılacak araştırmalara zemin hazırlamayı hedeflemektedir. Nitel araştırma yöntemiyle altyazı çevirisi eğitiminin içerik ve uygulamaları altyazının temel göstergesel, dilsel-metinsel ve teknik özellikleri çerçevesinde sınıflandırılmış, bu özelliklerin eğitim yaklaşımları, ders içeriği ve öğretim yöntemleri, materyalleri, ölçme ve değerlendirme biçimlerini şekillendirdiği görülmüştür. Araştırmanın sonunda altyazı çevirisi eğitiminin birbirini takip eden ve tamamlayan becerilerin edinimi biçiminde gerçekleştiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Altyazı, altyazı çevirisi, altyazı çevirisi eğitimi

Subtitle translation and education

Audiovisual products have now become accessible worldwide with the advancement of technology and spread of intenet. The linguistic differences affecting the intelligibility of the products are overcome thanks to the types of audiovisual translations. It is seen that subtitle translation is the type of translation that meets the need the fastest. Subtitle translation has 3 basic features: semiotic, linguistic-textual, technical. These features form a whole by displaying a relational structure with each other. During the subtitle translation process, the translator adds a third visual channel to the text to be read through the audiovisual channels. It is expected that this channel, which is included later, should not harm the integrity of the film and the subtitle should be compatible with the visual. On the other hand, temporal and spatial constraints, subtitle-specific spelling styles and the use of punctuation marks can be evaluated within the framework of the basic features of the subtitle translation. Therefore, these specific features regarding subtitle translation should be well-known for translating process. Without doubt, through specific training, it is possible to become competent in this field. Today, subtitle translation is accepted as a specialised translation. With the increasing demands, new approaches on subtitle translation education are being developed. The main purpose of this study is to examine the basic features of subtitle translation within the scope of translation studies, to examine the some education models developed for this type and to question how the subtitle translation courses are structured based on the data obtained. This study also aims to lay the groundwork for research to be conducted in this area by presenting an overview of some scientific studies within the framework of subtitle translation education. With the qualitative research method, the content and applications of subtitle translation education were classified within the basic semiotic, linguistic-textual and technical features of the subtitle, and it was observed that these features shaped educational approaches, course content and teaching methods, course materials, measurement and evaluation styles. In this research, it is understood that subtitle education takes place in the form of acquisition of skills which follow and complement each other.

Keywords:

Subtitle, subtitle translation, subtitle translation education,

PDF

___

Carroll, Marry (2004). [14.4. 2014].Subtitling: Changing Standards for New Media. Translationdirectory: www.translationdirectory.com/article422.htm.
Díaz Cintas, Jorge & Remael, Aline (2014). Audiovisual Translation: Subtitling.
Diaz Cintas, Jorge (2008). Teaching and Learning to Subtitle in an Academic Environment. The Didactics of Audiovisual Translation. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.: 89-104.
Diaz Cintas, Jorge (2008). The Didactics of Audiovisual Translation. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Diaz Cintas, Jorge (2013). The Technology Turn in Subtitling. Translation and Meaning, ed. Marcel Thelen, Barbara Lewandowska-Tomaszczyk. Zuyd University of Applied Sciences: 119-132
Georgakopoulou, Panayota (2006). Subtitling and Globalisation. Jostrans. sayı 6.
Henrik, Gottlieb (2001). Texts, Translation And Subtitling – In Theory, in Denmark: University of Copenhagen.
Karamitroglou, Fotios (1998). A Proposed Set of Subtitling Standards in Europe. Translation journal 2.2
Kruger, Jan Louis (2008). Subtitler Training as Part of a General Training Programme in the Language Professions. The Didactics of Audiovisual Translation. ed. Jorge Diaz Cintas. vol. 77. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing.
Linde, Zoe de & Kay, Neil (2016). The Semiotics of Subtitling. London, New York: Routledge.
Nikolić, Kristijan (2015). The Pros and Cons of Using Templates. Audiovisual Translation in a Global Context Mapping an Ever-changing Landscape. Palgrave Macmillan: 192-202.
O'Connell, Eithne (2007). Screen Translation. A Companion to Translation Studies. Clevedon: Multilingual Matters: 123.
Okyayuz Ayşe Şirin, Kaya, Mümtaz (2017). Görsel-İşitsel Çeviri Eğitimi. Ankara: Siyasal Yayınevi
Okyayuz, Ayşe Şirin (2016). Altyazı Çevirisi. Ankara: Siyasal Yayınevi
Perez, Luiz. Gonzalez (2008). Audiovisual Translation. Routledge Encyclopedia of Translation Studies. ed. Mona Baker. New York: Routledge: 13-19.
Reiß, Katharina (1971). “Möglichkeiten und Grenzen der Übersetzungskritik.” (1. Auflage). München: Max Hueber Verlag.
Reiß, Katharina (2004). “Type, Kind and Individuality of Text: Decision Making in Translation.” In (içinde) S. Kitron (Trans.), L. Venuti (Ed.), The Translation Studies Reader, pp. 160-171. London: Routledge
Wietrzny, Marta Kajzer, Tymczyńska, Maria. 2015. Devising a Systematic Approach to Examination Marking Criteria for Audiovisual Translation: A Case Study from Poland. The Interpreter and Translator Trainer. Vol 9 Sayı 3.