Alman karikatürlerinde Türklere karşı sosyopolitik söylem
Türk ve Alman toplumları arasındaki uzun yıllara
dayanan ilişkiler sonucunda doğal olarak olumlu ya da olumsuz önyargılar
oluşmuştur. Bu önyargılar, bir özelliği de bir insanın veya bir olayın bazı
özelliklerinin kısa, düşündürücü ve özlü bir fikir vermek amacıyla genellikle
hiciv-komedi özelliğiyle birlikte çarpıcı şekilde resmedilme sanatı olan
karikatür ile aktarılmaktadır. Bu çalışmada arşiv tarama tekniği ile derlenen
2015-2018 yılları arasında yayımlanmış Alman karikatüristlere ait örnekler hem
olumlu hem de olumsuz önyargılara göre sınıflandırılarak göze çarpan
oryantalist bakış açısına dayalı özellikler yorumlama yöntemiyle incelenmiştir.
Ayrıca, Türklerin ritüelleri veya geleneklerine Almanların bakış açıları da
değerlendirilerek, Türklerin hangi yönleriyle alay edildiği ya da hangi
yönlerinin övüldüğü sorularına imgebilimsel açıdan yanıt aranmıştır. Ayrıca bu
dönem yayımlanan karikatürlerde, daha çok siyasi söylemlerin gerçekleştirildiği
tespit edilmiş, bu karikatürler onur kırıcı olsa da grafik imge türüne giren karikatürler
grafik imge yorumlama tekniklerinden yararlanılarak aktarılmaya çalışılmıştır.
Bu inceleme öncesinde, genel anlamda gösterge ve imge kavramlarının tanım
karmaşasına da değinilmiş, imge ve gösterge kavramlarının yer yer benzerlik
gösterseler de aslında farklı kavramlar oldukları ve farklı bilimler
doğrultusunda inceleme alanlarına sahip oldukları saptanmıştır. Bu bağlamda,
imgeleri inceleyen bilim dalı olan imgebilim kavramı da farklı kuramcılar
doğrultusunda değerlendirilmiş ve bu bilim dalı için yeni bir tanım
geliştirilerek çalışmaya geniş bir bütünce oluşturulmuştur. Elde edilen imge,
grafik imge ve imgebilim kavramları iki ülke arasındaki tarihi ardalan da göz
önünde bulundurularak ortaya konmaya ve analiz edilmeye çalışılmıştır.
The sociopolitical discourse against the Turks in German cartoons
Positive or negative prejudices have naturally
occurred as a consequence of the relations of many years between Turkish and
German societies. These prejudices are effectually represented through
caricatures, which, with their humorous and satirical content, strikingly
portray some aspects of a person or an event in order to present a brief, puzzling
and concise opinion on them. In this paper, samples of German caricatures,
which were published between 2015-2018 and compiled with archive research, are
classified according to positive and negative prejudices and their notable
qualities based on orientalist point of view are going to be analysed with the
method of interpretation. Besides, German people’s views on Turkish rituals and
traditions are evaluated and the ways in which the Turks are humiliated or
praised are elaborated. It was determined that political discourses were
realized in the cartoons published in this period; Although these cartoons are degrading, cartoons that fall under the
graphic image type have been tried to be transferred by using graphic image
interpretation techniques. Before the
examination, the definition complexity of the signs and images in general terms
were also mentioned. Although the images and signs showed similarities in
places, they were in fact different concepts and they had research areas in the
direction of different sciences. In this context,
the concept of imagology, which is a science that examines images, has been
evaluated in line with different theorists and a new definition has been
developed for this field and the study has been formed as a whole. The obtained image, graphic image and imagology concepts are tried
to be put forward and analyzed by considering the historical background between
two countries.
___
- Altıntaş, Y. Z. (2013). Prusya’dan Alman İmparatorluğu’na: Osmanlı ile İlişkiler, Perspektif, (218), 46-50.
Best, O. F. (1980). Handbuchliterarischer Fachbegriffe: Definitionen und Beispiele, Frankfurt am Main: Fischer TaschenbuchVerlag.
Büyüktopçu, M. B. (2014). Alman Karikatürlerinde Türk İmgesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Coşan, L. (2009). Tanrım Bizi Türklerden Koru, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Gombrich, E. H. (1992), Sanat ve Yanılsama: Resim Yoluyla Betimlemenin Psikolojisi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Issiana, A. (2010). The Image of the Turk in Europe from the Declaration of the Republic in 1923 to the 1990s, İstanbul: IsisPress.
Lammel, G. (1995). Deutsche Karikaturen, Stuttgart: Metzler Verlag.
Logvinov, M. I. (2003). Studia Imagologica: zwei methodologische Ansätze zur komparatistischen Imagologie, Germanistisches Jahrbuch GUS „Das Wort“, s. 203-220.
Mitchell, J. W. T. (2008). Bildtheorie, Berlin: Suhrkamp Verlag.
Ortaylı, İ. (2015). Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu, İstanbul: Timaş Yayınları.
Preston, M. J. (2006). Cartoons, University of Michigan Library: Scholarly Publishing Office.
Rose, G. (2001). Visual Methodologies: An Introduction to the Interpretation of Visual Materials, Sage.
Ulağlı, S. (2006). İmgebilim Ötekinin Bilimine Giriş, Ankara: Sinemis Yayınları.
Yıldırmaz, S. (2019). Almanlar Yenildiği için Biz de Yenik Sayıldık: Bir Mitin İzini Sürmek, Toplumsal Tarih, (302), S.56-62.
Yılmaz, V. (1993). Birinci Dünya Harbi’nde Türk-Alman İttifakı ve Askeri Yardımlar, İstanbul: Cem Ofset Matbaacılık.
- Karikatürler için Kaynakça
Karikatür-1https://www.rnz.de/cms_media/module_img/277/138520_1_slidergallerydetail_image_7f5d07f9cb272445f90849f132a1d7ba.jpg ErişimTarihi: 11.09.2019
Karikatür-2
https://www.rnz.de/cms_media/module_img/347/173891_1_slidergallerydetail_image_d2ca60b5f1e16c715536a2765e741eca.jpg ErişimTarihi: 11.09.2019
Karikatür-3:
https://www.rnz.de/cms_media/module_img/539/269550_1_slidergallerydetail_image_1b3307de018d6ec.jpg ErişimTarihi: 11.09.2019
Karikatür-4:
https://www.rnz.de/cms_media/module_img/452/226174_1_org_image_971a589fa17ccd524ab642986381c79c.jpg ErişimTarihi: 11.09.2019
Karikatür-5:
http://www.schwarwel.de/wp-content/uploads/2017/02/170228presse-col1000-karikatur-schwarwel.jpg ErişimTarihi: 11.09.2019