1940’LI YILLARDA TÜRKİYE’DE ENTELİJANSİYA, BASIN VE SİYASET İLİŞKİSİ ÜZERİNE

1940’lı yıllar, Türkiye tarihinde gerek sosyal, gerekse siyasal açıdan türlü toplumsal gelişmelerin yaşandığı bir dönem olmuştur. Bunların birçok etkisini günümüzde dahi görmek mümkündür. Bu anlamda, 1940’lı yılların ilk yarısındaki II. Dünya Savaşı yılları Türk entellektüel, iktisadi ve siyasal hayatında çok değişik ve köklü etkilere yol açmıştır. İkinci yarıda Batı ve ABD eksenli gelişmelerin sosyo-politik ve ekonomik etkileri ise Cumhuriyet tarihinin en önemli dönüm noktalarından birisini oluşturmuştur. Zira Türkiye bu dönemde Batı ile sosyo-ekonomi, kültürel ve demokratikleşme bağlamlarında tam entegrasyon haline girmeye başlamıştır. Bununla birlikte, 1940’lı yıllar gerek toplumsal, gerekse siyasal açıdan hiç de stabil olmayan, çok yönlü yıllar olmuştur. Durumlar, etkiler, yaklaşımlar ve baskılar her kesim için etkinlik gösterdiğinden, 1940’lı yılların Türkiye’sindeki toplum ve siyaset ilişkisi, günümüze ayna olması bakımından da incelenmeye değerdir. Bu çalışmanın ana amacı, 1940’lı yıllarda Türkiye’de toplum ve siyaset arasındaki etkileşimleri irdelemektir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, 1940’lı Yıllar, Entelektüel Yaşam, Siyaset, Basın, Toplum

On Relation Between Society, Inteligencia, Media and Politics in Turkey During the Years of 1940s

Years of 1940s in the Turkish History had been an era that had been observed various societal developments related with social and political aspects. By this view, II. World War years in the first half of the 1940s caused different and concrete effects on the Turkish intellectual, economical and political life. Those developments in line with the Western- and US-oriented socio-political and economical effects observed at the second half of the 1940s could be accepted as one of the most important thresh-holds of the Republican history. It is due to the situation that Turkey has commenced to engage into a total entegration with the Western World during this period regarding socio-economical, cultural and democratization aspects. However, years of the 1940s had been actually years of unstabilization and muti-faceted effects stemming from the reasons due to social and political areas. While situations, effects, approaches and pressures had realized for every sides and classes in the society, the relations between society and politics in Turkey during the years of 1940s have a great value in examining the issue in line with the acceptance that those years could act as mirror for current times. Therewithal, the main aim of this study is to examine the relation between society and politics in Turkey during the years of 1940s.

Keywords:

Turkey, Years of 1940s, Intellectual Life, Politics, Media, Society,

PDF

___

24 Saat. (1947). “Ankara Üniversitesi Dil Tarih-Coğrafya öğrencilerinin gazetemize gönderdiği mektup”. Sayı 12 (05 Mart), s. 1 ve 4.
AĞDUK GEVREK, M. (1998). “Yurt ve Dünya/1941-1944: 1940’ların “Solunun” Ankara Çevresi”, Toplum ve Bilim, 78: 255-272.
Akşam. (1945a). “Sabahaddin Âli Bakanlık emrine alındı”, 12 Aralık, s. 2.
Akşam. (1945b). “İki doçent Bakanlık emrine alındı”, 16 Aralık, s. 2.
Akşam. (1945c). “Profesör ve öğretmenler: Siyasî mahiyette yazılar yazamıyacaklar”, 16 Aralık, s. 2.
Akşam. (1947a). “Sabahaddin Âli mahkûm oldu”, 11 Mart, s. 2.
Akşam. (1947b). “Amerika Orta Doğuda Ingilterenin yerini alıyor”, 04 Mart, s. 1.
Akşam. (1947c). “Yunanistana ve Türkiye yapılacak yardım-Beyaz sarayda Trumanın başkanlığında mühim bir toplantı yapıldı”, 08 Mart, s. 1.
Akşam. (1947d). “Amerikanın yardım-Truman, Türkiyeyi doğrudan doğruya desteklemek istiyor”, 10 Mart, s. 1.
Akşam. (1947e). “Wallace diyor ki: Türkiye ve Yunanistan işi dünya barışı bakımından en ehemmiyetli meseledir”, 11 Mart, s. 1.
Akşam. (1947f). “Amerikan yardımının gayesi: Türk ordusunun kudretini artırmaktır”, 12 Mart, s. 1 ve 2.
Akşam. (1947g). “Vandenberg diyor ki: Türkiye ve Yunanistan’ın istiklâlleri dünya barışı için elzemdir”; “Türkiye-Amerika: Walter Lipmann “Türkiye ile ittifak yapmalıyız” diyor”; “Cumhuriyetçi Marrow, Yunanistan ve Türkiyenin, diğer birçok memleketler gibi, komünistliğe karşı ileri karakol vazifesi gördüklerini açıkça ifade etmiştir.”, 13 Mart, s. 1.
Akşam. (1947h). “Ankara Üniversitesinde-Bir hâdise yüzünden serbes konferanslar kaldırıldı”, 06 Mart, s. 2.