Sel ve İstanbul: Sel Riskine Karşı Yapılan Dere Islah Çalışmaları ile İlgili Bir Değerlendirme

Afetlerin kötü etkisinden korunmak amacıyla Türkiye’de birçok çalışma yapılmaktadır. Bu bakımdan, sel riski bulunan alanlarda yapılan dere ıslah çalışmaları önemli çalışmalardan biridir. Dere ıslahı çalışmaları, afet yönetiminin önemli bir ayağını oluşturan zarar azaltma çalışmaları kapsamında değerlendirildiğinde, sadece sel ve diğer tehlikelerin oluşmasını engellemez, ayrıca plansız yapılaşmanın ve çevre kirliliğinin önüne geçilmesini de sağlar. Bu çalışma ile, İSKİ Genel Müdürlüğü tarafından Anadolu Yakası’nda yapılan dere ıslah çalışmaları ile ilgili durum değerlendirmesi yaparak karşılaşılan sorunları ortaya koymak, çalışmalarda gelinen aşamaları değerlendirmek ve birtakım öneriler getirmek amaçlanmaktadır. Araştırma kapsamında, çalışmalar esnasında karşılaşılan sorunlar irdelenmekte olup bu sorunların en önemlileri; mülkiyet, imar, yapılaşma, inşaat sırasında ortaya çıkan altyapı sorunlarıdır. Bütün bu sorunlara rağmen sel riskini ortadan kaldırmak için dere ıslah çalışmalarına devam edilmekte, fakat daha iyi bir koordinasyon ve yetki olması halinde dere ıslahlarının daha hızlı ve etkin bir şekilde tamamlanacağı öngörülmektedir. Araştırmada, sel riskini azaltmaya yönelik faaliyetlerin çok daha etkin bir şekilde tamamlanabilmesi için mevcut kanun ve yönetmeliklerin yeterli olmadığı, birtakım hukuki ve kurumsal düzenlemelere ihtiyaç olduğu kanısına ulaşılmıştır. Bütün bu olumsuzlukların giderilebilmesi için diğer kurum ve kuruluşları da içine alacak hukuki birtakım düzenlemeler yapılmalı, yetki karmaşasının önüne geçilmelidir. Ayrıca, kurum içi organizasyonun sel riskini en aza indirecek şekilde tekrar düzenlenmesi, acil durumlarda etkin müdahale amacıyla birtakım standart uygulama prosedürlerinin uygulamaya geçirilmesi gerektiği kanaatine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Afet, sel, dere ıslahı

Flood and İstanbul: an Evaluation of the River Rehabilitation Studies Against Urban Floods

Many studies have been performed in Turkey in order to avoid the worst effects of the disasters. In this respect, the river rehabilitation studies carried out in any areas with flood risk are important ones. When assessed in the context of damage mitigation activities that constitute an important pillar of disaster management, river rehabilitation efforts not only prevent floods and other hazards from occurring but also prevent unplanned construction and environmental pollution. With this study, it is aimed to reveal the problems encountered by the situation assessment about the river improvement works carried out by the General Directorate of ISKI on the Anatolian side, to evaluate the progress in the works and to bring some suggestions. Despite all the problems, river rehabilitation studies are being continued to remove the flood risk. However, in the case of better coordination and competence, it is envisaged that river rehabilitation will be completed more quickly and effectively. As a result of the research, it has been reached that there is a need for some legal and institutional arrangements, in which the existing laws and regulations are not sufficient for the activities to reduce flood risk to be completed more efficiently. To overcome all these negativities, legal arrangements should be made to cover other institutions and organizations and the confusion of authority should be avoided. It has also been found that the in-house organization should be redesigned to reduce the risk of flood and to implement some standard implementation procedures for effective intervention in emergencies.

Keywords:

Disaster, flood, stream rehabilitation,

PDF

___

1. Bahçeci, F. (2014). Kırsal ve Kentsel Yerleşim Alanlarındaki Dere Yataklarının Islahında Öne Çıkan İdari, Teknik ve Çevresel Sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
2. Bingöl, Y. (2006). İstanbul Derelerinin Mevcut Durumu ve Taşkın Debilerinin Hesabı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
3. Ceylan, A., Ayvacı, H., Akgündüz, S., Hüküm, H., Güser, Y. (2015). Şehir Selleri Tahmin ve Erken Uyarı Modeli. Retrieved from https://www.mgm.gov.tr/FILES/genel/makale/sehirselleri_atmos.pdf [Erişim 11 Ocak 2018].
4. Dinç, H., Bölen, F. (2014). İstanbul Derelerinin Fiziki Yapısı. Planlama, 24 (2), 107-120. Retrieved from http://www.journalagent.com/planlama/pdfs/PLAN-97269-OPINION_LETTER-DINC.pdf
5. Dölek, İ. (2015). Sungu Beldesi ve Yakın Çevresinde (Muş) Sel ve Taşkına Duyarlı Alanların Belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 0 (31), 258-280. DOI: 10.14781/mcd.26466.
6. Ergünay, O., (2007), Türkiye’nin afet profili. Retrieved from http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/3885.pdf [Erişim 11 Ocak 2018].
7. Garipağaoğlu, N. (2016). Marmara Havzası’nda Kentleşme - Atık Su İlişkileri ve Alıcı Ortam Üzerindeki Etkileri. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 147-159.
8. Gönüllü, A . (2010). Osmanlı Devletinin Son Döneminde Meydana Gelen Sel Baskınları (1857-1913). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (28), 351-373. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/sutad/issue/26258/276616
9. İSKİ Genel Müdürlüğü. (2013a). Dere Islah Çalışmaları [Power Point Sunumu].
10. İSKİ Genel Müdürlüğü. (2013b). Performans Sonuçları Tablosu. İSKİ Genel Müdürlüğü, İstanbul.
11. İSKİ Genel Müdürlüğü. (2015). Stratejik Plan 2016-2020. İSKİ Genel Müdürlüğü, İstanbul.
12. İSKİ Genel Müdürlüğü. (2016a). Faaliyet Raporu. İSKİ Genel Müdürlüğü, İstanbul.
13. İSKİ Genel Müdürlüğü. (2016b). Performans Sonuçları Tablosu. İSKİ Genel Müdürlüğü, İstanbul.
14. İSKİ Genel Müdürlüğü. (2017). Performans Sonuçları Tablosu. İSKİ Genel Müdürlüğü, İstanbul.
15. İSKİ Genel Müdürlüğü. (2018). Performans Sonuçları Tablosu. İSKİ Genel Müdürlüğü, İstanbul.
16. Kadıoğlu, M., (2008). Sel, Heyelan ve Çığ için Risk Yönetimi; Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E., (editörler), “Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri”; s. 251-276, JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, Ankara.
17. Kadıoğlu, M. (2012) Türkiye’de İklim Değişikliği Risk Yönetimi. Türkiye’nin İklim Değişikliği II. Ulusal Bildiriminin Hazırlanması Projesi Yayını.
18. Kara, H. (2007). Türkiye’deki Şehir Yerleşmelerinde Afet Sonrasına Yönelik “Afet Merkezleri” Plânlaması, TMMOB Afet Sempozyumu, 5-7 Kasım 2007, s. 279-288. Retrieved from http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/3908.pdf [Erişim 11 Ocak 2018].
19. Karakuyu, M. (2002). Şehirleşmenin Küresel İklim Sapmaları ve Taşkınlar Üzerindeki Etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 6, 97-108.
20. Korkanç, S. Y. (2005). Sel ve Taşkınlardan Korunmada Erken Uyarı ve Önemi. FORESTIST (eski adıyla İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi), 55 (1), 123-134. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/jffiu/issue/18711/197342
21. Kömüşçü, A. Ü., Çelik, S., Ceylan, A. (2011). 8-12 Eylül 2009 Tarihlerinde Marmara Bölgesi’nde Meydana Gelen Sel Olayının Yağış Analizi, Coğrafi Bilimler Dergisi, 9 (2), 209-220.
22. Özcan, E. (2006). Floods and Turkey. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1), 35-50. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/gefad/issue/6754/90823
23. Özmen, M.T. (2015), Sel–taşkın Türkiye ve Antalya. Retrieved from http://www.imo.org.tr/resimler/dosya_ekler/97e314f2b9acbd2_ek.pdf [Erişim 11 Ocak 2018].
24. Sepetçioğlu, M.Y. (2013). Şanlıurfa İli Taşkın Sorunları ve Çözüm Önerileri. NWSA-Engineering Sciences, 1A0339, 8 (1), 21-38.
25. Sönmez, M.E., Kesici, Ö. (2012). İklim Değişikliği ve Plansız Şehirleşmenin Kilis Şehrinde Yol Açtığı Sel Felaketleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 28, 57-78. 26. Şahin, C., Sipahioğlu, S. (2002). Doğal Afetler ve Türkiye, Gündüz Eğitim Yayıncılık, Ankara.
27. T.C. Anayasası. (1982). T. C. Resmi Gazete, 17863, 09 Kasım 1982.
28. T.C. Büyükşehir Belediyesi Kanunu. (2004). T. C. Resmi Gazete, 25531, 23 Temmuz 2004.
29. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. (2017). Taşkın Yönetimi Çalışma Grubu Raporu. 2. Ormancılık ve Su Şurası, 4-6 Mayıs, Ankara.
30. Turgu, E., Ceylan, A. (2008). ECMWF Yağış Verileri Yardımıyla Türkiye’de Sel Tahmini Çalışmaları, Uluslararası Katılımlı VI. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu, 25-28 Mart 2008. Retrieved from https://www.mgm.gov.tr/FILES/genel/makale/seltahmini.pdf [Erişim 11 Ocak 2018].
31. (Url-1). https://www.mgm.gov.tr/arastirma/dogal-afetler.aspx?s=taskinlar [Erişim 11 Ocak 2018].
32. (Url-2). https://www.ibb.istanbul/CorporateUnit/Detail/85 [Erişim 11 Ocak 2018].
33. (Url-3). https://www.afad.gov.tr/tr/2211/AFAD-Hakkinda. [Erişim 11 Ocak 2018].
34. Zeybek, İ . (1998). 22 Mayıs 1998 Havza Sel-Taşkın Felaketi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 160-167. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/omuefd/issue/20259/215171.

Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2017
Yayıncı: Eskişehir Teknik Üniversitesi

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

Türkiye’de Uygulanan Afet Yönetimi Politikalarının İncelenmesi: Yasal Düzenlemeler ve DASK

Gülcan AZİMLİ ÇİLİNGİR

Ebeveynlere Bağlanma ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki

Yıldız Öztan Ulusoy, Osman Nejat AKFIRAT, Gülşah TURA

KBRN Tehdit ve Tehlikelerden Kaynaklı Zararlar Nedeniyle İdarenin Tehlike (Risk) İlkesine Dayalı Sorumluluğu

Utku Ütük

Sel ve İstanbul: Sel Riskine Karşı Yapılan Dere Islah Çalışmaları ile İlgili Bir Değerlendirme

Alper BODUR

Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Afet Risk Yönetimi

Nilgün OKAY, İpek İLKKARACAN