Emrah BAHŞİ, Ahmet DADA, Erhan GÜMÜŞ, Serdar CENİKLİ

6306 Sayılı Kanun Kapsamında Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar Uyarınca Riskli Yapı Tespiti Yapılan Binaların Sayısal Analiz Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Türkiye depremselliğin yüksek olduğu bir konumda yer almakta olup, ülke nüfusunun büyük bir çoğunluğu deprem tehlikesi yüksek alanlar üzerinde yoğunlaşmıştır. Geçmiş yıllarda meydana gelen büyük depremler önemli ölçüde can ve mal kaybına neden olmuştur. Bu durum, afetler meydana gelmeden önce afet risklerini azaltmaya yönelik tedbirlerin alınması zorunluluğunu ortaya koymuştur. 2011 yılında Van ilinde meydana gelen ML=6,6 büyüklüğünde deprem sonrası Türkiye’deki kentsel dönüşüm faaliyetleri hızlandırılmış ve etkin biçimde uygulanmasına yönelik olarak 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun hazırlanmış ve 31 Mayıs 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu çalışmada, 6306 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten günümüze kadar 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği ekinde yer alan Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar (RYTEİE)’a göre yapılan riskli yapı tespitlerinden elde edilen verilere yer verilmiştir. Bu çerçevede, Türkiye yapı stoku hakkında fikir veren, yapıların 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı tespiti yapan lisanslı kurum ve kuruluşlarca yapılan çalışmalar neticesinde elde edilen ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü) envanterinde bulunan yaklaşık 250000 adet yapının; beton basınç dayanımı, donatı tipi, sargı durumu, korozyon durumu, bina periyodu vb. malzeme ve yapı verilerinin sonuçları sunulmuştur. Bu veriler ışığında 6306 sayılı Kanun kapsamında tespite konu edilen yapıların neredeyse tamamının depreme dayanıklı yapı tasarımı için öngörülen güncel mevzuat hükümlerinde belirlenen malzeme dayanımı, tasarım esasları, malzeme türü özelliklerini taşımadığı ve olası bir depremde ağır hasar alma ve yıkılma durumunun olacağı belirlenmiştir. Bu çalışmada, tespit verileri çerçevesinde, Türkiye’deki mevcut bina stoku hakkında değerlendirmeler yapılmakta ve dönüşüm uygulamaları hakkında çözüm önerileri sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kentsel Dönüşüm, 6306 sayılı Kanun, Beton Basınç Dayanımı, Bina Periyodu

Evaluation of the Numerical Analysis Results of the Buildings for which Risky Structures are Detected in Accordance with the Principles Regarding the Detection of Risky Structures within the Scope of Law No. 6306

Turkey is located in a location with high seismicity, and the majority of the country's population is concentrated on the areas where earthquakes hazard level is high. Major earthquakes in the past years have caused significant loss of life and property. This situation has revealed the necessity of taking measures to reduce disaster risks before disasters occur. After the ML=6.6 magnitude earthquake that occurred in the province of Van in 2011, the urban transformation activities in Turkey were accelerated and the Law No. 6306 on Transformation of Areas Under Disaster Risk was prepared and entered into force on May 31, 2012. In this study, the data obtained from the risky building determinations made according to the Principles Regarding the Detection of Risky Buildings (RYTEIE) included in the Appendix of the Implementation Regulation of the Law No. 6306 from the date of entry into force of the Law No. 6306 until today. Within this framework, the following are included in the inventory of the Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change (General Directorate of Infrastructure and Urban Transformation Services), obtained as a result of the studies carried out by licensed institutions and organizations that give an idea about the building stock of Turkey and detect risky structures within the scope of the Law No. 6306; concrete compressive strength, reinforcement type, dressing condition, corrosion condition, building period etc.The results of the material and structure data are presented. Within the framework of the determination data, evaluations are made about the existing building stock in Turkey and solutions are offered about the transformation applications.

Keywords:

Urban Transformation, Law No. 6306, Concrete Compressive Strength, Building Period,

PDF

___

Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik, (ABYYHY). (1998). Ankara: Yayım, 02/09/1997 tarihli ve 23098 sayılı Resmî Gazete. Değişiklik, 02/07/1998 sayılı ve 23390 sayılı Resmî Gazete.
Bahsi, E., The comparison of principles related to determination of risky structures with first and second stage assessment methods, M. Sc. Thesis, Gazi University, Institute of Science and Technology, Ankara, 2017.
Utkutuğ, Z., Konutta Kalite Kavramı ve Yapı Hasarları. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi. Cilt 21, No:2, s.205-2011, 2006.
Baran, T., Kahraman, S., Özçelik, Ö., Saatçi, A., Misir, İ., Girgin, S., “Yapı Stoku Envanter Çalışmalarının Önemi”, 10.13140/2.1.1268.4169, 2013.
Anil, Ö., Şahmaran, M., Koçkar, M., “6306 Sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası Risk Değerlendirme Tekniklerinin Saha Uygulaması: Beyoğlu Örneği”, 2017.
Afet ve Acil Durum Başkanlığı, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği-2018(TBDY-2018), 18.03.2018 tarihli ve 30364 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete.
URL-1:Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). Depreme karşı alınabilecek önlemlerin ve depremlerin zararlarının en aza indirilmesi için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonu raporu. https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem27/yil01/ss278.pdf. Yayın tarihi Temmuz, 2021. Erişim tarihi Eylül 6, 2022.
URL-2: Maden Tetkik Arama (MTA). Deprem Türkiye’nin deprem potansiyeli. https://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/deprem_potansiyeli. Erişim tarihi Eylül 6, 2022.
URL-3: Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürü Vedad GÜRGEN’in 2 Aralık 2020 tarihli dinleme tutanağı, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı.https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/komisyon_tutanaklari.goruntule?pTutanakId=2628. Yayın tarihi Aralık 2, 2020. Erişim tarihi Eylül 6, 2022.
URL-4: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). 1900-20XX deprem katolğu (M>4.0). https://deprem.afad.gov.tr/depremkatalogu#. Erişim tarihi Eylül 6, 2022.
URL-5: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD)- Deprem Tehlike Haritası https://www.afad.gov.tr/turkiye-deprem-tehlike-haritasi
URL-6:Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat KURUM’un 16 Mart 2021 tarihli dinleme tutanağı, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı. https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/komisyon_tutanaklari.goruntule?pTutanakId=2680. Yayın tarihi Mart 16, 2021. Erişim tarihi Eylül 6, 2022.
URL-7: İstanbul için Deprem Master Planı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Planlama ve İmar Dairesi Zemin ve Deprem İnceleme Müdürlüğü, 2003.
URL-8: İstanbul Deprem Çalıştayı Raporu. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı 2-3 Aralık 2019.,https://depremzemin.ibb.istanbul/calismalarimiz/tamamlanmis-calismalar/istanbul-deprem-calistayi-2019/
URL-9: T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü). Riskli yapıların tespit edilmesine ilişkin esaslar. https://webdosya.csb.gov.tr/db/altyapi/icerikler/ek-2-ryteie-20190705155915.PDF. Yayın tarihi Haziran 21, 2019. Erişim tarihi Eylül 6, 2022.
URL-10: T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü). Afet riski altındaki alanların dönüşümü (ARAAD) bilgi sistemi. https://kentseldonusum.csb.gov.tr/account/login. Erişim tarihi Eylül 6, 2022.
URL-11: T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü). Yapısal analiz platformu (YAP.Net) 2022. https://kentseldonusum.csb.gov.tr/account/login. Erişim tarihi Eylül 6, 2022.