Aleksios Philanthropenos’un Batı Anadolu’daki Faaliyetleri ve İsyanı

ilerleyişi ile birlikte gün geçtikçe zayıflamıştı. XIII. yüzyılın sonlarına gelindiğinde Bizans İmparatorluğu’nun elinde kalan Batı Anadolu sahilleri de tehlike altına girmişti. İmparator II. Andronikos Palailogos Bizans İmparatorluğu’nun gerileyişini durdurmak ve bölgeyi Türklerden geri almak üzere yeğeni Aleksios Philanthropenos’u görevlendirmiştir. 1293 yılında Batı Anadolu’ya geçen Philanthropenos, Türklere karşı kısa sürede önemli başarılar kazanmıştır. Başarılarının yanı sıra cesareti, kişiliği ve adaleti esas alması bölge halkının onu bir kurtarıcı olarak görmesine sebep olmuştur. Öyle ki bölgedeki idarî disiplinden uzak Türklerin bir kısmı dahi Philanthropenos’a katılmışlardır. Philanthropenos aleyhine olumsuz söylentiler yayılmaya başlamıştır. Bunun üzerine Philanthropenos’un komutası altındaki askerler isyan başlatmış ve bu isyan bölge halkından da geniş destek bulmuştur. Her ne kadar Philanthropenos başlangıçta isyan konusunda gönülsüz olsa da tahriklere kapılarak isyanın başına geçmiştir. II. Andronikos isyanı bastırmak için her yolu denemiş, ancak başarılı olamamış, nihayetinde Philanthropenos’un ordusundaki Giritli askerlere rüşvet vererek isyanı sonlandırmıştır. Askerlerinin ihanetine uğrayan Philanthropenos, 1295 yılının sonunda gözlerine mil çekilmek suretiyle kör edilmiştir. Ancak Philanthropenos bıraktığı etki sebebiyle bölgedeki Türkler tarafından uzun süre unutulmamıştır. 1323 yılındaki Philadelphia’yı kuşatan Türkler, şehri savunmak üzere Aleksios Philanthropenos’un geldiğini duyar duymaz kuşatmayı kaldırmışlardır

Anahtar Kelimeler:

Aleksios Philanthropenos Batı Anadolu II. Andronikos Palailogos Bizans İmparatorluğu Türkler

Activities and Rebellion of Alexios Philanthropenos in Western Anatolia

The Byzantine Empire's in Anatolian dominance weakened with the further progress of the Turks in Anatolia. At the end of the 13th century the Western Anatolian coasts, which were the only lands of remaining in the hands of the Byzantine Empire. Those lands were also in danger. Emperor Andronikos II Palailogos commisioned his nephew Alexios Philanthropenos to stop declining of the Byzantine Empire, and take back the region where lost to Turks. Philanthropenos was passed to Western Anatolia in 1293, and gained important achievements in a short period of time against the Turks. Due to courage, personality and justice as well as his success caused Philanthropenos acceptance as a savior for the regional people. Furthermore even some of the Turks, whose far away from the administrative discipline in the region, joined Philanthropenos. However, after a while, negative rumors against Philanthropenos began to spread around the emperor. Thereupon the soldiers under the command of Philanthropenos started revolt, and this revolt gained wide support from the people of the region. Although Philanthropenos was originally reluctant about the rebellion, he was overwhelmed by the provocations, and became the head of the rebellion. Andronikos II has tried every possible way to suppress the rebellion, but was not succesfull, finally he could manage to end rebellion by bribing Cretan soldiers in the army of Philanthropenos. Philanthropenos was betrayed, and blinded by his soldiers by the end of 1295. However, Philanthropenos has not been forgotten by the Turks in the region for a long time because of his legacy that remained. The Turks, whose sieged the Philadelphia in 1323, removed the siege as soon as they heard that Alexios Philanthropenos was coming to defend the city.

Keywords:

Alexios Philanthropenos Western Anatolia Andronikos II Palailogos Byzantine Empire Turks,

PDF

___

AKROPOLITES, George. (2007). The History. (Ruth Macrides, çev.). New York: Oxford University Press.
AKROPOLİTES, George. (2008). Vekayinâme. (Bilge Umar, çev.). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
AKSARAYÎ, Kerîmüddin Mahmud-i. (2000). Müsameretü’l-Ahbar. (Mürsel Öztürk, çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
ANGELOV, Dimiter. (2007). Imperial Ideology and Political Thought in Byzantium, 1204-1330. New York: Cambridge University Press. AYÖNÜ, Yusuf. (2007). Batı Anadolu'da Bizanslı Yerel Hâkimlerin Bağımsızlık Mücadeleleri. Tarih Araştırmaları Dergisi, (42), 141-154.
AYÖNÜ, Yusuf. (2014). Selçuklular ve Bizans. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
BARTUSIS, Mark C. (2012) Land and Privilege in Byzantium, The Institution of Pronoia. New York: Cambridge University Press.
BARTUSIS, Mark C. (1992). The Late Byzantine Army, Arms and Society, 1204-1453. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
BOWMAN, Steven B. (1985). Jews of Byzantium (1204-1453). A.B.D.: First Paper Reprint.
CHARANIS, Peter. (1975). Cultural Diversity and the Breakdown of Byzantine Power in Asia Minor. Dumbarton Oaks Papers, 29, 1-20.
CHARANIS, Peter. (2011). Kültürel Çeşitlenme ve Anadolu’da Bizans İktidarının Çöküşü. (Mustafa Alican çev.), Tarih Okulu, (10), 195-217.
CONSTANTINIDES, C. N. (1982). Higher Education in Byzantium in the Thirteenth and Early Fourteenth Centuries, 1204-ca.1310. Kıbrıs: Cyrprus Research Center.
ÇETİN, Güler. (2011). Eski Yunanca-Türkçe Sözlük. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
DİVİTÇİOĞLU, Sencer. (2005). Saruhan Beyliği’nin Kıpçak Kökenli Olma İhtimali (XI-XIV. Yüzyıllar). Doğu Batı, (33), 287-298. Encyclopaedia http://asiaminor.ehw.gr/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=7176 adresinden erişildi. Erişim Tarihi 04.08.2017).
RADIVOJ, Radic. (Tarihsiz, Online Makale). Alexios Philanthropenos. (Nakas Ioannis, çev.). Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor.
World. FOSS, Clive. (1991). Thrakesion. The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford: Oxford University Press, 2080.
FOSS, Clive. (1976). Byzantine and Turkish Sardis. Londra: Harward University Press.
GREGORAS, Nikephoros. (1973). Rhomäische Geschichte (Historia Rhomaike). (Jan Louis Van Dieten, Haz.). Erster Teil (Kapitel I-VII), Stuttgart: Anton Hiersemann.
GREGORAS, Nikephoros. (1979). Rhomäische Geschichte (Historia Rhomaike). (Jan Louis Van Dieten, Haz.). Zweiter Teil (Kapitel VIII-XI), I. Halbband, Stuttgart: Anton Hiersemann.
HALDON, John. (2005). The Palgrave Atlas of Byzantine History. New York: Palgrave MacMillan.
HONIGMAN, Ernst. (1970). Bizans Devletinin Doğu Sınırı. (Fikret Işıltan, çev.). İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
KHAZDAN, Alexander. (1991a). Akropolites. The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford: Oxford University Press, 48-49.
KHAZDAN, Alexander. (1991b). Caesar. The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford: Oxford University Press, 363.
KHAZDAN, Alexander. (1991c). Logothetes. The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford: Oxford University Press, 1247.
KHAZDAN, Alexander. (1991d). Pinkernes. The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford: Oxford University Press, 1679.
KHAZDAN, Alexander. (1991e). Protovestiarios. The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford: Oxford University Press, 1749.
KHONIATES, Niketas. (1995). Historia (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri). (Fikret Işıltan çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
KOMNENA, Anna. (1996). Alexiad. (Bilge Umar, çev.). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
KOROBEINIKOV, Dimitri. (2014). Byzantium and the Turks in the Thirteenth Century. Oxford: Oxford University Press.
KYRITSES, Demetrios S. (1997). The Byzantine Aristocracy in the Thirteenth and Early Fourteenth Centuries. Unpublished Doctoral Dissertation. Harvard Üniversitesi, Cambridge. Kyriakidis, Savvas. (2011). Warfare in Late Byzantium, 1204-1453. Leiden & Boston: Brill.
LAIOU, Angeliki E. (1972). Constantinople and the Latins, The Foreign Policy of Andronicus II, 1328. Cambridge: Harvard University Press.
MORRISSON, Cécile & CHEYNET, Jean-Claude. (2002). Prices and Wages in the Byzantine World. The Economic History of Byzantium: From the Seventh through the Fifteenth Century. Angeliki E. Laiou (Ed.), 3, Washington, Dumbarton Oaks, 815-878.
NICOL, Donald M. (1965). Constantine Akropolites: A Prosopographical Note. Dumberton Oaks Papers, 19, 249-256.
NICOL, Donald M. (1986). Philadelphia and the Tagaris Family. Studies in Late Byzantin History and Prosography, Londra, Variorum Reprints, Kısım XII, 9-17.
NICOL, Donald M. (2016). Bizans’ın Son Yüzyılları 1261-1453. (Bilge Umar, çev.). Türkiye İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları. Niketas Khoniates’in Historiası (1195-1206). (2004). (Işın Demirkent, Haz.). İstanbul: Dünya Kitapları.
O city of Byzantium, Annals of Niketas Choniatēs. (1984). (Harry J. Magoulias, Haz.). Detroit: Wayne State University Press.
OSTROGORSKY, George. (2015). Bizans Devleti Tarihi. (Fikret Işıltan, çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
ÖDEN, Zerrin Günal. (1994). Bizans İmparatorluğu'nun Türkler'e Karşı Alan ve Katalanlar ile İttifakı. İ.Ü. Tarih Dergisi, (34), 123-129.
PACHYMERES, Georges. (2009). Bizanslı Gözüyle Türkler. İlcan Bihter Barlas, çev.). İstanbul: İlgi Kültür Sanat.
POLEMIS, Demetrios I. (1968). The Doukai, A Contribution to Byzantine Prosopography. New York: The Athlone Press.
PROKOPIUS. (2001). Bizans'ın Gizli Tarihi. (Orhan Duru, çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
RICE, Tamara Talbot. (1998). Bizans’ta Günlük Yaşam. (Bilgi Altınok, çev.). İstanbul: Göçebe Yayınları.
RUSSELL, D. A. (1968). On Reading Plutarch’s ‘Moralia’. Greece & Rome, 15 (2), 130-146.
SEIDLER, G. L. (1980). Bizans Siyasal Düşüncesi. (Mete Tuncay, çev.). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
SHUKUROV, Rustam. (2016). The Byzantine Turks 1204-1261. Leiden: Brill.
SÜMER, Faruk. (1970). Anadolu’da Moğollar. Selçuklu Araştırmaları Dergisi, 1, Ankara, 1-147.
TALBOT, Alice-Mary. (1991). Arsenios Autoreianos. The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford: Oxford University Press, 187.
THONEMANN, Peter. (2011). The Maeander Valley. New York: Cambridge University Press.
TURAN, Osman. (2014). Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul: Ötüken.
UÇAR, Şahin. (2013). Bizans Kısa Kronikleri (Chronica Byzantina Breviora) Osmanlı Tarihinin Bizanslı Tanıkları. İstanbul: İthaki Yayınları.
UMAR, Bilge. (1993). Türkiye’deki Tarihsel Adlar. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
WITTEK, Paul. (1999). Menteşe Beyliği. (O. Ş. Gökyay, çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.