32034

Uluslararası Hukuk Komisyonunun Değişimi: İşlevsel ve Yapısal Denge Arayışı

Uluslararası hukukun tedvinini ve tedricî gelişimini desteklemek üzere kurulan Uluslararası Hukuk Komisyonu, günümüz uluslararası hukukunun temel metinleri arasında sayılabilecek pek çok önemli andlaşmayı hazırlamıştır. Komisyon, kurumsal bağını ve uzmanlığını kullanarak hem çalışma yöntemi hem de çıktıları itibar gören önemli bir hukuk otoritesi haline gelmiştir. Seksen yıla yaklaşan faaliyeti süresince Komisyonun yaşanan değişimlere uyum sağlamak ve beklentileri karşılamak adına farklı ihtiyaçlar, talepler veya yaklaşımlar arasında bir denge kurma gayreti içinde olduğu görülmektedir. Bu çalışmada sayılan bu etkenlerin tespit edilen üç tema uyarınca nasıl dengelendiği araştırılmıştır. Öncelikle Komisyonun işlevini ilgilendiren uluslararası teamül hukukunun tedvini ve uluslararası hukukun tedricî gelişimi arasında kurulmaya çalışılan denge incelenecektir. İkinci olarak yirmi birinci yüzyılda ağırlığını göstermeye başlayan bağlayıcı hukuk metinlerinden esnek hukuk kurallarını içeren metinlere doğru yönelimin Komisyon bakımından nedenleri ve sonuçları değerlendirilecektir. Nihayet kuruluşundan itibaren üye sayısı, üye dağılımı ve görevlileri bakımından Komisyonun yapısal değişimi örneklenecektir. Böylece Birleşmiş Milletlerin örgütsel bir parçası olarak Komisyonun hem kabul edilirliğini hem de faydasını sürdürmek adına sürekli olarak bir değişim ve denge gayreti içerisinde olduğu görülecektir. Komisyon bu suretle uluslararası hukukun gelişimindeki ve güçlenmesindeki önemli rolünü korumaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Uluslararası Hukuk Komisyonu, Tedvin, Tedrici Gelişim, Andlaşmalar, Esnek Hukuk

Evolution of the International Law Commission: The Pursuit of Functional and Structural Balance

The International Law Commission (ILC) was established with the aim of promoting the codification and progressive development of international law. Over the years, it has prepared numerous important treaties that are now considered elemental texts of current international law. Thanks to its institutional relations and expertise, the ILC has become an important legal authority that is respected for its work methods and outputs. Throughout its 75 years of service, the ILC has continuously adapted to changes and satisfied expectations. It has strived to maintain a balance among the various needs, demands, and approaches. This study surveys how the ILC has balanced these factors under three themes by first examining the balance between the codification of international customary law and the progressive development of international law as a functional effort. The study also evaluates its trend of preparing soft law texts rather than hard law texts, as well as the reasons and consequences these have had for the ILC. Lastly, the study inspects the ILC’s structural balancing efforts with respect to the number of members and profiles of both the members and the officers. The study will use this analysis to demonstrate that the ILC as an organizational part of the United Nations is in a continuous endeavor for change and balance to maintain its acceptance and usefulness. As such, it remains an important institution in the development and promotion of international law.

Keywords:

International Law Commission, Codification, Progressive Development, Treaties, Soft Law,

PDF

___

Akdoğan E, ‘Pratisyenin Alet Kutusu: Uluslararası Hukuk Komisyonu’nun Kılavuzu ve Uluslararası Andlaşmalarda Çekinceler’ (2017) 5 Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 19. google scholar
Aksar Y, Temel Metinler ve Davalarla Uluslararası Hukuk (2. Baskı, Seçkin 2021). google scholar
Azaria D, ‘The International Law Commission’s Return to the Law of Sources of International Law’ (2019) 13 FIU Law Review 989. google scholar
——, ‘The Working Methods of the International Law Commission: Adherence to Methodology, Commentaries and Decision-Making’ in United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill 2021). google scholar
Başaran HR, Uluslararası Tahkim (On İki Levha Yayıncılık 2014). google scholar
Baylis E, ‘The International Law Commission’s Soft Law Influence’ (2019) 13 FIU Law Review 1007. google scholar
Bozkurt E, ‘Ulaşıma Elverişli Olmayan Akarsular’ın Hukuki Rejimi ile İlgili Görüşler ve Uluslararası Hukuk Komisyonu 1994 Taslağı’ [1995] Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 201. google scholar
Büyük ME, ‘Uluslararası Hukuk Komisyonunun “Hukukun Genel İlkeleri” Çalışması ve Güncel Gelişmelere Dair Bir Değerlendirme’ (2022) 42 Public and Private International Law Bulletin 403. google scholar
Cogan JK, ‘The Changing Form of the International Law Commission’s Work’ in Roberto Virzo and Ivan Ingravallo (eds), Evolutions in the Law of International Organizations (Brill Nijhoff 2015). google scholar
Crawford J, ‘The Progressive Development of International Law: History, Theory and Practice’ in Denis Alland and others (eds), Unity and Diversity of International Law (Martinus Nijhoff 2014). google scholar
Daugirdas K, ‘The International Law Commission Reinvents Itself?’ (2014) 108 American Journal of International Law 79. google scholar
de Chazournes LB, ‘The International Law Commission in a Mirror—Forms, Impact and Authority’ in United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill 2021). google scholar
Ekşi N, ‘ILC’nin “Yabancıların Sınırdışı Edilmesine İlişkin 2014 Taslak Kurallarının Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hükümleriyle Mukayesesi ve Bu Kuralların Türkçe Tercümesi’ (2016) 33 Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 1. google scholar
Emir N, ‘Uluslararası Hukuk Komisyonu’nun “Uluslararası Örf Ve Âdet Hukukunun Belirlenmesine İlişkin Taslak Sonuçlar” Metni Çerçevesinde Uluslararası Örgütlerin Uluslararası Örf Ve Âdet Hukukuna Etkisi’ (2020) 11 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 665. google scholar
Erkiner HH, Devletin Haksız Fiilden Kaynaklanan Uluslararası Sorumluluğu (On İki Levha Yayincilik 2010). google scholar
Ernest Petric, ‘Presentation by Ernest Petric’ in United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill 2021). google scholar
Fleischhauer C-A and Simma B, ‘Article 13’ in Bruno Simma and others (eds), The Charter of the United Nations: A Commentary, vol 1 (3rd Edition, Oxford University Press 2012). google scholar
Gueldich H, ‘Challenges of Codification for the International Law Commission in a Changing Landscape of International Law’ in United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill 2021). google scholar
Güneysu G, ‘Uluslararasi Hukuk Kurami Açisindan Global İdare Hukuku -Bir Girizgah-’ (2016) 6 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 287. google scholar
Helfer LR and Meyer T, ‘The Evolution of Codification: A Principal-Agent Theory of the International Law Commission’s Influence’ in Curtis A Bradley (ed), Custom’s Future: International Law in a Changing World (Cambridge University Press 2016). google scholar
Kamto M, ‘The Working Methods of the International Law Commission’ in United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill 2021). google scholar
Kaya İ, Uluslararası Hukukta Temel Belgeler (3. Baski, Seçkin 2016). google scholar
Korkmaz Sürer M, ‘1966 Andlaşmalar Hukuku Taslak Maddeleri ve Şerhi’ (2019) 4 Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 35. google scholar
Lee K-G, ‘Recalibrating the Conception of Codification in the Changing Landscape of International Law’ in United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill 2021). google scholar
Meray SL, ‘Birleşmiş Milletler Devletler Hukuku Komisyonunun Altı Yılı’ (1954) 9 Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 171. google scholar
——, ‘Devletler Hukuku Komisyonunun Çalışmalarına Devletlerin Gösterdiği İlgi’ (1955) 10 Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 202. google scholar
——, Devletler Hukukuna Giriş (Birinci Cilt) (Üçüncü Bası, AÜSBF Yayınları 1968). google scholar
Murphy SD, ‘Codification, Progressive Development, or Scholarly Analysis? The Art of Packaging the ILC’s Work Product’ in Maurizio Ragazzi (ed), Responsibility of International Organizations (Martinus Nijhoff 2013). google scholar
Negishi Y, ‘The International Law Commission Celebrating Its 70th Anniversary: Dresser le bilan pour l’avenir “â venir”’ (2018) 7 ESIL Reflection. google scholar
Oral N, ‘The International Law Commission and the Progressive Development and Codification of Principles of International Environmental Law’ (2019) 13 FIU Law Review 1075. google scholar
Özman MA, ‘Devletler Hukukunda Müeyyide’ (Yayımlanmamış Doçentlik Eseri, Ankara Üniversitesi 1974). google scholar
Özturanlı B, ‘Uluslararası Hukuk Komisyonu Çalışmaları Çerçevesinde Uluslararası Andlaşmalara Getirilen Çekincelere İlişkin Hukuki Rejim’ (2012) 11 İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 471. google scholar
Pauwelyn J, Wessel RA and Wouters J, ‘When Structures Become Shackles: Stagnation and Dynamics in International Lawmaking’ (2014) 25 European Journal of International Law 733. google scholar
Pazarcı H, Uluslararası Hukuk Dersleri: 3. Kitap (6. Baskı, Turhan Kitabevi 2019). google scholar
Pellet A, ‘Responding to New Needs through Codification and Progressive Development’ in Vera Gowlland-Debbas (ed), Multilateral Treaty-Making (Springer 2000). google scholar
Pinto M, ‘The Authority and the Membership of the Commission in the Future’ in United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill Nijhoff 2021). google scholar
Reçber K, Uluslararası Hukuk (4. Baskı, Dora Yayınları 2020). google scholar
Rim Y, ‘Reflections on the Role of the International Law Commission in Consideration of the Final Form of Its Work’ (2020) 10 Asian Journal of International Law 23. google scholar
Rodiles A, ‘The International Law Commission and Change: Not Tracing but Facing It’ in United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill 2021). google scholar
Secretariat of the International Law Commission, ‘Introduction’ in The United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill Nijhoff 2021). google scholar
Sturma P, ‘Concluding Remarks by Pavel Sturma: The International Law Commission and Its Impact: Some Comments’ in The United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill 2021). google scholar
Tladi D, ‘Codification, Progressive Development, New Law, Doctrine, and the Work of the International Law Commission on Peremptory Norms of General International Law (Jus Cogens): Personal Reflections of the Special Rapporteur’ (2019) 13 FIU Law Review 1150. google scholar
Tomka P, ‘Custom and the International Court of Justice’ (2013) 12 The Law & Practice of International Courts and Tribunals 195. google scholar
Tomuschat C, ‘The International Law Commission - An Outdated Institution’ (2006) 49 German Yearbook of International Law 77. google scholar
Tütüncü A, ‘Milletlerarası Hukuk Komisyonu’nun 53’üncü Oturumunda Kabul Edilen 2001 Tarihli Taslak Çerçevesinde Tehlikeli Faaliyetlerden Kaynaklanan Sinir Aşan Zararin Önlenmesi Sorununa Bir Bakiş’ (2011) 22 Milletlerarasi Hukuk ve Milletlerarasi Özel Hukuk Bülteni 889. google scholar
Tütüncü AN, Dal U and Azakli Köse M, Milletlerarası Sınıraşan Akifer Hukuku (Beta Yayinevi 2018). google scholar
Tütüncü AN, Dal U and Singil N, Tehlikeli Faaliyetlerden Doğan Sınıraşan Zarardan Kaynaklanan Sorumluluğun Paylaştırılmasına İlişkin Milletlerarası Hukuk (Beta Basim Yayim 2021). google scholar United Nations (ed), The Work of the International Law Commission, vol I (Ninth Edition, United Nations 2017). google scholar
—— (ed), The Work of the International Law Commission, vol II (Ninth Edition, United Nations 2017). google scholar
Ünyilmaz H, ‘Uluslararasi Hukukun Kuvvet Kullanilmaksizin Cebrîliği’ (Yayinlanmamiş Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi 2022). google scholar
Uzun E, ‘Uluslararasi Hukuk Komisyonu’nun “Andlaşmalara Çekince İleri Sürülmesi İçin Uygulama Rehberi” Üzerine Betimsel Bir İnceleme’ (2013) 12 Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 185. google scholar
——, ‘Uluslararasi Hukuk Komisyonunun ‘Silahli Çatişmalarin Andlaşmalara Etkisi Hakkindaki Taslak Maddeler’i Üzerine Betimsel Bir İnceleme’ (2017) 75 Ankara Barosu Dergisi 129. google scholar
——, Milletlerarası Hukuka Aykırı Eylemlerinden Dolayı Devletin Sorumluluğu (3. Baski, Seçkin Yayincilik 2021). google scholar
Voulgaris N, ‘The International Law Commission and Politics: Taking the Science Out of International Law’s Progressive Development’ (2022) 33 European Journal of International Law 761. google scholar
Ziemele I, ‘The Functions of the International Law Commission: Identifying Existing Law or Proposing New Law?’ in United Nations (ed), Seventy Years of the International Law Commission (Brill 2021). google scholar