Didem KAYALI

Etkili Vatandaşlık İlkesi ile Yatırım Yoluyla Vatandaşlık Programları Üzerine Bazı Düşünceler

Vatandaşlık kavramı, devletin kurucu unsurlarından olan insan topluluğunu teşkil eden bireylerin devlet ile aralarındaki bağı ifade etmektedir. Bu nedenle her devletin, kimlerin kendi vatandaşı olacağını belirleme yetkisi bulunmaktadır. Ancak bu yetkinin sınırsız olmadığı kabul edilmektedir. Zira devletler, milletlerarası hukukun temel öznesidir ve devletlerin bahşettiği vatandaşlık statüsü milletlerarası hukukta da bazı önemli sonuçlar doğurmaktadır. Dolayısıyla, vatandaşlık konusunda devletlerin yaptıkları düzenlemeler, milletlerarası sözleşmeler, milletlerarası teamül ve vatandaşlıkla ilgili genel hukuk ilkeleri ile uyumlu oldukları ölçüde diğer devletlerce kabul edilecektir. Yatırım yoluyla vatandaşlık programları dâhilinde vatandaşlık verilmesi de devletlerin mahfuz yetkileri kapsamındadır. Peki diğer devletler bu yolla verilen bir vatandaşlığı tanımak zorunda mıdır? Bu konudaki değerlendirme hangi ilkeler esas alınarak yapılmalıdır? Nottebohm kararında vurgulanan etkili vatandaşlık ilkesi bu kapsamda dikkate alınmalı mıdır? Makalede bu sorular cevaplanmaya çalışılmıştır. Bunun için genel devlet teorisi ve milletlerarası hukuk bağlamında vatandaşlık kavramı ile Nottebohm kararının önemli noktaları ele alınmış, yetkili makam kararıyla vatandaşlığın kazanılmasından genel hatlarıyla bahsedilmiş, bu kapsamda istisnai bir yol olan yatırım yoluyla vatandaşlık uygulaması farklı ülke örnekleri çerçevesinde incelenmiştir. Yapılan incelemeler neticesinde, küreselleşmenin de etkisiyle göç hareketlerinin yoğunlaşmasına ve birden çok vatandaşlık durumlarının artmasına rağmen devlet-vatandaş ilişkisinin özünün aynı kaldığı görülmüştür. Dolayısıyla, kişi ile devlet arasında doğumdan sonra oluşan gerçek bir bağa dayanmaksızın sadece belli tutarlar karşılığında verilen vatandaşlığın, genel devlet teorisi çerçevesinde vatandaşlık kavramını tam olarak karşılamadığı ve milletlerarası hukuk bağlamında sorun yaratma potansiyeline sahip olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Vatandaşlık, Mahfuz Yetki, Yatırım Yoluyla Vatandaşlık, Etkili Vatandaşlık İlkesi, Nottebohm Kararı

Some Thoughts on the Principle of Effective Nationality and Citizenship Through Investment Programs

The concept of citizenship refers to the legal bond between a state and individuals who constitute one of the essential elements (i.e., the population) of each state. Thus, each state has exclusive jurisdiction to determine who will be its nationals. On the other hand, this authority is acknowledged to not be unlimited, because states are the primary subjects of international law, and the status of citizenship as given by a state also leads to some important consequences in international law. Therefore, state-made citizenship regulations will be accepted by other states as long as they are consistent with international conventions, customary international law, and the generally recognized principles of law with regard to nationality. Granting citizenship through citizenship-by-investment programs is also under the exclusive The concept of citizenship refers to the legal bond between a state and individuals who constitute one of the essential elements (i.e., the population) of each state. Thus, each state has exclusive jurisdiction to determine who will be its nationals. On the other hand, this authority is acknowledged to not be unlimited, because states are the primary subjects of international law, and the status of citizenship as given by a state also leads to some important consequences in international law. Therefore, state-made citizenship regulations will be accepted by other states as long as they are consistent with international conventions, customary international law, and the generally recognized principles of law with regard to nationality. Granting citizenship through citizenship-by-investment programs is also under the exclusive.

Keywords:

Citizenship, Exclusive jurisdiction, Citizenship by investment, Principle of effective nationality, Nottebohm case,

PDF

___

Andriopoulou A, ‘The “ius pecuniae”: The Prize of Citizenship’ BRIDGE Network Working Paper 4 (2020) accessed 14.08.2022. google scholar
Aybay R and Oral E, Kamusal Uluslararası Hukuk (1st edn, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 2016). google scholar
Aybay R, Özbek N and Ersen Perçin G, Vatandaşlık Hukuku (1st edn, Siyasal Kitabevi 2019). google scholar
Baran Çelik N, ‘Güncel Gelişmeler Işığında Türk Vatandaşlığının İstisnai Haller Kapsamında Kazanılması’ (2017) 130 TBB Dergisi 357-418. google scholar
Bauböck R and Wallace Goodman S, ‘Naturalisation’ EUDO Citizenship Policy Brief No 2 (2010) accessed 04.09.2022. google scholar
Berki OF, Devletler Hususi Hukuku, Cilt: I “Taabiyet ve Yabancılar Hukuku” (6th edn, Güzel Sanatlar Matbaası 1966). google scholar
Bilge Ö, ‘Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması’ (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı 2020). google scholar
Bingöl Schrijer B, ‘Vatandaşlık Hakkının Kapsamı ve Egemenlik İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme’ (2018) 22(1) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 199-265. google scholar Byers M, ‘Abuse of Rights: An Old Principle, A New Age’ (2002) 47 McGill Law Journal 389-431. google scholar
Çelik FE, ‘Sonradan ve Yetkili Makam Kararıyla Türk Vatandaşı Olmanın Şartları (TVK m.11)’ (2021) 157 TBB Dergisi 445-508. google scholar
Demirkol B, ‘Uluslararası Hukukta Dikkate Alınan Vatandaşlık: Gerçek Kişilerde “Etkin Vatandaşlık” Sorunsalı’ (2015) 2 GSÜHFD 159-193. google scholar
Doehring K, Genel Devlet Kuramı (Ahmet Mumcu tr, 8th edn, İnkılap Kitabevi 2019). google scholar
Doğan V, Türk Vatandaşlık Hukuku, (18th edn, Savaş Yayınevi 2022). google scholar
Dzankic J, ‘Investment-Based Citizenship and Residence Programmes in the EU’ EUI Working Paper RSCAS 2015/08 (2015) accessed 07.09.2022. google scholar
Elçi F, ‘Türk Vatandaşlığının Taşınmaz Edinimi Yoluyla Kazanılmasının Sayısal Veriler Çerçevesinde Analizi’ (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Amme İdaresi Anabilim Dalı 2020). google scholar
Erdem BB, Türk Vatandaşlık Hukuku (6th edn, Beta Basım 2017). google scholar
Erten R, ‘Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı’nın Türk Vatandaşlığının Kazanılmasına İlişkin Hükümleri Hakkında Değerlendirmeler’ (2008) 66(4) Ankara Barosu Dergisi 36-61. google scholar
Erten R, ‘Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması’ (2021) 70(4) AÜHFD 899-932. google scholar
Evran Topuzkanamış Ş, Vatandaşlık Üstüne Bir Tez (1st edn, On İki Levha Yayıncılık 2013). google scholar
Fernandes M, Navarra C, de Groot D and García Muñoz M, ‘Avenues for EU Action on Citizenship and Residence by Investment Schemes’ European Parliamentary Research Service Study (2021) accessed 12.12.2022. google scholar
Frey BS and Eichenberger R, The New Democratic Federalism for Europe: Functional, Overlapping and Competing Jurisdictions (1st edn, Edward Elgar Publishing 2004). google scholar
Garnier S, ‘Citizenship by Investmet’ (2020) 1(1) Harvard International Review 15-18. google scholar
Göğer E, ‘Devletler Hususi Hukukunun Mahiyeti’ (1970) 27(3-4) AÜHFD 173-192. google scholar
Göğer E, Türk Tabiiyet Hukuku (4th edn, Sevinç Matbaası 1979). google scholar
Göğer E, ‘Çifte Vatandaşlık’ (1995) 44(1-4) AÜHFD 127-182. google scholar
Gölcüklü İ, ‘Güncel Gelişmeler Işığında Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması: Problemler ve Çözüm Önerileri’ (2020) 40(1) PPIL 125-141. google scholar
Gözler K, Devletin Genel Teorisi (10th edn, Ekin Yayınevi 2019). google scholar
Güngör G, ‘Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi’ (1997-1998) 17-18(1-2) MHB (Prof. Dr. Yılmaz Altuğ’un Anısına Armağan) 229-250. google scholar
Güngör G, Tâbiiyet Hukuku (10th edn, Yetkin Yayınları 2022). google scholar
Güngören Bulgan B, Georg Jellinek’in Hak ve Devlet Kuramı (1st edn, On İki Levha Yayıncılık 2017). google scholar
Kaya T, ‘Dünyadaki Örnekler Işığında Yatırım Yoluyla Vatandaşlık Uyugulamasına Eleştirel Bir Bakış’ (2021) 12(1) İnönü Üniversitesi HFD 115-132. google scholar
Nomer E, Türk Vatandaşlık Hukuku (30th edn, Filiz Kitabevi 2022). google scholar
Onar E and Tiryakioğlu B, ‘1982 Anayasasında Milletvekilliği Vatandaşlık İlişkisi (Merve Safa Kavakçı Olayı)’ in TBB Yayım Kurulu (eds), Prof. Dr. Faruk Erem Armağanı (TBB Yayını 1999) 557-594. google scholar
Özel S, ‘Suriyeli Sığınmacıların Kitlesel Olarak Türk Vatandaşlığına Alınması Meselesinin Hukuki Açıdan Değerlendirilmesi’ (2017) 91(3) İstanbul Barosu Dergisi 14-31. google scholar
Öztürk N, Yatırım Yoluyla İkamet Etme ve Vatandaşlık Kazanma (1st edn, On İki Levha Yayıncılık 2022). google scholar
Pazarcı H, Uluslararası Hukuk Dersleri 1. Kitap (15th edn, Turhan Kitabevi 2021). google scholar
Pazarcı H, Uluslararası Hukuk Dersleri 2. Kitap (12th edn, Turhan Kitabevi 2021). google scholar
Seglow J, ‘Arguments for Naturalisation’ (2009) 57 Political Studies 788-804. google scholar
Solimano A, ‘Investment Migration, Economic Development and the UN Sustainable Development Goals’ Report of Investment Migration Council and International Centre for Globalisation and Development (2020) accessed 24.12.2022. google scholar
Stiller M, ‘Pathways to Citizenship for Foreigners in Austria’ Report of International Organization for Migration and European Migration Network (2019) accessed 04.10.2022. google scholar
Şit Köşgeroğlu B, ‘İstisnai Yoldan Vatandaşlığın Kazanılmasına İlişkin Genel Esaslar ve Son Değişiklikler Çerçevesinde Türk Vatandaşlığının İstisnai Yoldan Kazanılması’ (2017) 7(1) Hacettepe HFD 169-198. google scholar
Tanasoca A, ‘Citizenship for Sale - Neomedieval, not Just Neoliberal?’ (2016) 57(1) European Journal of Sociology 169-195. google scholar
Tanrıbilir FB, ‘Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısının Vatandaşlığın Kazanılmasına İlişkin Hükümleri’ (2008) 75 TBB Dergisi 27-62. google scholar
Tiryakioğlu B, ‘Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısına Göre Vatandaşlığın Yetkili Makam Kararı ile Kazanılması’ in Vahit Doğan, Feriha Bilge Tanrıbilir and Banu Şit (eds) Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı Sempozyumu (Seçkin Yayıncılık 2008) 79-96. google scholar
Unat İ, Nottebohm Kararı ve Tâbiiyetin Gerçekliği İlkesi (1st edn, Sevinç Matbaası 1966). google scholar
UN International Law Commission, First Report on Diplomatic Protection (7 March 2000 by John R. Dugard) (ILC Report) 227 accessed 02.08.2022. google scholar
UN International Law Commission, Yearbook of the International Law Commission 1970, vol I (United Nations Publications 1971). google scholar
Van Den Brink M, ‘Revising Citizenship within the European Union: Is a Genuine Link Requirement the Way Forward?’ (2022) 23(1) German Law Journal 171-196. google scholar
Veteto J, ‘The Alienability of Allegiance: An International Survey of Economic Citizenship Laws’ (2014) 48(1) International Lawyer 79-103. google scholar
Vink M, Schakel AH, Reichel D, Luk NC and de Groot GR, ‘The International Dissusion of Expatriate Dual Citizenship’ (2019) 7(3) Migration Studies 362-383. google scholar
Yılmaz AÇ, ‘Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Yatırımcı Vatandaşlık Olgusu’ (2018) 38(1) PPIL191-216. google scholar
Yılmaz İ, ‘Gerçek Kişilerin Vatandaşlığından “Gerçek Bağlantı” İlkesi: Nottebohm Romantizminin Sonu’ (2021) 1 GSÜHFD 965-1011. google scholar