Farklı Yönleriyle Mobbing (Psikolojik Şiddet)

Evrensel bir gerçek olan mobbing, Türkiye'de de son yıllarda akademik ilgiyi çekmiştir. İşyerinde psikolojik şiddet (mobbing), bir veya birden fazla çalışanın, bir diğer çalışana veya grubuna uzun süreli ve sistematik olarak aşağılama, görev yapmayı engelleme gibi zihinsel ve fiziksel sağlığı tehdit edebilen davranışlar yönelttiği bir süreci ifade etmektedir. Haksız suçlamalar, ima, kinaye, dedikodularla itibarı sarsma, küçük düşürme, taciz, duygusal istismar ve psikolojik şiddet uygulayarak kişiyi işinden uzaklaştırmaya bezdirmeye iten kötü niyetli davranış modelidir. Mobbing davranışları, personelin motivasyonu, verimliliği, iş tatmini ve örgütsel bağlılık düzeyi üzerinde oldukça yıkıcı etkilere neden olmaktadır. İşyerinde psikolojik şiddet, her sektörde karşılaşılabilen bir olgu olmasına karşın, eğitim ve yükseköğretim sektörü çalışanları açısından daha fazla risk arz etmektedir. Cinsiyet, yaş, kademe, öğrenim durumu vs. gibi hiçbir ayrım gözetmeksizin her çalışanın başına gelme ihtimali bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Mobbing, Psikolojik şiddet, Türkiyede akademik çevreler, yükseköğretim

Mobbing (Psychological Violence) in Different Aspects

Recently, being a universal fact, mobbing has been attracted academic interest in Turkey as well. Psychological violence in the workplace (mobbing) is a process in which one or more of the employees, for at least 6 months another employee or group, has a variety of behaviors that may threaten mental and physical health, such as long-term and systematic humiliation, prevention of duties. It is a malicious behavior model that aims to expel people from their work by the applying unfair accusations, gossip, humiliation, emotional abuse and psychological violence. Mobbing behaviors happen quite destructive effects on the personnel’s motivation, productivity, job satisfaction, performance and organizational loyalty level. Although mobbing is a phenomenon that can be encountered in every sector, it is more common among employees of education and higher education sector. Mobbing can happen to any employee regardless of gender, age, seniority or educational background.

Keywords:

Mobbing, psychological violence at work, bullying,

PDF

___

1. Acar AB, Dündar G (2008) İşyerinde Psikolojik Yıldırmaya (mobbing) Maruz Kalma Sıklığı ile Demografik Özellikler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37:111-20.2. 2. World Health Organization (WHO) (2003) Occupational and Environmental Health Program, Raising awareness of psychological harassment at work. Protecting Worker‟s Health Series, No 4. Geneva, Switzerland, WHO.3. Başbakanlık Genelgesi (19.03.2011) Ankara : Resmi Gazete ( 27879 sayılı).4. Bozbel S, Palaz S (2007) işyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Hukuki Sonuçları. TİSK Akademi, 2:66–82.5. Çakıcı A (2008) Örgütlerde Sessiz Kalınan Konular, Sessizliğin Nedenleri ve Algılanan Sonuçları Üzerine Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17: 117-34.6. Çobanoğlu Ş (2005) Mobbing, İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri Timaş Yayınları, İstanbul.7. Çöl S (2008) İş Yerinde Psikolojik Şiddet: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum Dergisi, 19: 107-358. ÇSGB/ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2014) işyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi, Özel Matbaası, Ankara.9. Davenport N, Swartz RD & Eliot GP (2003) Mobbing; İşyerinde Duygusal Taciz, (Çev.: Osman Cem Önertoy), Sistem Yayıncılık, İstanbul.10. Einarsen S, Hoel H, Zapf D & Cooper CL (2003) The Concept of Bullying at Work: The European tradition, London: Taylor & Francis.11. Eroğlu E, Solmaz B (2005) Örgütlerde İş Görenlere Yönelik Mobbing Davranışları ve Örgütsel İletişime Etkileri. İstanbul Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21: 143-54.12. Eurofound (2007) Quality Report of the 4th European Working Conditions Survey, Preventing Violence and Harassment in the Workplace . Dublin, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, s. 38.13. Fox S, Stallworth LE (2004) Racial/ethnic Bullying: Exploring Links Between Bullying And Racism İn The US Workplace. J Vocat Behav, 59: 291- 309.14. Gül H & Özcan N (2011) Mobbing ve Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişkiler: Karaman İl Özel İdaresinde Görgül Bir Çalışma. KSÜ İİBF Dergisi, 1: 107-35.15. Karatuna I & Gök S (2012) Yükseköğretim Kurumunda Psikolojik Taciz Konulu Araştırmalar Üzerine Bir İnceleme, Erişim: http://www.bilinder.org/FileUpload/ds187281/File/2012_ulus_16x22.pdf. 2012:41-60. 16. Karcıoğlu F & Akbaş S (2010) İş Yerinde Psikolojik Şiddet ve İş Tatmini İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24:139-57. 17. Leymann H (1990) Mobbing and Psychological Terror At Workplaces.Violence Vict, 5: 119-26. 18. Leymann H (1996) The Content and Development of Mobbing at Work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5: 165-84.19. McKay R, Arnold DH, Fratzl J, Thomas R (2008) Workplace bullying in academia: A Canadian study. Employee Responsibilities and Rights Journal, 20:77–100.20. Mete AY (2013) Yükseköğretim Kurumlarında Psikolojik Yıldırma: Uygulayanlar, Mağdurlar ve Seyirciler. The Journal of Academic Social Science Studies, 6:977-93.21. Özler DE, Giderler AC ve Dilşahin M (2008) Mobbing‟in Örgütsel Bağlılık Üzerine etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, s.22.22. Saraç E (2011) İş Ortamında Psikolojik Tacizin Çalışanlar Üzerinde Etkileri. Beykent Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, s. 115.23. Şahin NH (1998) Stresle Başa Çıkma: Olumlu Bir Yaklaşım. 3. Basım, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. 24. T.C. Yasalar ( 12.10.2004) Türk Ceza Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (25611 sayılı )25. T.C. Yasalar (10.06.2003) 4857 sayılı İş Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (25134 sayılı).26. TDK/Türk Dil Kurumu (2005) http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.55da3b99887460.30208526, Erişim tarihi: 24.08.2015.27. Tınaz P (2006) İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), Beta Basım Yayım Dağıtım,İstanbul.28. Tınaz P. ve Karatuna I (2010) İşyerinde Psikolojik Taciz Sağlık Sektöründe Kesitsel Bir Araştırma, TÜRK-İŞ Yayınları,Ankara.29. Tigrel EY & Kokalan O (2009) Academic Mobbing in Turkey. World Academy of Science, Engineering and Technology, 55:963-71.30. Tutar H (2015) Mobbing (Nedenleri ve Başa Çıkma Stratejileri: Kuramsal Yaklaşım). Ankara: Detay Yayıncılık.31. Tutar H (2004) İşyerlerinde Psikolojik Şiddet. 3. Baskı, Platin Yayıncılık: Ankara.32. Yaman E (2010) Perception of Faculty Members Exposed to Mobbing about the Organizational Culture and Climate Educational Sciences: Theory and Practice,10: 567-78.33. Yavuz H (2007) Çalışanlarda Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısını Etkileyen Faktörler. Süleyman Demirel Üniversitesi tıp Fakültesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi; Isparta.34. Yıldırım D, Yıldırım A (2010) Sağlık Alanında Çalışan Akademisyenlerin Karşılaştıkları Psikolojik Şiddet Davranışları ve Bu Davranışların Etkileri. Türkiye Klinikleri J Med , 30:559-70.35. Zapf D, Gross C (2001) Conflict escalation and coping with workplace bullying:A replication and extension. Eur J Work and Organizational Psychol, 10:497-522.