Mehmet YASAR, Veysi ASKER, Emircan OZDEMİR

HAVAYOLU ŞEHİR ÇİFTİ PAZARLARINDA VERİ ZARFLAMA ANALİZİ VE MALMQUIST TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ENDEKSİ YÖNTEMLERİYLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ

Amaç- Bu çalışmanın amacı havayolu şehir çifti pazarlarının etkinlik derecelerinin ortaya çıkarılmasıdır. Bu kapsamda etkinlik ölçümü için bu alanda yaygın olarak kullanılan yöntemlerden veri zarflama analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksleri kullanılmıştır.Yöntem- 2015-2017 yılları arasında Türkiye çıkışlı destinasyonların oluşturmuş olduğu dış hat şehir çifti pazarları içerisinde taşınan yolcu sayısı bakımından en büyük 16 şehir çifti pazarı analize dâhil edilmiştir. Analiz kapsamında çıktı değişkeni olarak taşınan yolcu sayısı ve doluluk oranı; girdi değişkenleri olarak ise arz edilen koltuk sayısı, ilgili hatta gerçekleştirilen uçuş sayısı gibi değişkenler kullanılmıştır.Bulgular- Veri zarflama analizinin sonuçlarına göre Atina, New York, Berlin ve Tahran hatlarının etkin olduğu ve diğerlerinin etkinlik sınırına ulaşamadığı görülmektedir.Sonuç- Toplam faktör verimliliği endeksi sonuçlarına göre ise Tel Aviv, Frankfurt ve Stuttgart hatlarında THY’nin etkinliğini artırdığı görülmektedir. Bu çalışmanın sonucunda elde edilen bulguların havayolu sektöründeki paydaşlara yol göstereceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Veri zarflama analizi, toplam faktör verimliliği indeksi, etkinlik ölçümü, şehir çifti pazarları, havayolu işletmeleri

EFFICIENCY MEASUREMENT AT AIRLINE CITY-PAIR MARKETS WITH DATA ENVELOPMENT ANALYSIS AND MALMQUIST PRODUCTIVITY INDEX

Purpose- The aim of this study is to reveal the efficiency ratings of airline city pairs markets. In this context, data envelopment analysis and Malmquist Total Factor Efficiency Indexes are used for efficiency measurement.Methodology- The biggest 16 city-pair markets in terms of the passengers revenue traffic were included in the analysis between the years 2015-2017. Passengers revenue traffic and load factor as output variables under analysis; variables such as the number of available seats, the number of flights were used as input variables.Findings- According to the results of the data envelopment analysis, Athens, Newyork, Berlin and Tehran markets are effective and others are not effective.Conclusion- According to the results of the total factor productivity index, it is seen that THY has increased its effectiveness in Tel Aviv, Frankfurt and Stuttgart markets. The findings of this study are thought to lead to stakeholders in the airline sector.

Keywords:

Data envelopment analysis, total factor productivity index, efficiency measurement, city-pair markets, airlines,

PDF

___

Akyüz, Y., Yıldız, F., Kaya, Z. (2013). Veri Zarflama Analizi (VZA) Malmquist Endeksi ile toplam faktör verimlilik ölçümü BİST’te işlem gören mevduat bankaları üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 110-130.
Arjomandi, A., Seufert, J. H. (2014). An evaluation of the world's major airlines' technical and environmental performance. Economic Modelling, 41, 133-144.
Asker, V. (2017). Seçilmiş havayolu işletmelerinde Veri Zarflama Analizi ile etkinlik ölçümü. V.Anadolu International Congress in Economics.
Bakırcı, M. (2012). Ulaşım coğrafyası açısından Türkiye’de havayolu ulaşımının tarihsel gelişimi ve mevcut yapısı. Marmara Coğrafya Dergisi, 25, 340-377.
Barbot, C., Costa, Á., Sochirca, E. (2008). Airlines performance in the new market context: a comparative productivity and efficiency analysis. Journal of Air Transport Management, 14(5), 270-274.
Barros, C. P., Peypoch, N. (2009). An evaluation of European airlines’ operational performance. International Journal of Production Economics, 122(2), 525-533.
Charnes, A., Cooper, W. W., Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision making units. European journal of operational research, 2(6), 429-444.
Chiou, Y. C., Chen, Y. H. (2006). Route-based performance evaluation of Taiwanese domestic airlines using data envelopment analysis. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 42(2), 116-127.
Fare, R., Grosskopf, S., Norris, M., Zhang Z., (1994). Productivity growth, technical progress, and efficiency change in industrialized countries. The American Economic Review, 84 (1): 66-83.
Jain, R. K., Natarajan, R. (2015). A DEA study of airlines in India. Asia Pacific Management Review, 20(4), 285-292.
Kula, V., Kandemir, T., Özdemir, L. (2009). VZA Malmquist toplam faktör verimlilik ölçüsü: İMKB’ye koteli çimento şirketleri üzerine bir araştırma. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9 (17), 186-202.
Shao, Y., Sun, C. (2016). Performance evaluation of China's air routes based on network data envelopment analysis approach. Journal of Air Transport Management, 55, 67-75.
Yaşar, M., Gerede, E. (2018). Türkiye havayolu iç hat şehir çiftlerindeki pazar yapılarının piyasa yoğunlaşması ölçütleri ile belirlenmesi. Yonetim ve Ekonomi, 25(1), 171-197.