Türkiye Elektrik İletim ve Dağıtım Şebekesinin Enerji Verimliliğinin Değerlendirilmesi ve 2023 Projeksiyonları

Ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeyi ile elektrik tüketimleri arasında genellikle doğru bir nedensellik ilişkisi olduğu kabul edilir. Fakat elektrik tüketiminin yüksek olmasına rağmen iletim ve dağıtım şebekesinde yüksek kayıp oranlarının bulunması birtakım sorunların varlığını da göstermektedir. Türkiye’nin 2016 yılında 278.3 milyar kWh’a yükselen brüt elektrik tüketiminin 2023 yılı için düşük talep senaryosuna göre 367.9 milyar kWh’e veya yüksek talep senaryosuna göre 407.9 milyar kWh’e ulaşması beklenmektedir. Bununla birlikte, Türkiye’nin iletim ve dağıtım şebekesinin toplam teknik ve teknik olmayan kayıp oranları OECD ortalamasının iki katından fazla olup 2015 yılında toplam tüketimin %14.2’sini oluşturmuştur. Bu çalışmada şebekedeki teknik ve teknik olmayan kayıpların azaltılarak enerji verimliliğinin artırılmasında dağıtık üretimin ve akıllı sayaçların rolü tartışılmış ve dağıtım şirketlerinin teknik etkinliklerinin hesaplanmasına yönelik veri zarflama analizi kullanılarak akıllı sayaç yatırımlarında önceliklendirilecek dağıtım bölgeleri belirlenmiştir. Yapılan analizler 2023 yılına kadar yapılacak yaklaşık 2.2 milyar Dolar yatırım sonucunda kayıp oranlarının %12.38 seviyesine düşürülebileceğini ve kayıp oranlarında Türkiye’nin OECD ortalamasına ancak 2030 sonrasında ulaşmasının mümkün olabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Enerji verimlilimliği, 2023 projeksiyonu, veri zarflama analizi, elektrik dağıtım şirketleri, dağıtık üretim

An Assessment of Transmission and Distribution Grid Efficiency in Turkey with Projections to 2023

Although energy consumptions of countries can be considered as one of the basic indicators showing their development levels, having high level of electric power transmission and distribution (T&D) losses means serious problems exist both technically and non-technically in their power grids. Turkey’s gross electricity consumption reached 278.3 billion kWh in 2016 and electricity demand is projected to increase 367.9 billion kWh in low-demand scenario or 407.9 billion kWh in high-demand scenario by 2023. However, T&D losses in Turkish electricity grid were 14.2% in 2015 which was more than twofold of OECD average. This paper provides an overview of the T&D losses in Turkey, highlights the growing role of the distributed generation and smart meters and prioritize distribution regions where smart meters can be implemented. The paper finds that T&D losses can be decreased from current level to 12.38% in 2023 by investing nearly 2.2 billion Dollars. Though reaching OECD level is very difficult task to achieve and apparently Turkey won’t get OECD level before 2030, increasing the penetration of distributed generation and implementation of smart meters to decrease technical and non-technical losses can be the key solutions for increasing energy efficiency in the Turkish power grid.

Keywords:

Energy efficiency, projections to 2023, data envelopment analysis, electricity distrubiton companies, distributed generation,

PDF

___

[1] Suriyamongkol D., “Non-technical losses in electrical power systems”, Ohio University, M.Sc. Thesis, (2002).
[2] Piercy R. and Cress S. L., “Recalculation of distribution system energy losses at Hydro One”, Kinectrics Inc., (2007).
[3] IEC (International Electrotechnical Commission), “Efficient electrical energy transmission and distribution”, Geneva, (2007).
[4] Neme C. and Sedano R., “US experience with efficiency as a transmission and distribution system resource”, The Regulatory Assistance Project (RAP), (2012). http://www.raponline.org/wp-content/ uploads/2016/05/ rap-neme-efficiencyasatanddresource-2012-feb-14.pdf
[5] Katherine T., “Pot growers costing Canada $500 million in power theft”, Greentech Media, (2013). http://www.greentechmedia.com/articles/read/pot-growers-costing-canada-500-million-in-power-theft
[6] Mumbai Mirror, “Mumbai's got a finger on the illegal switch”. http://mumbaimirror.indiatimes.com/mumbai/co ver-story//articleshow/15994400.cms?
[7] Jimenez R., Serebrisky T. and Mercado J., “Sizing electricity losses in transmission and distribution systems in Latin America and the Caribbean”, Inter-American Development Bank, Washington, (2014).
[8] Depuru S., Wang L. and Devabhaktuni V., “Electricity theft: overview, ıssues, prevention and a smart meter based approach to control theft”, Energy Policy 39: 1007-1015, (2011)
[9] Sanlı B., “Kayıp-Kaçak: “Farklı kaynaklardan bir inceleme", (2016). http://www.barissanli.com/calismalar /2016/20160719-bsanli-kk.pdf
[10] Adak S., “Durdurun bu vahşeti”, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası, (t.y.). http://www.emo.org.tr /ekler/96ffc299200f517_ek.pdf?tipi=46&turu= X&sube = 0
[11] Yaşar C., Aslan Y. ve Biçer, T., “Bir dağıtım transformatörü bölgesindeki kayıpların incelenmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22: 9-22, (2010).
[12] Bhatt M. S., “Energy efficiency ımprovement of electrical transmission distribution networks”, Journal of Scientific & Industrial Research, 62: 473-490, (2003).
[13] Sumper A. and Baggini A., “Electrical energy efficiency", Wiley, 48, (2012).
[14] http://www.teias.gov.tr/Hakkimizda.aspx
[15] http://www.haberler.com/berat-albayrak-elektrik-dagitim-sebekesinde-dunya-8141356-haberi/
[16] T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, “2017 yılı bütçe sunumu: T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Dr. Berat ALBAYRAK’ın 2017 Yılı Bütçesini TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na Sunuş Metni”, Ankara, 28, (2016).
[17] T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, “Türkiye elektrik enerjisi talep projeksiyonu raporu”, Ankara, (2016).
[18] Türkyılmaz ve ark., “Türkiye enerji görünümü”, TMMOB Makine Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu ve ODTÜ MD Enerji Komisyonu, Ankara, (2017).
[19] Düzgün B., “Fosil yakıtlı termik santrallerde mevcut durum değerlendirmesi ve enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik bir alan araştırması”, Enerji ve Tabii Kaynaklar Uzmanlık Tezi, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ankara, (2015).
[20] Ediger ve ark., “Türkiye toplumunun enerji tercihleri”, Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Merkezi, Kadir Has Üniversitesi, (2017).
[21] Düzgün B., “Türkiye’nin enerji verimliliğinin değerlendirilmesi: beyaz sertifikalar sisteminin Türkiye’ye uygulanabilirliğinin incelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 32, (2014).
[22] Dinçer E., “Veri Zarflama Analizinde Malmquist Endeksiyle toplam faktör verimliliği değişiminin incelenmesi ve İMKB üzerine bir uygulama”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, XXV (2), (2008).
[23] Gedik H., “Demir çelik ve demir alaşımları imalatı sektöründe stokastik veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü”, Doktora Tezi, Endüstriyel Teknoloji Eğitimi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2010). [24] Onat N., “Transmission and distribution losses of Turkey's power system", 4th WSEAS International Conference on Energy Planning, Energy Saving Environmental Education (EPESE'10), Sousse, Tunisia, 170-175, (2010).