Hidrojen Teknolojileri Araştırmalarında Disiplinlerarasılık: Toplumsal Bilimler Yaklaşımı

Hidrojen teknolojileri araştırmaları; hidrojenin petrol rafinerilerinde, çelik üretimi ve kimyasal üretim gibi sanayi üretiminde ve çeşitli kaynaklarla yakıt elde edilmesinde kullanılması, güç kaynağı olarak sistemi güçlendirmesi, suyun elektrolizi yoluyla elde edilmesi, enerji taşıyıcısı olarak sisteme dahil olması, depolama, taşıma ve ulaşım, havacılık ve uzay, evsel kullanım, risk ve güvenlik sorunları konularının etkileştiği bir araştırma alanıdır. Toplumsal gerçekliğe ve doğanın kendisine içkin olan bu karmaşık yapı, hidrojen teknolojileri araştırmalarının disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alınmasını gerekli kılmaktadır. Bu nedenle çalışmanın amacı, hidrojen araştırmalarının disiplinlerarası bu yapısında toplumsal bilimler alanlarının rolünü ve katkısını belirlemektir. Bu amaçla ilgili kavramlar yardımıyla hidrojen teknolojileri araştırmaları alanında 1975-2021 yılları arasında Web of Science (WoS) Sosyal Bilimler Atıf Endeksinde dizinlenmiş 379 makale analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre son 10 yılda hidrojen teknolojileri araştırmaları alanında yayın sayısı ve atıf sayısı hızla artmaktadır. Yayınların yarısından fazlasının birden fazla yazarlı olması, bu alanda yazarlar arasındaki etkileşim ve işbirliğinin yoğun olduğunu göstermektedir. Hidrojen teknolojileri alanındaki bu araştırmalar, “Teknik ve Sistemsel Bağlam”, “Enerji taşıyıcı olarak Hidrojen”, “Politik Arkaplan”, “Ulaşım ve Davranışsal Faktörler” ve “Altyapı ve Tasarım” olarak isimlendirilen beş tematik kümede toplanmıştır ve bu kümelerin birleşimini bütüncül bir toplumsal-teknik sistem olarak ele almak mümkündür. Anahtar kelime analizi, zaman geçtikçe alandaki araştırmaların toplumsal boyutlarının ve etkilerinin daha detaylı incelendiğini göstermektedir. Tematik konu haritası ise, hidrojen teknolojileri sisteminin bir bütün olarak tüm boyutlarıyla ele alındığı göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Disiplinlerarasılık, bilim ve teknoloji çalışmaları, hidrojen, bibliyometri, ağ analizi, Interdisciplinarity, science and technology studies, hydrogen, bibliometrics, network analysis

Interdisciplinarity in Hydrogen Technologies Research: Social Sciences Aspects

Hydrogen technologies research is an area where various research areas interact with each other such as the use of hydrogen in oil refineries, industrial production such as steel production and chemical production and obtaining fuel from various sources, strengthening the system as a power source, obtaining water through electrolysis, inclusion in the system as an energy carrier, storage, transportation, aviation and space, risk and security issues. This complex structure, which is immanent to social reality and nature itself, requires hydrogen technologies research to be handled with an interdisciplinary approach. Therefore, the study aims to determine the role and contribution of social science fields in this interdisciplinary structure of hydrogen technologies research. For this purpose, 379 articles indexed in the Web of Science (WoS) Social Sciences Citation Index between 1975-2021 in the field of hydrogen technologies research were analyzed with the help of related keywords. According to findings, the number of publications and citations in the field of hydrogen technologies research has been increasing rapidly in the last 10 years. The fact that more than half of the publications have more than one author shows that the interaction and cooperation between the co-authors in this field are intense. Studies in the field of hydrogen technologies are gathered in five thematic clusters named as “Technical and Systemic Context”, “Hydrogen as an Energy carrier”, “Political Background”, “Transportation and Behavioral Factors” and “Infrastructure and Design”, combining these clusters into a holistic socio-technical system. Keyword analysis shows that as time passes, the social dimensions and effects of research in the field are examined in more detail. The thematic topic map, on the other hand, shows that the hydrogen technologies system as a whole is handled with all its dimensions.

Keywords:

Interdisciplinarity, science and technology studies, hydrogen, bibliometrics, network analysis,

PDF

___

[1] Popper, K., “Conjectures and Refutations: The Growth of Scientific Knowledge”, Routledge, Londra ve New York, (1963).
[2] International Science Council, “The origins of the IPCC: How the world woke up to climate change”. https://council.science/current/blog/the-origins-of-the-ipcc-how-the-world-woke-up-to- climate-change/, (2018).
[3] Hulme, M. “Is it too late (to stop dangerous climate change)? An editorial”, Wiley Interdisciplinary Reviews – Climate Change, 11(1): e619, (2019).
[4] Rosenfield, P. L. “The Potential of Transdisciplinary Research for Sustaining and Extending Linkages Between the Health and Social-Sciences”, Social Science & Medicine, 35: 1343–1357, (1992).
[5] Weart, S. “Rise of interdisciplinary research on climate”, Proceedings of the National Academy of Sciences USA, 110: 3657–3664, (2012).
[6] Gökalp, I. “The interrelating of scientific domains: the case of turbulence and combustion”, Studies in History and Philosophy of Science, 21(3): 413-429, (1990a).
[7] Aydinoglu, A.U., Allard, S., Mitchell, C., “Measuring diversity in disciplinary collaboration in research teams: An ecological perspective”, Research Evaluation, 25(1) : 18-36, (2016).
[8] Maital, S. ve Barzani, E., “The global economic impact of COVID-19: A summary of research”, Samuel Neaman Institute for National Policy Research, İsrail, 1– 12, (2020).
[9] Kumar, M.S., Maheshwari, V., Prabhu, J., Prasanna, M., Jayalakshmi, P., Suganya, P., Benjula Anbu Malar, M.B., Jothikumar, R. “Social economic impact of COVID-19 outbreak in India”, International Journal of Pervasive Computing and Communications, 16 (4): 309-319, (2020).
[10] Saladino, V., Algeri, D., Auriemma, V. “The psychological and social impact of Covid-19: new perspectives of well-being”, Frontiers Psychology, 11: 577684, (2020).
[11] Osofsky, J. D., Osofsky, H. J., ve Mamon, L. Y., “Psychological and social impact of COVID-19”. Psychological Trauma, 12(5): 468– 469, (2020)
[12] Fotiadis, A., Polyzos, S., ve Huan, T. C. T. “The good, the bad and the ugly on COVID-19 tourism recovery”. Annals of Tourism Research, 87: 103117, (2021)
[13] Chang, L.-C., McAleer, M. and Ramos, V. “A charter for sustainable tourism after covid-19”, Sustainability, 12(9), 3671, (2020).
[14] Bacchetta, M., Bekkers, E., Piermartini, R., Rubinova, S., Stolzenburg, V., Xu, A. “COVID-19 and global value chains: a discussion of arguments on value chain organization and the role of the WTO”. Technical report ERSD-2021-3. WTO staff working paper, Geneva, (2021).
[15] Collins, R.N., Mandel, D.R., Schywiola, S.S. “Political identity over personal impact: Early US reactions to the COVID-19 pandemic”, Frontiers Psychology, 12:607639, (2021).
[16] Daniel, S. J., “Education and the COVID-19 pandemic”, Prospects, 49: 91–96 (2020).
[17] Zhao, Y.,ve Watterston, J., “The changes we need: Education post COVID-19”, Journal of Educational Change, 22(1): 3–12, (2021).
[18] Pokhrel, S., Chhetri, R. “A Literature Review on Impact of COVID-19 Pandemic on Teaching and Learning”, Higher Education for the Future, 8 (1):133-141, (2021).
[19] Zuniga, J.M. ve Cortes, A. “The role of additive manufacturing and antimicrobial polymers in the COVID-19 pandemic”, Expert Review of Medical Devices, 17(6), 477-481, (2020).
[20] Deringöz A., Danışan T. ve Eren T., “Covid-19 takibinde giyilebilir sağlık teknolojilerinin :KKV yöntemleri ile değerlendirilmesi”, Politeknik Dergisi, 25(2): 533-543, (2022).
[21] Yağcı B. E., Sözen A. “Türkiye’nin enerji verimliliği etkinlik analizi”, Politeknik Dergisi, *(*): *, (*).
[22] Değer K., Özkaya M. G. ve Boran F. E., “Modelling and analysis of future energy scenarios on the sustainability axis”, Politeknik Dergisi, *(*): *, (*).
[23] Emre T., İzgeç M. M. ve Sözen A., “Enerji yoksulluğu konusundaki literatüre genel bakış”, Politeknik Dergisi, *(*): *, (*).
[24] Avşar Özcan N., Bulut M., Özcan E. ve Eren T., “Enerji üretim yatırım alternatiflerinin değerlendirilmesinde çok kriterli karar verme yöntemlerinin istatistiksel ve analitik olarak karşılaştırması: Türkiye örneği”, Politeknik Dergisi, 25(2): 519-531, (2022).
[25] Kılınç C.,“Hibrit yenilenebilir enerji sistemleri ile sera sulama sistemi tasarımı: İzmir örneği”, Politeknik Dergisi, 25(1): 435-442, (2022).
[26] Gökalp, I., “Turbulent reactions: Impact of new instrumentation on a borderland domain”, Science, Technology and Human Values, 15(3): 284-304, (1990b).
[27] Gökalp, I.,“Intellectual cooperation between research and design in engineering sciences. Or how to cross the border between the engine and the laboratory”, Big Culture. Intellectual cooperation in large-scale cultural and technical systems. A historical comparison. Giuliana Gemelli, CLUB, Bologna, 263-286, (1994a)
[28] Gökalp, I., “Problem-solvin in engineering sciences: From the engine to the laboratory or vice versa?” AIAA paper 94-0848, The 32nd Aerospace Sciences Meeting & Exhibit, Reno, NV, (1994b).
[29] Gökalp, I., “On complexity and interdisciplinarity: or how to bridge disciplinary cultures”, University as a Bridge from Technology to Society: IEEE International Symposium on Technology and Society, IEEE Piscataway, NJ, 35-40, (2000).
[30] IEA, “The Future of Hydrogen”, IEA Report for the G20, Japonya, (2019).
[31] IRENA, “World Energy Transitions Outlook 2022: 1.5°C Pathway”, International Renewable Energy Agency, Abu Dhabi, (2022)
[32] Gökalp, I., “On the analysis of large technical systems”, Science, Technology and Human Values, 17(1), 57-78, (1992).
[33]https://clarivate.com/webofsciencegroup/solutions/webofscience-ssci/, Web of Science: Social Sciences Citation Index, (2022).
[34] http://www.vosviewer.com/, VosViewer, (2022).
[35] https://www.bibliometrix.org/, R. Bibliometrix, (2022).
[36]http://www.vosviewer.com/, van Eck, Nes Jan ve Waltman, Ludo, VosViewer Manual, (2022).
[37] Aria, M. & Cuccurullo, C., “Bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping analysis”, Journal of Informetrics, 11(4), 959-975, (2017).
[38]Aydınoğlu, A.U. “Girişimcilik üzerine akademik çalışmalar: 2000-2019 yıllarının bibliyometrik analizi”, Akçomak, İ.S., Beyhan, B., Çetindamar, D. ve Tandoğan, S. “Türkiye’de Yenilik Tabanlı Girişimcilik”, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul: 21-36, (2021).
[39] Taskin, Z. ve Aydinoglu, A.U., “Collaborative multidisciplinary astrobiology research: A bibliometric study of the NASA Astrobiology Institute”, Scientometrics, 103(3), 1003-1022, (2015).
[40] Cobo, M.J., López-Herrera, A.G., Herrera-Viedma, E. ve Herrera, F. “An approach for detecting, quantifying, and visualizing the evolution of a research field: A practical application to the Fuzzy Sets Theory field”, Journal of Informetrics, 5(1): 146-166, (2011).