H. Ahmet KIRKILIÇ, Sedat MADEN, Abdullah ŞAHİN, Yüksel GİRGİN

Kavram Haritalarının Okuduğunu Anlama ve Kalıcılık Üzerine Etkisi

Öğrenilen bilginin sınıflandırılmasını ve anahtar kelimeler aracılığıyla bilgiler arası ilişkiningörsel bir sunumunu ifade eden kavram haritaları, öğrencilerin eski bilgilerini hareketegeçirerek anlamlı öğrenmelerini sağlamakta; problem çözme ve eleştirel düşünme becerilerinidesteklemektedir. Bu çalışmanın amacı, kavram haritalarının okuduğunu anlama ve kalıcılıküzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırmada, ön test-son test ölçümlerine dayalı kontrolgruplu deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2009–2010 Eğitim-ÖğretimYılında Manisa il merkezinde bulunan bir ilköğretim okulunun farklı iki 8. sınıfında öğrenimgören 53 öğrenciden oluşmakta olup sınıflardan biri kontrol (n=27), diğeri deney (n=26) grubuolarak rastgele seçilmiştir.Deney grubunda okuma çalışması kavram haritaları ile kontrol grubunda ise gelenekselöğretim ile yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak Okuduğunu Anlama BaşarıTesti (OABT) kullanılmış, elde edilen veriler U ve Z testi ile analiz edilmiştir. Araştırmasonucunda, OABT’de deney ve kontrol grupları arasında deney grubu lehine oldukça önemlibir farkın olduğu görülmüştür. Bu bulgudan hareketle, kavram haritaları tekniğinin okuduğunuanlama becerilerini geliştirmede önemli bir etkiye sahip olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Kavram haritaları, okuma eğitimi, Türkçe eğitimi, anlama

The Effects of Concept Maps on Reading Comprehension and Retention

The concept maps that state the categorization of the learned knowledge and a visual representation of inter-knowledge relationship by means of key words provide meaningful learning triggering their schematic knowledge, foster students’ problem solving and critical thinking skills. The purpose of this study is to determine the effect of concept maps on reading comprehension and retention level. In the study, experimental design with control group on the basis of pre-test and post-test scores was employed. The samples of the study were randomly selected (n= 53) from grade 8 students in the province of Manisa, with control (27) and experimental group (26). In the experimental group, reading activities were carried out via concept maps, and in the control group, traditional teaching was used. As the data instrument a Reading Comprehension Test (OABT) was used and the data were analyzed through frequency, U and Z test. As a result of the OABT, significant differences were seen in favor of the experimental group between control group and the experimental one. These findings suggest that the technique of concept maps has considerable effects on the improvement of the reading comprehension abilities.

Keywords:

Concept maps, reading instruction, language of Turkish education, comprehension,

PDF

___

Ault, R. A. (1985). Concept mapping as a study strategy in earth science. Journal of College Science Teaching, 15(1).
Acat, B. (2003). Kavram haritalarının Türkçe öğretiminde kullanımı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34, 168-193.
Akyürek, S. (2003). Din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde kavram haritalarının kullanımı. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 65-85.
Beydoğan, H. Ö. ve A. Şahin (2002). Türkçe dilbilgisi öğretim hedeflerine ulaşma düzeyi açısından kavram haritaları ile düz metne dayalı öğretim materyallerinin karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü E-Dergisi, S.1.
Brinkmann, A. (1998). Kategorien der Vernetzungen durch Mathematikunterricht. In: Michael Neubrand (Ed.), Beitrage zum Mathematikunterricht (pp. 140143). Hildesheim: Franzbecker.
Brinkmann, A. (2000). Mind Maps im Mathematikunterricht. In: Michael Neubrand (Ed.), Beitrage zum Mathematikunterricht 2000 (pp. 121124). Hildesheim: Franzbecker.
Brinkmann, A. (2001a). Erhebung von Vernetzungen mittls graphischer Darstellungen- Möglichkeiten und Grenzen. In.: Gabriele Kaiser (ed.), Beitrage zum Mathematikunterricht 2001 (pp. 121-124). Hildesheim: Franzbecker. Mathematics Education Review, No.16, April, 2003
Brinkmann, A. (2001b). Mind Mapping-Eine Methode zur Förderung der Kreativitat und lerneffektivita im Mathematikunterricht. Lernwelten 2/2001. Berlin: Padagogischer Zeitschriftenverlag (pp. 101-104).
Boyle, T. (1997). Desing for Multimedia Learning, Prentice Hall, Europe.
Briscoe, C., & LaMaster, S.U., (1991), “Meaningful Learning in College Biology Through Concept Mapping” , The American Biology Teacher, 53(4).
Chularat, P., DeBacker K., & Teresa (2003). The influence of concept mapping on achievement, selfregulation, and self-efficacy in students of English as a second language. Contemporary Educational Psychology. www.elsevier.com/locate/cedpsych (Erişim tarihi: 12.12.2003).
Çoban, B. (2007). Öğretim tekniği olarak kavram haritalarinin atletizm dersinde kullanilmasi. [Use Of Ccept Maps As A Teaching Technique In The Lectureve Athletics]. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 61-171.
Çoban, B., Devecioğlu, S. ve Coşkuner, Z. (2008). Öğretim tekniği olarak kavram haritalarının “sporda beslenme” dersinde kullanılması. [Use Of Concept Maps As A Teaching Technique In The Lecture Nutrition In Sport ].Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 141-146.
Dilidüzgün, S. (2004). İletişim odaklı Türkçe derslerinde çocuk kitapları. İstanbul: Morpa Kültür.
Durukan, E. ve Maden, S. (2010). Kavram haritaları ile not tutmanın ilköğretim öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisi üzerine etkisi. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 63-70.
Erdoğan, Y. (2000). Bilgisayar destekli kavram haritalarının matematik öğretiminde kullanılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Gürbüz, R. (2006). Olasılık konusunun öğretiminde kavram haritaları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 133-151.
Hoffman, E., Trott, J., & Patterson N. K. (2002). Concept mapping: A tool to bridge the disciplinary divide. Am. J. Obstet Gynecol, 187(3), 41-43.
Heinze-Fry, J., & Novak, J. (1990). Concept mapping brings long-term movement towards meaningful, Learning, Science Education, 74, 461-472.
Kabaca, T. (2002). Orta öğretim matematik eğitiminde kavram haritalaması tekniğinin kullanımı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kılıç, Y. (2005). İlköğretim okullarında Türkçe eğitimi ile ilgili problemler üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13, 81-92.
Jegede, O. J., Alaiyemola, F. F. & Okebukola, P. A. O. (1990). The effect of concept mapping on students anxiety and achievement in biology. Journal of Research in Science Teaching, 27(10).
Johnsen, J., Biegel, D. E., & Shafran, R. (2000).Concep mapping in mental healt: Uses and adaptations. Evaluation and Program Planning, 23,67-75.
Jouchoux, R. O. (1997). The use of concept mapping tactics in cognitive strategies for writing summaries of technical material. USA: Doctoral Dissertation, University of Colorado. www.proquest.umi.com (Erişim Tarihi: 23.02.2005).
Martin, R. E. (1994). Teaching science for all children, Boston: Allyn & Bacon, pp. 82-91.
Novak, J.D., Gowin, D.B., & Johansen, G.T. (1983). The use of concept mapping and knowledge and mapping with junior high school science students, Science Education, 67 (5).
Novak, J. D., & Gowin, D. B. (1984). Learning how to learn. USA: Cambridge University Press.
Novak, J., & Musonda, D. (1991) A twelve-year longgitudinal study of science concept learning. American Educational Research Journal, 28, 117153.
Özata, Ö. F. (2003). İlköğretim birinci kademe fen bilgisi dersinde kavram haritalarının kavram yanılgıların gidermeye ve hatırlamaya etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Ruiz-Primo, M. A., & Shavelson, R. J. (1996). Problems and issues in the use of concept maps in science assment. Journal of Research in Science Teaching, pp. 569-600.
Sarıçayır, H. (2000). Lise II kimya derslerinde kavram haritalarının başarıya etkisi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Şahin, F. (2002). Kavram haritalarının değerlendirme aracı olarak kullanılması ile ilgili bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 18-33.
Şahin-Pekmez, E. ve Balım, A.G. (2003). Fen bilimleri eğitiminde kavram haritasını doğru ve anlaşılır kullanabilme. Çağdaş Eğitim Dergisi, 297, 22-29.
Şengül, M. ve Yalçın, S. K. (2004). Okuma ve anlama becerilerinin geliştirilmesine yönelik olarak hazırlanan bir model önerisi. Milli Eğitim Dergisi, 164, 1-18.
Trowbridge, J. E., & Wandersee, J. H. (1998), TheoryDriven Graphic Organizers , In Mintzes.
Tekin, H. (1980). Okuduğunu anlama gücü ile yazılı anlatım becerisini geliştirme yönünden okullarımızdaki Türkçe öğretimi. Ankara: Mars Matbaası.
Witkin, B. R., & Trochim, W. K. (1997). Toward a synthesis of listening constructs: A concept map analysis. International Journal of Listening, 70-87.
Woodward, T. (1996). Models and metahors in language teacher training. USA: Cambridge University Pres.
Yaman, H. (2006). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dil bilgisi derslerinde kavram haritası tekniğinin öğrenci başarısına ve hatırlamaya etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.