MICHEL FOUCAULT’NUN BİYO-İKTİDAR PERSPEKTİFİNDEN TÜRKİYE’DE GAZETE SAĞLIK HABERLERİNİN ANALİZİ

İktidarın birey üzerinde tahakküm kurmasına neden olan toplumsal normların yeniden üretiminde, medya oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Foucault’nun, “görünmeyen, iktidarın yeni bir biçimi” olarak tanımladığı biyo-iktidar uygulanırken, medyanın haber söylemlerinde etkisinde kaldığı ideolojik unsurlar göze çarpmaktadır. Foucault’nun, özne-iktidar, iktidar biçimleri (pastoral iktidar/ biyo-iktidar), denetim toplumları gibi kavramlaştırmaları, sağlık politikalarının yapılandırılmasında yeni bakış açıları sunabilir. Çalışmada; iktidar, anatomo-politika, biyo-politika ve biyo-iktidar kavramları ele alınarak, sağlık alanındaki akademisyenlerin, egemen ideolojinin hizmetinde teori ve söylemler üreten bireyler olarak değil, doğruluğuna inandığı bilgi ile eleştirel bakabilen ve bu bağlamda değerlendirebilen bilim insanları olarak kendilerini konumlandırmaları önerilmiştir. Çalışmanın varsayımları, iktidarın yeni biçimi olan biyo-iktidara 21. yüzyılda sağlık uygulamalarında sıklıkla rastlanıldığı ve gazetelerin kendi ideolojileri doğrultusunda bu iktidar biçiminin aktarıcısı olduğudur. Bu doğrultuda çalışmanın amacı; medyanın, sağlık alanında, toplumsal normların yeniden üretimindeki rolünün anlaşılmasının sağlanmasıdır. Bu amaçla Michel Foucault’nun iktidar kavramına ilişkin çözümlemeleri ülkemizdeki sağlık uygulamalarını içeren sağlık haberleri ele alınarak analiz edilmiştir. Çalışmada örneklem olarak; Evrensel, Sabah ve Yeni Akit gazetelerinde; kürtaj yasağı, 3 çocuk teşviki, sigara-alkol yasağı ve obezite bağlamında tuz-şeker yasağı haberleri takip edilerek incelenmiştir. Yöntem olarak ise; Foucault’nun biyo-iktidar kavramı bağlamında eleştirel söylem analizi uygulanmıştır. Yapılan literatür taramaları ve analiz sonucunda; iktidarın bireyler üzerinde tahakküm kurmasına neden olan toplumsal normların yeniden üretiminde farklı ideolojideki gazetelerin, haberleri, ideolojileri doğrultusunda nasıl şekillendirdikleri ortaya konmuştur. Buna göre Sabah Gazetesi haberlerinde egemen ideolojik söylemlere yer verirken, Evrensel Gazetesi’nin iktidar yaptırımlarına kendi sosyalist ideolojisi doğrultusunda eleştirel bakışına uygun söylemler oluşturduğu ve Yeni Akit Gazetesi’nin ise muhafazakâr ideolojisine hizmet eden söylemleri kullandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Biyoiktidar, Sağlık İletişimi

ANALYSIS OF THE HEALTH NEWS THROUGH THE BIO-POWER PERPECTIVE OF THE FOUCAULT

PDF

___

Akay, A. (2016). Michel Foucault’da İktidar ve Direnme Odakları, Doğu Batı, Ankara.
Güneş, C. D. (2013). “Michel Foucault’da Söylem ve İktidar”. Kaygı Dergisi, (21), 55-69.
Barrett, M. (2004). Marx’tan Foucault’ya İdeoloji (Çev: A. Fethi), Doruk, İstanbul.
Bracken, P., Thomas, P. (2010). “From Szasz to Foucault: On the role of critical psychiatry”. Philosophy, Psychiatry, & Psychology, 17(3), 219-228.
Canpolat, N. (2003) “Bilginin Arkeologu Michel Foucault”, Kadife Karanlık, (Ed: N. Rigel ve G. Batuş), Su Yayınları, İstanbul.
Erdem, T. (2005). “Siyaset Sosyolojisi Açısından İktidar”, Düşünen Siyaset Düşünce Dergisi, 20, 37-56.
Erdoğan, İ., Alemdar, K. (2010). Öteki Kuram, Erk, İstanbul.
Foucault, M. (2005). Büyük Kapatılma Seçme Eserler 3, (Çev: I. Ergüden ve F. Keskin), Ayrıntı, İstanbul.
Foucault, M. (2010). Cinselliğin Tarihi, (Çev. H. U. Tanrıöver), Ayrıntı, İstanbul.
Foucault, M. (2005). Özne ve İktidar, (Çev: I. Ergüden ve O. Akınhay), Ayrıntı, İstanbul.
Foucault, M. (2006). Hapishanenin Doğusu, (Çev: M. A. Kılıçbay), İmge, Ankara.
Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü, 3. Baskı, Ayrıntı, İstanbul.
Foucault, M. (2015). Biyopolitikanın Doğuşu, College de France Dersleri 1978-1979, (Çev: A. Tayla), Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Güngör, N. (2013). İletişim Kuramlar Yaklaşımlar, Siyasal Kitabevi, Ankara.
Gür, T. (2013). “Post-modern Bir Araştırma Yöntemi Olarak Söylem Çözümlemesi- Discourse Analysis As A Postmodern Research Method”, ZfWT- Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 5(1), 185-202.
İnceoğlu, Y. (2009). Metin Çözümlemeleri, Ayrıntı yayınları, İstanbul.
Palancı, C. (2016). Biyo-İktidarı Spinoza ile Okumak. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 10(21), 13-21.
Revel, J. (2005). Michel Foucault Güncelliğin Bir Ontolojisi. (Çev: K. Atakay), Otonom, İstanbul.
Sarup, M. (2004). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm. (Çev: A. Güçlü), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
Turner, B. S. (1995). Medical Power and Social Knowledge. Sage Publications, London.
Turner, B. S. (1996). The Body & Society: Explorations in Social Theory, Sage Publications, London.
Üşür, Serpil Sancar (1997). İdeolojinin Serüveni: Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme. İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
Evrensel Gazetesi (08.09.2013/ 16.09.2013/ 16.10.2013/ 06.01.2014/ 19.03.2014/ 09.04.2014/ 16.10.2014/ 18.11.2014/ 08.01.2015).
Sabah Gazetesi (01.06.2012/ 13.07.2012/ 25.12.2012/ 23.03.2013/ 13.04.2013/ 01.07.2013/ 05.12.2014/ 30.12.2014).
Yeni Akit Gazetesi (06.06.2012/ 11.05.2013/ 09.09.2013/ 15.10.2013/ 27.10.2014/ 25.12.2014/ 08.01.2015).