HAYVAN ADLARI İÇEREN TÜRKÇE - JAPONCA BENZETMELER ve ANSİKLOPEDİK ANLAM AÇISINDAN BİR BAKIŞ

Bu çalışmada Türkçe ve Japoncada hayvan adları içeren benzetmelerin anlamsal olarak karşılaştırılması ve ansiklopedik anlam bakış açısı ile çözümlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 53 Türkçe, 30 Japonca benzetme oluşturmaktadır. Karşılaştırmalı açıdan ele alınan benzetmeler 5 kategori altında toplanmıştır. Her iki dilde de aynı hayvan adı içeren ve aynı anlama sahip 1 benzetme, aynı hayvan adı içeren farklı anlama sahip 16 benzetme, aynı hayvan adı içeren hem benzer hem de farklı anlamlara sahip 7 benzetme, farklı hayvan adı içeren ancak benzer anlamlı olan 3 benzetme tespit edilmiştir. Buradan, Türk ve Japon toplumunda hayvanlar hakkındaki algının çoğunlukla farklılık gösterdiği anlaşılmıştır. Diğer taraftan bu çalışmada ansiklopedik anlam bakış açısıyla çözümlenen benzetmelerin neredeyse tamamının geleneksellik ilkesini yerine getirdiği, bunun yanında genellik ve içsellik ilkelerinin de bazılarını karşıladıkları, geleneksellik ilkesini sağlamayan Japonca bazı benzetmelerde ise geleneksellik derecesini arttırmak için hayvan adı önüne açıklamalar eklendiği görülmüştür. Sonuç olarak geleneksellik ilkesinin benzetmelerin oluşumunda ve anlaşılmasında önemli bir ölçüt olduğu fikrine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ansiklopedik anlam, benzetme, hayvan adları, Japonca, Türkçe

TURKISH - JAPANESE SIMILES CONTAINING ANIMAL NAMES and A VIEW FROM THE PERSPECTIVE OF ENCYCLOPEDIC MEANING

In this study, it is aimed to compare the similes containing animal names in Turkish and Japanese semantically and to analyze them from the perspective of encyclopedic meaning. The sample of the study consists of 53 Turkish similes and 30 Japanese similes. The similes considered from a comparative perspective are grouped under 5 categories. In both languages, 1 simile with the same animal name and the same meaning, 16 similes with the same animal name with different meanings, 7 similes with the same animal name with both similar and different meanings, 3 similes with different animal names but with similar meanings have been identified. From this, it is understood that the perception of animals in Turkish and Japanese society is mostly different. On the other hand, it was seen that almost all of the similes analyzed in this study from the perspective of encyclopedic meaning fulfill the traditionality principle, as well as some of the generality and interiority principles, and in some Japanese similes that do not provide the traditionality principle, explanations are added in front of the animal name to increase the degree of traditionality. As a result, it was concluded that the principle of traditionality is an important criterion in the formation and understanding of similes.

Keywords:

Encyclopedic meaning, simile, animal names, Japanese, Turkish,

PDF

___

Akbay, O. H. (2014). “Japon Atasözlerinde Geçen Bazı Hayvan İmgeleri Üzerine Tespitler”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 31, s. 127-146.
Aksan, D. (2009). Anlambilim, 5. Baskı, Engin Yayın Evi, Ankara.
Aydoğmuş, E. (2020). “Kırgız Türkçesinde Hayvan Adlarıyla Kurulan Deyimler (At ve İt Örneğinde)”, Türkiyat Mecmuası, 30, 2, 355-374.
Baba, T. (2020). ““Inu” ni Kansuru Kotowaza 2 – “Inu” o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū, 25, 27-40
Baba, T. (2019). ““Inu” ni Kansuru Kotowaza 1 – “Inu” o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū, 24, 19-28
Baba, T. (2018). ““Niwatori” ni Kansuru Kotowaza – “Niwatori” o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū, 23, 9-18
Baba, T. (2017). ““Saru” ni Kansuru Kotowaza – “Saru” o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū, 22, 11-22
Baba, T. (2016). ““Hitsuji” ni Kansuru Kotowaza – “Hitsuji” o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū, 21, 11-16
Baba, T. (2015). ““Uma” ni Kansuru Kotowaza – “Uma” o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū , 20, 1-14
Baba, T. (2014). ““Hebi” ni Kansuru Kotowaza – Hebi o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū, 19, 1-14
Baba, T. (2013). ““Ryū” ni Kansuru Kotowaza – Ryū o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū, 18, 1-7
Baba, T. (2012). ““Usagi” ni Kansuru Kotowaza – Usagi o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū, 17, 1-8
Baba, T. (2011). ““Tora” ni Kansuru Kotowaza – Tora o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū, 16, 19-28
Baba, T. (2010). ““Ushi” ni Kansuru Kotowaza – Ushi no nani o dō toraete kita ka –”, Sapporo Kokugo Kenkyū, 15, 13-22
Bekar, B. (2016). “Kırgız Atasözlerinde Geçen Hayvan Adları Üzerine Bir İnceleme”, Journal of Turkish Language and Literature, 2/2, 19-38.
Evans, V. and Green, M. (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction, Edinburgh University Press, Edinburgh.
Gençer, Z. (2017). “Türk ve Japon Atasözlerinde Hayvan Metaforları”, Japon Dili ve Kültürü İncelemeleri, (Ed: C. Kahraman, ve L. Toksöz), s. 201-218, Transnational Press London, London.
Güneş, S. (2017). “Hayvan Adları İçeren ve İnsanı Niteleyen İtalyanca ve Türkçe Metaforlar Üzerine Bir İnceleme”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16 (4), ss.1102-1118.
Kıran Z. ve Kıran A. (2006). Dilbilime Giriş, Seçkin Yayınları, Ankara.
Kurucu, A. (2020). Türkiye ve Kosova’da Kullanılan Atasözlerinde Hayvan Adları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi.
Langacker,R. W. (2008). Cognitive Grammar: A Basic Introduction, Oxford University Press, New York. Momiyama, Y. (2010) Ninchi Gengogaku Nyūmon, Kenkyūsha, Tokyo.
Ömür, F. (2012). “Almancada ve Türkçede Hayvan Adlarıyla Yapılmış Deyimlerin Anlam Bakımından Eşdeğerliliği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5/20, 81-113.
Özkan Kurt, F. (2022). “Türkçede Hayvan Adlarının Metaforik Kullanımları”, Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 8, 273-294.
Türk, O. (2019). “Kültürel Miras Olarak Hayvanların Atasözlerimize Kattıkları Anlam Üzerine Bir Değerlendirme”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 44, 320-334.
Ueda, Y. (2004). “Kontrastive Phraseologie - idiomatische Wendungen mit Tierbezeichnungen als Hauptkomponenten im Deutschen und Japanischen”, in Res Humanae Proverbıorum Et Sententiarum, Ad Honorem Wolfgangi Mieder, (Ed: C. Foeldes), Tübingen: Gunter Narr Verlag, S.351-364.
Yüceol Özezen, M. (2021). “Türkçede Hayvan Adları 1: Türkçe Sözlük’teki Temel Sözlükbirimler Bağlamında
Türkçenin Hayvan Evreni”, Littera Turca (Journal of Turkish Language and Literature), 7/4, 1439-1475.
İnternet Kaynakları
Nihongo Hyōgen Info, https://hyogen.info/ (ET: 01 Temmuz - 20 Ağustos 2022) TDK Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/ (ET: 01 Temmuz - 15 Ağustos 2022)