FRANSIZ ROMANI TÜRK ROMANI

Türkiye’de roman Tanzimat döneminde birçok türde kalem oynatmış Şemsettin Sami’nin 1872-1873 yıllarında Hadikagazetesinde tefrika edilen, 1875’de basılan Taaşuk-ı Talat ve Fıtnat (Talât ile Fıtnat’ın Aşkları) ile başlar. Daha sonra RecaizadeMahmut Ekrem, Namık Kemâl, Ahmet Mithat Efendi ile sürer gider. İlk romanlar oldukça zayıftır; çünkü Osmanlı’da düz yazıgeleneği olmadığı gibi roman türü Fransız edebiyatından ithaldir, kopyadır. Buna karşılık Fransız edebiyatında ise –Aristo’nunŞiir Sanatı’nda sözünü ettiği epik, anlatmalı türe yakın olan- roman başlangıçta roman diline çevrilmiş daha sonra da bu dildeyazılmış manzum uzun öykülerdir. Ancak daha sonra, Batı toplumlarının / Fransa’nın ekonomik ve toplumsal gelişimlerine koşutbir biçimde özellikle Clèves Prensesi’nden başlayarak günümüze değin yapı değişikliklerine uğramışsa da hep bu değişikliklersonucu oluşan dünya görüşlerini karşı karşıya getirmiş, niteliğe dayalı değerlerlerle burjuvazinin evrenselleştirmeye çatıştığıdeğerlerin çatışmasını anlatmış, bunlara bağlı olarak değişen ekonomik ve toplumsal yapıya uyum sağlayamayan kurumlarıtopa tutmuştur. Eleştirdiği kurumların başında ise sevgiyi göz ardı ettiği için bir eşin ötekini ya da her ikisinin birbirlerinialdattığı aile gelmektedir. İslâm’da aile sırları fâş edilemeyeceğinden Türk romanında evlilik dışı ilişkiler pek işlenmediğinegöre Türk romancının bunun yerine hangi ögeleri koyduğu ve az sayıda da olsa kimi romanlardaki zinanın anlamının ne olduğusorularına yanıt aranacaktır bu çalışmada.

FRENCH NOVEL VS TURKISH NOVEL

The novel in Turkey begins with the work of Taaşuk-ı Talat and Fıtnat (Talât and Fıtnat’s Love) which was published in Hadika newspaper in 1872-1873 and printed in 1875 by Şemsettin Sami who wrote many kinds of works during Tanzimat period. Later, it goes on with the works of Recaizade Mahmut Ekrem, Namık Kemal and Ahmet Mithat Efendi. The first novels are rather weak; as there was no prose tradition in the Ottoman Empire, they were copied from French literature. On the other hand, in French literature, the novel, which is close to the epic, narrative type that Aristotle referred to in Poetry (Poetika), was initially translated into the language of novel and later it has turned into long stories written in verse. Later, however, even if Western societies have undergone structural changes in parallel to the economic and social developments of France, especially since the Principality of Clèves, they have always confronted the worldviews that emerged as a result of these changes, described the clash of the values that the bourgeoisie tried to universalize with values based on quality, and accordingly, they have criticized the institutions that could not adapt to the changing economic and social structure. Family in which love is ignored and a spouse cheats on the other or both of them cheat on each other is at the forefront of the institutions that Western societies criticize. Since family secrets could not be revealed in Islam, extramarital affairs were not included too much in Turkish novel. In this study, therefore, it will be searched for the answers to the questions of what the Turkish novelist puts instead of these and what the meaning of the fornication is in some novels whose number is limited.

___

  • YÜCEL, T. (1982), “Destandan Şiire”, Tan, 01/05, Ankara.
  • YALÇIN, D., “Fransızcadan Türkçeye Çevrilen Romanlar”, I, Frankofoni, 15. sayı, 205-221 ve II, 16. sayı, 479-478, Ankara.
  • Türk Romanı (2000), Türk Yurdu, 20. Cilt, 153-154. Sayı, Mayıs-Haziran.
  • TANPINAR, A. H. (1976), 19uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, 4. Baskı, Çağlayan Kitabevi, İstanbul.
  • RAIMOND, M. (1967), Le Roman Depuis la Révolution, Armand Colin, Paris.
  • PULTAR, G. (1981), “Fransız Edebiyatı Profesörü Romanı Anlattı”, Cumhuriyet, 01/12, s.4.
  • ÖZÖN, M. N. (1985), Türkçede Roman, 2. Baskı, İletişim Yay., İstanbul.
  • MUTLUAY, R. (1970), XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı (Tanzimat ve Servetifünun), Gerçek Yayınevi, İstanbul.
  • METE-YUVA, G. (2011), Modern Türk Edebiyatı’nın Fransız Kaynakları, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.)
  • METE-YUVA, G. (2006), La Littérature Turque et Ses Sources Françaises, L’Harmattan, Paris. (Türkçe çevirisi:
  • DİNO, G. (1954), Tanzimattan Sonra Edebiyatta Gerçekçiliğe Doğru, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
  • DİNO, G. (1973), La Genèse du Roman Turc au XIXe Siècle, Publications orientalistes de France, Paris. (Türkçe çevirisi: DİNO, G. (1978), Türk Romanının Doğuşu, Cem Yayınları, İstanbul.)
  • CHARTIER, P. (1990), Introduction aux Grandes Théories du Roman, Bordas, Paris.
  • BOURNEUF, R. ve OUELLET, R (1981), l’Univers du roman, PUF, Paris.
  • ARSLAN, N. (2007), Türk Romanının Oluşumu, Phoenix, Ankara.