KUTSAL BİR MEKÂN OLARAK AİLE KURUMU ve KADININ ROLÜ -MEDİNE DÖNEMİ-

Hayatın ontolojik temeli olarak aile, her toplumun en önemli kurumlarından birisidir. Bir kadın ve bir erkek tarafından kurulan aile, tarihsel süreç içerisinde din ve gelenek gibi kendisine meşru birer dayanak bulmuş ve sosyal yaşamı düzenleyen bazı kurallar ve kurumlar tarafından da korunmuştur. Cahiliye toplumunun kadın ve aile bakışı bağlamında İslâm dinin ortaya koyduğu yeni anlayış ve düşünce biçimleri bu korunma ve yeniden üretme esasının temelini oluşturmaktadır. Çünkü, İslâm’ın ana gayesi insanın dünya ve ahiret mutluluğudur. Mutluluk, temelinde sevgi, saygı ve karşılıklı anlayış olan bir kavramdır. Aile ise mutluluğun en önemli araçlarından bir tanesidir. İslâm dini, hem kadına hem de aileye yeni bir anlam kazandırmıştır. Erkeğin ailedeki rolünü yeniden düzenlemiştir. Medine dönemi bu değişim ve dönüşümün gerçekleştiği ilk ve en önemli dönem olması yönüyle oldukça önem arz etmektedir. Biz bu çalışmamızda bu nedenle Medine dönemi özelinde aile kurumunun oluşumunda kadının rolü ele almaya ve değerlendirmeye çalışacağız.

The family organization as a holy space and the role of women -Medina period-

As an ontological basis of life, family is one of the most important institutions of every society. The family, founded by a woman and a man, has found itself a legitimate basis in the historical process like religion and tradition and has been protected by some rules and institutions that organize social life. In the context of the women's and family view of the ignorant society, the new understanding and ways of thinking that Islam reveals form the basis of this protection and reproduction principle. Because the main purpose of Islam is the happiness of the world and the hereafter. Happiness is a concept that is based on love, respect and mutual understanding. Family is one of the most important tools of happiness. The religion of Islam has given a new meaning to both women and the family. He rearranged the role of the man in the family. Medina period is very important in terms of being the first and most important period in which this change and transformation took place. In this study, -for this reason-, we will try to consider and evaluate the role of women in the formation of the family institution specifically for the Medina period.

PDF

___

Ahmed b. Hanbel. Müsned. ed. Ahmed Muhammed Şakir. Kahire: Daru’l-Hadis, 1995.
Ateş, Ali Osman. İslâm’a Göre Cahiliye ve Ehl-i Kitab Örf ve Adetleri. İstanbul: Beyan Yayınları, 2004.
Aydın, M. Akif. “Mehir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28/389-391. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
Bakay, Gönül vd. (ed.). Kadın ve Mekan Tutsaklık mı? Sultanlık mı? İstanbul: Turkuvaz Kitap, 2010.
Beyhâkî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn b. Alî. Delâilü’n-Nübüvve. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’lKütübi’l-İlmiyye, 1405.
Bozkurt, Nebi. Hadiste Folklor-Eğlence. İstanbul: İFAV, 1997.
Buhârî, Ebû Abdullâh Muhammed b. İsmâil. Sahîhu’l-Buhârî. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2002.
Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî Râzî. Ahkâmu’l-Kur’ân. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’tTürâsi’l-Arabî, 1405.
Dârekutnî, Ebü’l-Hasen Alî b. Ömer b. Ahmed. Sünenü Dârekutnî. 4 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2004.
Dârimî, Ebû Muhammed Abdullâh Abdurrahmân b. Fazl b. Behrâm Selim, Hüseyin. Dârimî. 4 Cilt. Riyad: Dâru’l-Muğnî, 2010.
Dönmez, İbrahim Kafi. “Müt’a”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/174-180. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvûd. 1 Cilt. Riyad: Mektebetü’lMeârif, ty.
Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillâh b. İshâk el-İsfahânî. Ma’rifetu’s-Sahâbe. 7 Cilt. Riyad: Dâru’l-Vatan, 1988.
Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muham-med Nîsâbûrî. elMüstedrek ʿale’s-Sahîhayn. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
İbn Hâcer Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Fetḥu’l-Bârî bi-Şerḥi Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. XIII Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1379.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik b. Hişâm b. Eyyûb Himyerî Me’ârifî. esSîretü’n-Nebeviyye. 2 Cilt. b.y.: y.y., 1955.
İbn Mâce, Ebû Abdullâh Muhammed Yezîd Rebeî Kazvinî. Sünenü İbn Mâce. Riyad: Mektebetü’l-Meârif, ty.
İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâleddin Muhammed b. Mükrem. Lisânu’l-Arab. 55 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Meârif, ty.
Kettânî, Muhammed Abdülhay b. Abdilkebîr b. Muhammed Hasenî İdrîsî. Nizâmü’lHukûmeti’n-Nebeviyyeti (Terâtibü’l-İdâriyye). 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Erkâm, ty.
Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmi’ li-Ahkâmi’lKur’ân (Tefsîru’l-Kurtubî). Kahire: Dâru’l-Kutubi’l-Mısriyye, 1964.
Ma’mer b. Râşid, Ebû Urve Ma’mer b. Râşid Basrî San’ânî. el-Câmi’. 11 Cilt. Beyrut: Meclisü’l-İlmî, 1403.
Massey, Doreen B. Space, Place, and Gender. University of Minnesota Press, 1994.
Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân b. Yûsuf. Tuhfetü’l-Eşrâf, bi Ma’rifeti’l-Etrâf. 14 Cilt. b.y.: Mektebetü’l-İslâm, 1983.
Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccâc b. Müslim Kuşeyrî. Sahîhu Müslim. Riyad: Dâru Taybe, 2002.
Nesâî, Ebû Abdurrahmân Ahmed b. Şu’ayb b. Alî. Sünenü’n-Nesâî. 1 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Meârif, ty.
Şelebî, Ahmed. Mukarenetü’l-Edyan. Kahire: y.y., 1964.
Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed b. Îsa b. Sevre. Sünenü’t-Tirmizî. 1 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Meârif, ty.
Uçar, İlyas. Hz. Muhammed Zamanında Medine’de Gündelik Hayat & Mekânın Üretimi. Ankara: Fecr, 1. Baskı., 2019.
Vâkıdî, Ebu Abdullâh Muhammed b. Ömer b. Vâkıd. Kitâbu’l-Megâzî. 3 Cilt. Beyrut: y.y., 1984.
Yüceşahin, M. Murat. “Toplumsal Cinsiyet ve Mekânın Karşılıklı İlişkisi: Patriyarkanın Sosyal Mekânı Örgütleyişine Dair Bir Tartışma”. Kadın/Women 2000 Kadın Araştırmaları Dergisi 17/1 (2016): 73-101.