DİNİ İLETİŞİMİ OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN UNSURLARDAN BİRİ: HATİBİN GÜVENİLİR OLMAMASI

Kaynak, mesaj, kanal ve alıcı, iletişim sürecinin temel ögeleri olarak görülmektedir. Dini iletişim de bu ögeler vasıtasıyla gerçekleşmektedir. İletişimi, mesaj alışverişi olarak görebiliriz. Bu alışverişi olumsuz yönde etkileyen bazı unsurlar vardır. Bu unsurlardan bir kısmı hatibe aittir. Mesajları veren hatibin bazı özelliklerinden dolayı ortaya çıkan olumsuz durumlar görülmektedir. Bu durumlardan biri, hatibin güvenilir olmayışıdır. Hatibin güvenilirliği konusu, dini iletişimde büyük bir öneme sahiptir. Hatibin güvenilir olmaması yani hatibin ethosunun düşük olmasından dolayı (dini) iletişim, olumsuz yönde etkilenmektedir. Bundan dolayı hatibin ethosunun yüksek olması, iletişimin sağlıklı ve başarılı sürdürülebilmesinde önemli bir yere sahiptir. Bu makalede hatibin güvenilirliği diğer bir ifade ile hatibin ethosu üzerinde durulacaktır. Daha sonra hatibin ethosunun düşük olması neticesinde ortaya çıkacak olan durumlar gösterilmeye çalışılacaktır. Böylece hatibin güvenilirlik özelliğine sahip olmasının önemi ortaya koyulacaktır. Bu bağlamda özellikle din adamlarının ve dini anlatan her kesimden insanın hatip olarak güvenilirlik açısından dikkat etmesi gereken hususlar belirtilmeye çalışılacaktır. Çünkü hatibin ethosunun düşük olması son dönemde karşılaşılan en büyük problemlerden biridir.

One Of The Factors Affecting Religious Communication In The Negative Directıon: The Subject Of The Orator’s Reliability

The source, the message, the channel and the receiver are seen as the basic elements of the communication process. Religious communication is also realized through these elements. Communication can be seen as a message exchange. There are some factors that negatively affect this exchange. Some of these elements belong to the orator. Some of the features of the orator who gives messages are negative situations. One of these situations is that the orator is not reliable. The reliability of the orator has an important place in religious communication. The fact that the orator is unreliable, that is to say the ethos of the orator is low, (religious) communication is adversely affected. Therefore, the high ethos of the orator has an important role in maintaining a healthy and successful communication. In this paper, the reliability of the orator, in other words, the ethos of the orator will be emphasized. Then, the situations that will arise as a result of low ethos of the orator will be tried to be shown. Thus, the importance of the reliability of the orator will be revealed. In this context, the issues that should be taken into consideration especially in terms of reliability of religious officials and people from all walks of religion will be tried to be mentioned. Because the low ethos of the oratorr is one of the biggest problems encountered recently.

PDF

___

Akarsu, Bedia. Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 1988.
Anık, Cengiz. Siyasal İkna. Ankara: Vadi Yayınları, 2000.
Aristoteles. Retorik. Çev. Mehmet H. Doğan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1995.
Baba, Coşkun. Retoriğin İkna Gücü. Konya: Çizgi Kitabevi, 2018.
Baba, Coşkun. “Ethos Bağlamında Model İnsan: Hz. Muhammed”. Bilgiden Beceriye Sınırsız Öğrenme. Ed. Firdevs Güneş, Ayşe Derya Işık. 61-68. Ankara: Sead, 2018.
Bakır, Uğur. Televizyon Reklamlarında İkna Unsuru Olarak Mizah. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006.
Benjamin, James. Principles, Elements and Types of Persuasion. Pennsylvania: Wadsworth Publishing, 1997.
Bilgin, Nuri. Sosyal Psikoloji Sözlüğü, İstanbul: Bağlam Yayınları, 2003.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. Sahîh-i Buhârî. çev. Abdullah Fevzi Kocaer. 1. Cilt. Konya: Hüner Yayınları, 2003.
Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2005.
Ekinci, Necdet. “Antik Yunan’dan Roma’ya Retorikten Propagandaya”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 5/4 (2016): 149-174.
Erdoğan, İrfan. İletişimi Anlamak. Ankara: Pozitif Matbaacılık, 2011.
Furat, Ayşe Zişan. “Yaygın din Eğitiminde Kitle İletişim Araçlarının Yeri: Televizyon Örneği” İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19 (2009): 37-62.
Gazzâlî, Ebû Hâmid b. Muhammed. İhyâu ‘Ulûmi’d-din, çev. Ahmet Serdaroğlu. 1. Cilt. İstanbul: Bedir Yayınevi, 1974.
Gezgin, Ali Galip. “Kur’ân’da “Anlama”ya Dâir Kelimeler Üzerine Analitik Bir İnceleme (I)”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 40 (2018/I): 5-57.
Güçlü, Abdülbaki vd. Felsefe Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2008.
Hovland, Carl I. and Weiss, Walter. “The influence of source credibility on communication effectiveness”, Public Opinion Quarterly, 15/4 (1951): 635-650.
Kağıtçıbaşı, Çiğdem. İnsan ve İnsanlar, İstanbul: Evrim Yayınevi, 2014.
Kapar, M. Ali. “Hz. Peygamber’in Güvenilirliği”, İstem, 1 (2003). 39-48.
Kaya, Mevlüt. Din Eğitiminde İletişim ve Dini Tutum, Samsun: Etüt Yayınları, 1998.
Kaya, Mevlüt - Küçük, Nurettin. “Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlilikleri: Safranbolu’da Görev Yapan Din Görevlileri Üzerine Bir Araştırma”, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Özel Sayı I, (2015): 1-18.
Keyifli, Şükrü. “Cami İçi Din Eğitimi ve İletişimi Süreci Olarak Hutbeler”, Ekev Akademi Dergisi 55 (Bahar 2013): 71-88.
Kur’ân-ı Kerîm Meâli, çev. Halil Altuntaş -Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 20. Basım, 2010.
Macit, Yusuf. “Dini İletişimi olumsuz Yönde Etkileyen Faktörler”, Marife, 2 (Güz 2008): 85-98.
Maşalı, Münteha. “Kur’an Okumanın Keyfiyeti ve Okuma Düzeyleri Üzerine Bir Tahlil Denemesi”, Usul İslam Araştırmaları 15/15, (2011): 75-89.
Meyer, Michel. Retorik. çev. İsmail Yerguz. Ankara: Dost Kitabevi, 2009.
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. Sahih-i Müslim. çev. Hanifi Akın. İstanbul: Polen Yayınları, 2008.
Türk Dil Kurumu. “İletişim”. Erişim: 08 Aralık 2019. https:// sozluk. gov.tr /?kelime = ileti%C5%9Fim.
Williams, James D. An Introduction to Classical Rhetoric: Essential Readings, Oxford: Wıley-Blackwell Publication, 2009.
Yaran, Cafer Sadık. İnformel Mantık. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
Yıldırım, Mustafa. “Usûl Hatasının İbadet-Ahlak ilişkisine Olumsuz Etkileri”. Geçmişten Geleceğe Ahlak. Ed. Asife Ünal. 19-27. Bartın: Bartın Üniversitesi Yayınları, 2015.
Yüksel, Ahmet Halûk. İkna Edici İletişim. Ed. Mine Oyman. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2012.
Zıllıoğlu, Merih. İletişim Nedir. İstanbul: Cem Yayınevi, 1996.
Zıllıoğlu, Merih ve Yüksel, Ahmet Halûk. İletişim Bilgisi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2005.