Türkiye'nin Demokrasi Eğitiminde Netameli Bir Konu: Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Militarizm

Demokrasi, asker-sivil ilişkilerinde siyasi otoriteye bağlılığı önemseyen; buna karşılık katı hiyerarşik düzene sorgusuz itaat, görevi kutsallaştırmak gibi değerleri çağrıştıran militarizmi gerileten bir siyasi sistem olarak kabul edilir. Türkiyede, Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren klasik tarih öğretiminde örtük bir şekilde kısaca Türkler, asker milletir anlayışı öne çıkartılır. Okullu tüm öğrencilerin dağarcığına yerleşen bu yargı/ anlayış, demokrasiyi daha iyi anlama/özümseme konusunda bazı düşünsel sorunlar içerir. Bu çalışma örgün eğitimin ilk iki kademesinde okutulan Sosyal Bilgiler dersi kitaplarını temel malzeme olarak ele almakta ve bu kitaplardaki yazılı ve görsel örneklerdeki (cümle, ifade, belge-fotoğraf, kutu yazı, anekdot vb.) sorunlu unsurları, çizdiğimiz çerçeve içinde metin ve içerik analizi yöntemiyle belirlemeyi hedeflemektedir.

A Sinister Issue on Democracy Education in Turkey: Militarism in the Textbooks of Social Sciences

Abstract Democracy is considered as a political system which pays attention to the loyalty to the political authority in the military-civil relationships, and which decreases the power of militarism which has values sanctifying the duty , and which also expects absolute obedience without interrogating to the strict hierarchical order. Traditionally, in teaching history in Turkey, the understanding that Turks are a military nation has implicitly been highlighted since the first years of the Republic. This understanding stored in the schemata of all students attending schools leads to some intellectual problems in terms of understanding/internalization of democracy better. This study investigates the basic materials and the text books used in social sciences courses in the first two stages (primary and secondary) of formal education. Through content analysis and the framework we have identified, it aims at diagnosing the problematic elements (such as statements, expressions, documents-photographs, speech balloons, anecdotes and so on) in texts and visual materials in the text books.

___

  • KAYNAKÇA Kolukısa, Enver Aydın (2009), İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 Ders Kitabı, Ankara: Gizem Yayıncılık (Tuna Matbaacılık). Tüysüz, Sami (2011). İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 Ders Kitabı, Ankara: Okyay Yayıncılık. Koyuncu Kaya, Miyase, vd. (2011), İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 Ders Kitabı, Ankara: MEB yayınları. Çetin, Ayşe, vd. (2009), İlköğretim Sosyal Bilgiler 5 Ders Kitabı, İstanbul: Başarı Yayıncılık. Başol, Samettin, vd. (2011), İlköğretim Sosyal Bilgiler 5 Ders Kitabı, Ankara: MEB yayınları. Gülcan, Murat Gürkan, vd. (2011), İlköğretim Sosyal Bilgiler 5 Ders Kitabı, Ankara: Koza. Altun, Adnan, vd.(2011), İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Ders Kitabı, İstanbul: Altın Kitaplar. (Komisyon) (2011), İlköğretim Sosyal BilgilerDers Kitabı, Ankara: MEB yayınları, 2011. Polat, Mecit Mümin, vd. (2009), İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı, Ankara: MEB yayınları. Arslan, Mehmet Metin (2011), İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı, Ankara: Anıttepe Yayınları. Caymaz, Birol (2007), Türkiye’de Vatandaşlık, İstanbul: Bilgi Ünv. Yayınları. Altınay, Ayşe Gül (2009), “Tabulaşan ordu, yoksayılan militarizm: Türkiye’de metodolojik militarizm üzerine notlar” Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Dönemler ve Zihniyetler , Laçiner, Ömer (ed.), İstanbul : İletişim Yayınları (s. 1245-1257) Altınay, Ayşe Gül (2009), “Can veririm, kan dökerim: Ders Kitaplarında Militarizm” Ders Kitaplarında İnsan Hakları6 II: Tarama Sonuçları , Tüzün, Gürel (ed.), İstanbul : Tarih Vakfı Yayınları , (s. 143-165) Altınay, Ayşe Gül (2004), “Egitimin Militarizasyonu: Zorunlu Milli Güvenlik Dersi” Bir Zümre, Bir Parti: Türkiye’de Ordu, İnsel, Ahmet and Bayramoğlu, Ali (eds.), İstanbul : Birikim Yayınları, (s.179- 200) Summary Altınay, Ayşe Gül and Bora, Tanıl (2002), “Ordu, Militarizm ve Milliyetçilik” Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, İstanbul: İletişim, (s. 140-154) Beyatlı, Yahya Kemal (2008), Eğil Dağlar-İstiklâl Harbi Yazıları, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti. Findings and Discussion