Okul Yöneticilerinin Örgütsel Adalet Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Güven Duyguları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, ilkokul ve ortaokullarda görev yapan okul yöneticilerinin örgütsel adalet davranışlarının, öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel güven algıları arasındaki ilişkiyi ortaya koyarak, okul yöneticilerinin örgütsel adalet davranışlarının, öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel güven düzeylerini yordayıp yordamadığını belirlemektir. Bu araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Veriler 2019-2020 eğitim- öğretim yılında Mersin ili merkez ilçelerinde bulunan 259 kadın ve 183 erkek olmak üzere toplam 442 öğretmenden toplanmıştır. Araştırmanın verileri, örgütsel adalet, örgütsel bağlılık ve örgütsel güven ölçekleri ile toplanmış, elde edilen veriler korelasyon ve regresyon analizleri ile ortaya konmuştur. Araştırmanın bulgularına göre okul yöneticilerinin örgütsel adalet davranışlarının tüm alt boyutları, öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel güvenin tüm alt boyutları ile pozitif yönde anlamlı bir ilişkide olduğu, okul yöneticilerinin örgütsel adalet davranışlarının, öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarını ve örgütsel güvenlerini de pozitif yönde yordadığı ortaya konmuştur. En göze çarpan bulgu ise örgütsel adaletin tüm alt boyutlarının, örgütsel güvenin tüm alt boyutları ile oldukça yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki vermesidir. Ayrıca, örgütsel adaletin tüm alt boyutlarının örgütsel güvenin yöneticiye güven alt boyutunu en fazla yordadığı da anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Adalet, örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel bağlılık

Investigating The Relationship between School Administrators’ Organizational Justice and Teachers’ Organizational Commitment and Trust

This research aimed to examine the relationship between the organizational justice behaviors of school administrators and the organizational commitment and organizational trust of teachers, as well as determine to what extent the organizational justice behaviors of school administrators predict teachers' organizational commitment and organizational trust. A relational survey model was used in this study. The data were collected from a total of 442 teachers (259 women and 183 men) in the central districts of Mersin province in the 2019-2020 academic year. The data of the research were collected with organizational justice, organizational commitment, and organizational trust scales, and the data were analyzed through correlation and regression analysis. According to the findings of the study, it was revealed that all sub-dimensions of organizational justice behaviors of school administrators were positively and significantly related to all sub-dimensions of teachers' organizational commitment and organizational trust, and organizational justice behaviors of school administrators positively predicted teachers' organizational commitment and organizational trust. The most striking finding is that all sub-dimensions of organizational justice have a highly significant relationship with all sub-dimensions of organizational trust. It was also understood that all sub-dimensions of organizational justice predicted the trust in the administrator sub-dimension of organizational trust the most.

Keywords:

Justice organizational justice, trust, organizational trust, organizational commitment,

PDF

___

Akgündüz, Y. ve Güzel, T. (2014). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide örgütsel güvenin aracılık etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 1-18.
Aksanaklu, P. ve İnandı, Y. (2018). Okul Yöneticilerinin Örgütsel Bağlılıkları ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 937-955.
Aktuğ, M. (2016). Örgütsel adalet ve örgütsel güvenin çalışan performansı üzerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Arı, G.S. (2003). Yöneticiye duyulan güven örgütsel bağlılığı artırır mı?. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 17-36.
Atalay, D.D. (2007). Denklik duyarlılığı açısından algılanan örgütsel adalet örgütsel bağlanma ilişkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Bal, V. (2014). Örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Manisa’daki eğitim kurumlarında bir araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-9.
Bozkurt, E. (2015). Örgütsel adalet, örgütsel güven ve örgütsel sinizm arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Börü, D., İslamoğlu G. ve Birsel M. (2007). Güven: Bir anket geliştirme çalışması. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hakemli Dergisi, 7(27), 49-59.
Christensen, L.B., Johnson, R.B., ve Turner, L.A. (2010). Research methods, design, and analysis. 11nd Edition, Boston: Allyn and Bacon.
Cropanzano, R. ve Folger, R. (1991). Procedural justice and worker motivation. S. Richard and P. Lymann. (Ed.). Motivation and Work Behavior in(pp. 131–143). New York. McGraw–Hill Press.
Demirel, Y. (2008). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Tekstil sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 5(2), 179-194.
Dilek, H. (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Eker, G. (2006). Örgütsel adalet algısı boyutları ve iş doyumu üzerindeki etkileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Gündüz, B., Tunç, B. ve İnandı, Y. (2013). Okul yöneticilerinin öfke ve stresle başaçıkma yaklaşımları ile çatışma yönetimi stilleri arasındaki ilişki. International Journal of Human Sciences. 10(1), 641-660.
Hoy, W.K. ve Tschannen-Moran, M. (2003). The concept ualization and measurement of faculty trust in schools: Theomnibus T-scale. Hoy W.K. ve Miskel, C.G. (Ed.). Theory and Research in Educational Administration in (pp. 181-208). London. Information Age Publishing.
Irak, D.U. (2004). Örgütsel adalet: Ortaya çıkışı, kuramsal yaklaşımlar ve bugünkü durumu. Türk Psikoloji Yazıları, 7(13), 25-43.
İnandı, Y., Ağgün, N., Atik, Ü. (2010). Yönetici ve Öğretmenlerin Görüşlerine Göre İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin İş Doyum Düzeyleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 102-126.
İnandı, Y. ve Büyüközkan. A.S. (2013). İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Örgütsel Yurttaşlık Davranışlarının Tükenmişliklerine Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 00(0), 1-16.
İşcan, Ö.F. ve Sayın, U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
İyigün, N.Ö. (2012). Örgütsel adalet: Kuramsal bir yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 49-64.
Karaeminoğulları, A. (2006). Öğretim elemanlarının örgütsel adalet algıları ile sergiledikleri üretkenliğe aykırı davranışlar arasındaki ilişki ve bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kars, M. ve İnandı, Y. (2018). Relationship between School Principals’ Leadership Behaviors and Teachers’ Organizational Trust. Eurasian Journal of Educational Research 74, 145-164.
Kıray A. (2011). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik ampirik bir çalışma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
McKnight, D.H., Cummings, L.L. ve Chervany, N.L. (1998). Initial trust formation in new organizational relationship. Academy of Management Review, 23(3), 473-490.
Mete, Y.A. ve Serin, H. (2014). Effect of Perceived organizational justice and organizational trust on organizational commitment behavior. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 265-286.
Meyer, J.P. ve Allen, N.J. (1991). A three component conceptualization of organizational commitment. Human Resources Managemet Review, 1, 61-89.
Meyer, J.P., Allen, N.J. ve Smith, C.A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extensionand test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psyhology, 78(4), 538-551.
Özdemir, M. (2014). Alt boyutları bağlamında örgütsel bağlılık: Giresun üniversitesi örneği. Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives, 2(2), 19-32.
Pelit, E., Boylu, Y. ve Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araştırma. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 44(511), 55-74.
Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel adaletin bireyler arası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77-96.
Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 307-331.
Selbi, A. (2019). Okul müdürlerinin kullandıkları liderlik stilleri ve örgütsel adalet davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel yabancılaşmalarını yordama derecesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Selvitopu, A. ve Şahin, H. (2013). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(2),171-189.
Sünbül, Ö. ve İnandı, Y. (2005). İlköğretim ve Lise Öğretmenlerinin, İlköğretim ve Bakanlık Müfettişlerine İlişkin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (2), 214-226.
Şahin, R. ve Kavas, E. (2016). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesinde öğretmenlere yönelik bir araştırma: Bayat örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 119-140.
Taşkın, F. ve Dilek, R. (2010). Örgütsel güven ve örgütsel bağlılık üzerine bir alan araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 37-46.
Tekingündüz, S., Aydın, M. ve Polat, H. (2014). Kamu sektöründe örgütsel adalet, örgütsel güven ve iş tatmini arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Bir devlet hastanesi örneği. Sayıştay Dergisi, 94, 53-72.
Tokgöz, E. ve Seymen, O.A. (2013). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Bir devlet hastanesinde araştırma. Öneri, 10(39), 61-76.
Yıldırım, F. (2002). Çalışma yaşamında örgüte bağlılık ve örgütsel adalet ilişkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Yılmaz, K. (2006). Güven ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 69-80.