Psikolojik Danışman Koşulsuz Kabul Eğilimi Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, psikolojik danışmanların koşulsuz kabul eğilimlerini ölçmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda süreç, madde havuzunun oluşturulması, uzman görüşü alınması, hazırlanan ölçek taslağının uygulanması ve elde edilen verilerin geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması şeklinde dört aşamada tamamlanmıştır. Araştırmanın çalışma grupları Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşayan 622 psikolojik danışmandan oluşturulmuş, uç değerlerle ilgili çıkarma yapıldıktan sonra 613 psikolojik danışmanla analizler yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile incelenmiş, ortaya çıkan tek faktörlü yapının toplam varyansın %49,29’unu açıkladığı görülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizi ile tek faktörlü yapının model uyumunun iyi düzeyde olduğu (χ2/sd= 2.18; RMSEA=.074; RMR=.050; SRMR=.049; GFI=.93; AGFI=.90; CFI=.97; IFI=.97; RFI=.93; NFI=.95; NNFI=.96) tespit edilmiştir. Ölçeğin güvenirlik çalışmaları kapsamında iç tutarlık, iki yarı ve test tekrar test güvenirlik analizi yöntemleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda Cronbach alfa iç tutarlık sayısının .88; Spearman Brown iki yarı güvenirliğinin .87 ve test tekrar test güvenirliğinin .87 olarak gerçekleştiği görülmüştür. Çalışmanın sonuçları bütünsel olarak değerlendirildiğinde, Psikolojik Danışman Koşulsuz Kabul Eğilimi Ölçeği’nin psikometrik açıdan geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

psikolojik danışman, koşulsuz kabul, ölçek geliştirme

Development of the Counsellor Unconditional Acceptance Tendency Scale and Investigation of its Psychometric Properties

The purpose of the current study was to develop a valid and reliable measurement tool to measure the unconditional acceptance tendency of counselors. To this end, the process was completed in four stages: creating an item pool, receiving expert opinions, administration of the draft scale, and conducting validity and reliability studies of the collected data. The study group of the study was comprised of 622 counselors living in different regions of Turkey, and analyses were made on the data collected from 613 counselors after removing the outliers. The construct validity of the scale was examined by conducting exploratory and confirmatory factor analyses, and it was seen that the resulting single-factor construct explained 49.29% of the total variance. With the confirmatory factor analysis, the model fit of the single factor construct was found to be good (χ2/sd= 2.18, RMSEA=.074, RMR=.050, SRMR=.049, GFI=.93, AGFI=.90, CFI=.97, IFI =.97, RFI=.93, NFI=.95, NNFI=.96). In order to establish the reliability of the scale, the internal consistency, split-half, and test-retest reliability analysis methods were used. As a result of the analysis, the Cronbach alpha internal consistency coefficient was found to be .88, the Spearman-Brown split-half reliability was found to be .87 and the test-retest reliability was found to be .87. When the results of the study were evaluated holistically, it was revealed that the Counsellor Unconditional Acceptance Tendency Scale is a psychometrically valid and reliable measurement tool.

Keywords:

counsellor, unconditional acceptance, scale development,

PDF

___

Amadi, C. (2013). Clinician, society and suicide mountain: Reading Rogerian doctrine of unconditional positive regard (UPR). Psychological Thought, 6(1), 75–89.
American Counseling Association (2014a). What is counseling? [Available online at: https://www.counseling.org/about-us/about-aca], Retrieved on March 09, 2022.
American Counseling Association (2014b). ACA code of ethics. [Available online at: https://www.counseling.org/resources/aca-code-of-ethics.pdf], Retrieved on March 09, 2022.
Arslan, Ü. (2017). Türkiye ve dünyada psikolojik danışman eğitimi ve etik. F. E. İkiz (Ed.), Mesleki etik ve yasal konular (s.293–331). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
Bektaş, Y. (2006). Kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri ve psikolojik danışman eğitimindeki yeri. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 43–59.
Buyruk Genç, A. (2019). Psikolojik danışmanların etkili psikolojik danışman nitelikleri ile kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri arasındaki ilişkide kültürel zekânın ve bilişsel esnekliğin aracı rolü. Yayınlanmamış doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Cihangir Çankaya, Z. (2012). Dinleme becerisi ölçeğinin yeniden incelenmesi: Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin dinleme becerilerinin çeşitli değişkenlere göre karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2359-2376.
Cochran, J. L., Cochran, N. H. & Sherer, L. C. (2012). Unconditional positive regard and limits: A case study in child-centered play therapy and therapist development. The Person-Centered Journal, 19(1-2), 3-28.
Corey, G. (2008). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları (T. Ergene, Çev.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
Cormier, W. H. & Cormier, L. S. (1991). Interviewing strategies for helpers (3rd ed.). Pacific Grove, California: Brooks/Cole Publishing Company.
Cormier, W. H. & Hackney, H. (1999). Counseling strategies and interventions. Boston: Allyn&Bacon.
Çapık, C. (2014). Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 196-205.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Demirel, Y. (2013). Psikolojik danışman öz yetkinlik ölçeğinin hazırlanması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. London: Sage.
Gillon, E. (2007). Person-centred counselling psychology: An introduction. London: Sage Publications.
Güven, M. (2016). Okullarda rehberlik servisleri-hizmetler. A. Kaya (Ed.), Psikolojik danışma ve rehberlik (s.55-81). Ankara: Anı Yayıncılık.
Hackney, H. & Cormier, S. (2008). Psikolojik danışma ilke ve teknikleri: Psikolojik yardım süreci el kitabı (T. Ergene ve S. Aydemir Sevim, Çev.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
Iberg, J. R. (2001). Unconditional positive regard: Constituent activities. J. D. Bozarth & P. Wilkins (Eds.), Rogers’ therapeutic conditions: Evolution, theory and practice, (Vol 3): Unconditional positive regard (pp. 109–125). PCCS Books.
İkiz, F. E. (2006). Danışma becerileri eğitiminin danışmanların empatik eğilim, empatik beceri ve tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
İkiz, F. E., Sevinç, A., Kaval, A., Yeğintürk, G. ve Kalen, S. (2017). Okul psikolojik danışma hizmetlerinde mesleki etik ihtiyaçlarının belirlenmesi. İş Ahlakı Dergisi, 10(2), 223-245.
İkiz, F. E.., Topkaya, N. ve Sağlam, A. (2021). Temel değerler ve prensipler. F. E. İkiz, A. Uz Baş ve Ü. Arslan, (Ed.), Psikolojik Danışma Etik Kodları (s. 6-20). Ankara: Türk PDR Derneği Yayınları.
Kağnıcı, D. Y. (2013). Çok kültürlü psikolojik danışma eğitiminin rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programlarına yerleştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(40), 222-231.
Kepçeoğlu, M. (2004). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: Alkım Yayınevi.
Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
Munro B. H. (2005). Statistical methods for health care research. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Rogers, C. R. (1957). The necessary and sufficient conditions of therapeutic personality change. Journal of Consulting Psychology, 21(2), 95-103.
Savi Çakar, F. (2017). Psikolojik danışmada yetkinlik/yeterlilik. F. E. İkiz (Ed.), Meslek etik ve yasal konular (s. 157-173). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
Schmitt, J. P. (1980). Unconditional positive regard: The hidden paradox. Psychotherapy, 17(3), 237-245.
Schumacker, R.E. ve Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. New Jersey: Taylor & Francis.
Seçer, İ. (2013). SPSS ve LİSREL ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
Ültanır, E. (2005). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) mesleği ve psikolojik danışman eğitimi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 102-111.
Wilkins, P. (2000). Unconditional positive regard reconsidered. British Journal of Guidance and Counselling, 28(1), 23–36.
Voltan-Acar, N. (2001). Grupla psikolojik danışma ilke ve teknikleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yalçın, İ. (2006). 21. Yüzyılda psikolojik danışman. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 117-133.
Yayla E. ve İkiz, F. E. (2017). Psikolojik danışmanların etkili nitelikleri ile danışma öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 31-44.
Zimring, F. (1994). Carl Rogers. Prospects: The Quarterly Review of Comparative Education, 24(3/4), 411-422.