Seçilmiş vakalarla araştırma etiğinin kısa tarihçesi

İnsan denekler üzerinde yapılan klinik ve sosyolojik araştırmaların artması ve çeşitlenmesi araştırma etiğinin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Tıp ve teknolojideki ilerlemeler klinik araştırmaların ilk gündeme geldiği zamanlarda bulunmayan imkânları ortaya çıkarmıştır. Çoğu zaman bilimsel merak ile girişilen araştırmalar, başlangıçta öngörülemeyen etik tartışmalara yol açmıştır. Tartışmalar sonucunda yeni etik kavramlar ortaya atılmış ve çoğu zaman yeni yasal düzenlemeler geliştirilmiş ya da var olanlar güncellenmek durumunda kalınmıştır.Bu makalede yirminci ve yirmi birinci yüzyılda geldiğimiz güne kadar öne çıkan ve araştırma etiğinde dönüm noktası olarak değerlendirilebilecek seçili bazı vakalar ele alınmış ve bu vakaların etik açıdan yarattığı tartışmalar ve bu tartışmaların sonuçlarına değinilmiştir. Bu amaçla on dokuzuncu yüzyılın son yıllarında Walter Reed tarafından hazırlanan ilk aydınlatılmış onam metninden başlanarak kronolojik olarak ilerlenmiştir. İnsan denekler üzerinde yapılan klinik araştırmalar yanı sıra, Tearoom Trade Study gibi klinik dışı sosyolojik araştırmalara ve Kennedy Kreiger Kurşun Zehirlenmesi Araştırmaları gibi klinik dışında gerçekleşen halk sağlığı araştırmalarına da yer verilerek araştırma etiğine daha geniş bir perspektiften yaklaşılmaya çalışılmıştır. Son olarak yeni doğan kan testlerinde ortaya çıkan etik tartışmalara yer verilerek genetik, biyobankalar gibi araştırma etiğinin sorunlarına dikkat çekilmiştir.

Short History of Research Ethics with Selected Cases

Research ethics improved by the increase in number and variety of clinical and sociological research on human subjects. The developments in medicine and technology produced possibilities which were not present in the years when research ethics concept first came up. The researches which started with pure scientific curiosity led to unforeseen ethical discussions. At the end of these ethical discussions new concepts are developed, legislations are passed or updated. This manuscript addresses the cases which are considered as corner stones of research ethics in twentieth and twenty first century up to date and defines the ethical discussions and their results, starting from the first informed consent by Walter Reed and proceed in chronological order. Apart from clinic research on human subjects, sociologic research such as Tearoom Trade Study and public health research such as Kennedy Kruiger Lead Study are addressed to provide a wider perspective. Finally ethical discussions arising from newborn blood tests are referred, to remark ethical implications of genetics and biobanks.
Pamukkale Tıp Dergisi-Cover
  • ISSN: 1309-9833
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2008
  • Yayıncı: Prof.Dr.Eylem Değirmenci
Sayıdaki Diğer Makaleler

Humerus cisim kırık ve kaynamamalarında intramedüller çivilemenin etkinliği

Alp AKMAN

Yenidoğan döneminde saptanan dev koroner arter fistülü

Özlem GÜL, DOLUNAY GÜRSES

Refrakter trombositopeni ile seyreden Faktör V Leiden mutasyonu olan primer antifosfolipid sendromlu olguda eltrombopag deneyimi

Sinem NAMDAROĞLU, Şerife Solmaz MEDENİ, Tuğba ÇETİNTEPE, Ozan Bariş NAMDAROĞLU, OKTAY BİLGİR

Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi

ASİYE KARTAL, FADİME HATİCE İNCİ, NAZAN KOŞTU, İLGÜN ÖZEN ÇINAR

Periton diyalizi hastalarında beslenmenin rezidüel böbrek fonksiyonları üzerine etkileri

SEÇİL CONKAR

Romatoid artritli bir hastada serum tümör belirteçlerinde artış

Hüseyin BAYGIN, GÖKHAN SARGIN, Taşkın ŞENTÜRK, SABRİ BARUTCA

Obez çocuk ve adolesanlarda metabolik sendrom öngörüsünde boya uyan ağırlığın önemi; cinsiyet ve pubertenin etkisi

BAYRAM ÖZHAN, BETÜL ERSOY

Laparoskopik kolesistektomi sonrası Luschka kanalı yaralanmasının karaciğer spesifik kontrast madde ile manyetik rezonans görüntülemede gösterilmesi

Erdem YILMAZ, Mesut BULAKÇI

Akut gastroenterit vakalarında rotavirüs ve adenovirüs sıklığının araştırılması

YELİZ TANRIVERDİ ÇAYCI, Gonca YILMAZ, ASUMAN BİRİNCİ

Aorta tutulumu olan nörovasküler behçetli hastada acil torasik endovasküler anevrizma ameliyatı sırasında anestezi yönetimi

Pınar KARACA BAYSAL, Atakan ERKILINÇ, Mustafa Emre GÜRCÜ, MÜRSEL EKİNCİ, Birzat Emre GÖLBOYU, Fatih TOPTAN