Müslüman Dünyanın Bir Sorun Alanı Olarak Doğu Türkistan Meselesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin İzlediği Politikalar

Çalışmanın temel sorunsalı, Çin'in, beş özerk bölgesinden birisi olan Şincan (Xinjian) Uygur Özerk Bölgesi üzerinde, uygulamakta olduğu politikaların araştırılması ve Türkiye'nin bu konuya bakış açısının tespit edilmesidir. Bu sorunsal çerçevesinde, Doğu Türkistan'ın sahip olduğu coğrafik konum, sosyal ve idari yapı irdelenmiş; Çin'in bu bölgede uygulamakta olduğu baskı politikası ayrıntılı bir şekilde ele alınmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada temel amaç; Çin’in Doğu Türkistan halkına yönelik izlediği nüfus, göç, eğitim ve ekonomi politikaları gibi temel alanlarda işlediği hak ihlallerinin incelenmesi ve Türkiye'nin Doğu Türkistan’a dair izlediği dış politikayı ele almaktır. Türkiye'nin komşu ülkeler üzerinde uygulamak istediği 'sıfır sorun' söylemi Doğu Türkistan için çok etkili olmamış; Çin Halk Cumhuriyeti’nin Uygur Türkleri üzerinde uyguladığı baskı ve şiddet içerikli tavrına karşın Türkiye'nin sadece arabulucu olma rolünü üstlendiği görülmüştür. Türkiye'nin bu sorunu insani olarak görmesinin, Çin’in uyguladığı politikalarını gözden geçirmesine yardımcı olacağı ifade edilebilir. Çalışmada betimleyici araştırma yöntemi çerçevesinde konuyla ilgili birincil ve ikincil kaynaklardan faydalanılmıştır. 

The Issue of the East Turkestan as a Problem Area of the Muslim World and Policies of the People's Republic of China

The main problem of the study is to research the policies that China applies on the Xinjian Uygur Autonomous Region, which is one of the five autonomous regions, and to determine Turkey's point of view on this issue. Within this problematic framework, it has been examined the geographic position and the social and administrative structure of the East Turkestan; the pressure policy that China is implementing in this region has been tried to elaborate. The main purpose of this study is to examine the violations of rights that China follows in the core areas such as population, migration, education and economic policies against the people of the East Turkestan and to treat the foreign policy of Turkey towards the East Turkestan. The 'zero problem' discourse, which Turkey wants to implement on its neighboring countries, has not been very effective for the East Turkestan; Turkey has been seen to have only a mediator role against the manner in pressure and violence of the People's Republic of China that imposes on the Uighur Turks. It can be argued that Turkey sees this issue as humanitarian view will help China to oversee its policies that it implements. In the study, the study has benefited from relevant primary and secondary sources within the context of the descriptive research methodology.

___

  • GÜL, Osman Kubilay (2007). “Doğu Türkistan’dan Türkiye’ye Hazin Bir Göç Hikâyesi”, Turkish Studies, Cilt:2, Sayı:1, s.252-273, http://www.gokbayrak.com/sayfa.asp?id=94, (Erişim Tarihi: 07. 03. 2016)
  • İHH İNSANİ YARDIM VAKFI (2015). İHH’dan Doğu Türkistan Raporu, http://www.ihh.org.tr/tr/main/news/0/ihhdan-dogu-turkistan-raporu/2905, (Erişim Tarihi: 07.03.2016).
  • İGMG (2016), “İKÖ: Doğu Türkistan’da Yaşananlar Dialogla Çözülmeli, (2009)”, http://www.igmg.org/tr/haberler/yazi/ikoe-dogu-tuerkistanda-yasananlar-dialogla-coezuelmeli.html, (Erişim Tarihi: 14.03.2016).
  • KANAT, K. Buğra (2013). “Uygurlarda Umutsuzluk ve Rejime Karşı Yabancılaşma Var”, Gökbayrak Dergisi. Yıl: 20, Sayı: 113, s.15–20.
  • KARACA, R. Kutay (2007). “Türkiye-Çin Halk Cumhuriyeti İlişkilerinde Doğu Türkistan Sorunu,” Akademik Bakış, Cilt: 1, Sayı: 1, s.219–245.
  • MAZLUMDER (2010). Doğu Türkistan İnsan Hakları Raporu 2010, http://konya.mazlumder.org/fotograf/yayinresimleri/dokuman/dogu-turkistan-raporu.pdf, MAZLUMDER, (Erişim Tarihi: 09.10.2016).