Klasik Osmanlı Döneminde Vakıf Yapıların Korunmasında Onarım Aşamaları

Osmanlı döneminde, sosyal hizmetlerin yerine getirilebilmesi amacıyla vakıf kimliği altında çok sayıda mimari eser inşa edilmiştir. Bu eserler yapıldıkları dönemde ne kadar özenle tasarlanıp inşa edilseler de, zamanla tadilat ve onarımları gerekmiştir. Vakıf yapılarında ortaya çıkan tahribatların onarımı, kurum aracılığıyla sağlanan hizmetlerin kesintiye uğratılmadan sonsuza dek devam ettirilmesi amacını taşımaktadır. Bu bağlamda, Klasik dönemde vakıf yapıların korunması amacıyla geliştirilmiş ve onarım sonrası hesap verilebilirliğin temel alındığı bir onarım mekanizması bulunmaktaydı. Bu mekanizmada yapıların korunmasına yönelik hukuki ve dini kuralların varlığı kadar, onarım eylemlerinin organizasyonunda ve işleyişinde her türlü idari, teknik ve mali altyapının sağlandığı bir onarım süreç sisteminin bulunduğu görülmektedir.          Bu çalışmanın amacı, Osmanlı’nın Klasik dönemlerinde Türk mimarisinin temel taşlarını oluşturan vakıf yapıların, korunmasında ve günümüze ulaşmasında esas neden olan onarım etkinliklerinde kullanılan aşamalar ile aşamalarda yürütülen işlemlerin belirlenmesidir. Araştırmada onarımlarda izlenen süreçler, yönetim mekanizmaları, konuyla ilgili kurum ve kişilerin niteliklerine ilişkin arşiv belgelerinden elde edilen bilgilerle de desteklenerek aktarılmıştır.

Repairing Processes of Protected Foundation Buildings in Classical Ottoman Era

In Ottoman era, many architectural pieces of art under the identity of foundation were built with the purpose of fulfilling social services. Although these pieces of art were toroughly designed and constructed they required repairing within time. The repairing of the damage occurred in foundation buildingds aim to provide the continuity of the services provided by the foundation to last forever without fail. In this context there was a repairing mechanism in classical period which was developed with the aim of protecting foundation buildings and in which explanation after repair was taken as a basis. In this mechanism it is observed that there was an administrative, technical and financial support in the organizarion and processing of the repair works as well as the existence of  legal and religiousrules.            The aim of this study is to determine the processes run in repair activities which constitute the reason how the foundation buildings (which constitute the foundation stones of Turkish architecture in classical era if Ottoman) were protected and preserved until today and the operations used in those processes. In the research, the stages followed in repairs, administrative mechanisms and the properties of people and authorities related with the subject sere conveyed with the support of information gathered form the archivr documents.

___

  • Isparta, 2003.
  • 5. Dündar Abdülkadir, “Arşivlerdeki Plan Ve Çizimler Işığı Altında Osmanlı İmar
  • Sistemi (XVIII. Ve XIX. Yüzyıl)”, Kültür Bakanlığı Yayınları, Osmanlı Eserler