DİLDE ÖTEKİLEŞME; TÜRK ATASÖZÜ VE DEYİMLERDE ENGELLİLERİN TANIMLANMASI

Ötekileştirme sosyal ve kültürel boyutu ile modern dönemlerde normal olanın karşıtı olarak karşımıza çıkmaktadır.Engellilerde, modern dünya içerisinde normal kabul edilen, tam, bütün insandan farklılık gösterdiği için pek çok durumda ötekileştirilenler olmuşlardır. Bu durum engellilerin toplumdan uzaklaşmasına, yalnızlaşmalarına ve bunun sonucu olarak ötekileştirilmelerine neden olmaktadır. Çalışmada engelliliğin ötekileştirildiği kültürel alanlardan olan dildeki yansımalar atasözleri ve deyimler üzerinden ele alınacaktır. Özellikle dil bir kültürün yaşamasında ve kuşaklar arasında aktarılmasındaki en etkin faktördür. Dilin aktarım işlevini yerine getiren en önemli mekanizmalarından biri ise atasözleri ve deyimlerdir. Bu anlamda kültürel boyutta özellikle atasözleri ve deyimlerin yarattığı sosyo-kültürel dönüşüm engelliliğin toplumsal alandaki algısını öne çıkarmada etkili bir alandır. Çalışmanın amacı özellikle engelliliğin toplumsal temelden beslendiğini, kültürün taşıyıcıları olarak atasözleri ve deyimler üzerinden açıklamaktır.

Anahtar Kelimeler:

Engellilik, Ötekileştirme, Türkçe Atasözleri

OTHERIZATIONIN LANGUAGE; DESCRIPTIONS OF DISABILITY IN TURKISH PROVERBS AND IDIOMS

In modern times, we face otherization as the opposite of what is normal in terms of social and cultural dimensions. Disabled people are otherized in many cases because of their differentness from normal and able-bodied people who are accepted as normal in the modern world. This situation causes othering, isolation and as a result otherization of disabled people. In this study, language, which is one of the cultural fields in which being disabled is otherized, will be examined in terms of proverbs and idioms. Language is one of the most efficient factors in transmitting culture from one generation to another. Proverbs and idioms are important mechanisms in transmission function of language. In this sense, socio-cultural transition which proverbs and idioms create is an efficient field in highlighting the perception of being disabled in society. The aim of this study is to explain that disability has a social basis by using proverbs and idioms as the means of cultural transfer.

Keywords:

Disability, Othering, Turkish Proverbs,

PDF

___

Alagözlü, N. (2009), Language and Sex: Metaphors of Woman in Turkish Proverbs and Idioms and Sociocognitive Structure, International Journal of Central Asian Studies, Sayı: 13, 37-48.
Arıkan, Ç. (2002), Sosyal Model Çerçevesinde Özürlülüğe Yaklaşım. Ufkun Ötesi Bilim, (2),1. 27-31.
Bilton, T., Bonnett, K., Jones, P. (2009), Sosyoloji. Kitabı içinden, B. Özçelik(Ed.), Ankara: Siyasal.
Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Bildirgesi, (2009), URL: http://www.ozida.gov.tr/ulasilabilirlik/Belgeler/2_MEVZUATSTANDART/ULUSLARARASI_SOZLESME/BM_ENGELLIHAKLARISOZLESMESI.pdf, (Access: 12.05.2014)
Burcu, E. (2007), Türkiye'de Özürlü Birey Olma: Temel Sosyolojik Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Çevik, M. (2006), Basın Dilinde Atasözleri Ve Deyimler, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Department of Eski Türk Edebiyatı, Gradute School of Sosyal Bilimler, Ankara University, Turkey
Davis, Lennard. J. (1995), Enforcing Normalcy: Disability, Deafness, And The Body, London; New York: Verso.
Doğan, Ç. (2008), Engelliler: Postmodern Kapitalizmin Sakatları. Birikim, (229), 31-44.
Erman, T. (2004), The Studies of Squatter'Other' as Squatting by Editing, European Journal of Turkish Studies, URL: http://www.ejts.org/document85.html
Güncel Türkçe Sözlük, URL: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.55f683968ebc80.31010702, Access: 15.09.2015
Giddens, A. (2008), Sosyoloji, çev: Hüseyin Özel vd.,Istanbul: Kırmızı.
İnce, H. O. (2003), Öteki Sorunsalının "Alterite" Kavramı Çerçevesinde Yeniden Okunması Üzerine Bir İnceleme, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Der-gisi.(21),2. 255-277.
İnce, H. O. (2014), Engelli Hakları Bağlamında Belediyeler: Ankara İl Merkezi Üzerine Bir Değerlendirme, Ankara: Tubitak-Sobag.
İnce, H. O., Akkaya, A. Y. and Babaoğlu, C. (2015), Belediye Üst Yöneticilerinin Gözünde Engelli Haklarının Değerlendirilmesi: Ankara İl Merkezi Örneği, Ankara: TODAİE.
İnce, H. Babaoğlu, C. Akkaya Yaralı, A. (2016). “Belediye Hizmetleri ve Engelli Vatandaşların Beklentileri Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,6 (2),86-109.
Kundakçı, S. (2013), Heteroeseksizm ve Ötekileştirme Eleştirisi, Liberal Düşünce Dergisi, (18), 71. 65-79.
Nahya, N. (2011), İmgeler ve Ötekileştirme: Cadılar, Yerliler ve Avrupalılar, Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 27-38.
Öztopçu,K. (1992), Uygur Atasözleri ve Deyimleri, İstanbul Bilimler Dergisi, (1),1. 27-38.
Polat, Ç. S. (2009), Engelliliğin Atasözü ve Deyimlere Yansımasının Sosyolojik Analizihttps://engelliler.gen.tr/content/engelliligin-atasozu-ve-deyimlere-yansimasinin-sosyolojik-analizi-60/Erişim tarihi:21.03.2017
T.C. Başbakanlık Engellilik Bölümü, (2008), Disability Society How To: Understand Research.URL:www.iletisimciyiz.com/index_detay.asp?id=130&bolum=makale, (Access: 27.09.2015).
Wallerstein, I. (2005), Dünya Sistemleri Analizi/Bir Giriş. E. Abadoğlu and N. Ersoy (Trns.), İstanbul: Aram.
Wendell, Susan, 1996. The Rejected Body: Feminist Philosophical Reflections on Disability,New York: Routledge
Yentürk, N. and Yılmaz, V. (2012), Sivil Toplum Örgütleri İçin Engelli Hakları İzleme Rehberi, Istanbul: Bilgi University.