Mustafa KANDAK, Hüseyin TANIR, Emrah DEMİR, Adnan ÇELİK, Melek DEMİR, Demet KANDAK, Gamze MERTOL

İnsan Kaynakları Yönetiminde Personelin Yaşadığı İş Stresi Üzerindeki Nedenlerin İstatistiksel Analiz Yöntemleri ile İncelenmesi: Eğitim Sektörü Örneği

İş yaşamı ve çalışma koşulları stresin en önemli nedenlerinden birisidir. Her iş kolu gibi eğitim kurumları da içinde stres barındıran bir alandır. Bu stres kaynaklarının belirlenmesi daha iyi bir eğitim ortamının oluşturulması için önemli bir nokta olmuştur. Çalışmanın genel amacı, eğitimcilerin stres kaynaklarının nedenlerini araştırmak ve bu nedenleri ortaya koymaktır. Çalışma, belirlenen stres kaynaklarını ve bunların cinsiyet, medeni durum, yaş gibi değişkenlere göre anlamlı farklılıklarını inceleyecektir. Araştırmanın evrenini, 2020 yılı güz döneminde Yalova ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı görev yapan yönetici ve öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklemini ise kendilerine ulaşılan 16 idareci ve 92 öğretmen olmak üzere toplam 108 katılımcı oluşturmaktadır. Çalışmada araştırma yöntemi olarak veri toplama modeli kullanılmış olup yapılan anketler ile uygulama gerçekleştirilmiştir. Anket soruları uzman görüşler ile eleme ve seçme yöntemiyle belirlenmiştir. Anket formları iki bölüme ayrılmış olup anket formlarının ilk bölümünde, eğitimcilerin demografik özellikleri, ikinci bölümde ise stresle başa çıkabilme ölçekleri yer almıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde, yüzde %, frekans, ANOVA ve t testinden yararlanılarak uygulama gerçekleştirilmiştir.

Investigation of the Reasons of the Work Stresses Experienced by Personnels in Human Resources Management by Statistical Analysis Methods: A case of Education Industry

Work life and working conditions are one of the most important causes of stress. Like every business line, educational institutions are also an area that contains stress. Identifying these sources of stress has been an important point to create a better educational environment. The general aim of the study is to investigate the causes of the stressors of the educators and to reveal these reasons. In the study, the identified stressors and their significant differences according to variables such as gender, marital status and age were examined. The universe of the research consists of administrators and teachers working under the Ministry of National Education in Yalova in the fall semester of 2019. The sample consists of a total of 108 participants, including 16 administrators and 92 teachers. The data collection model was used as a research method in the study, and the application was carried out with the questionnaires. Questionnaire questions were determined by the method of elimination and selection with expert opinions. The questionnaire forms are divided into two parts, and the first part of the questionnaires includes the demographic characteristics of the educators, and the second part includes the scales for coping with stress. In the analysis of the data obtained, the application was carried out by using the percentage (%), frequency, ANOVA and t test.

PDF

___

Akyüz İ., Gedik T. Örgütsel ve bireysel stres kaynakları: Üniversite akademik personeli üzerine bir uygulama. V. Ulusal Orman Fakülteleri Öğrenci Kongresi, 29-31 Nisan 2004, Trabzon.
Altınkurt Y., Ertürk A., Yılmaz İ. Öğretmenlerin psikolojik sermayeleri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of Teacher Education and Educators 2017; 4(2): 166-187.
Baltaş A., Baltaş Z. Stresle başa çıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi; 2013.
Baltaş Z. Verimli iş hayatının sırrı: stres. İstanbul: Remzi Kitabevi; 2010.
Barutçugil İ. Organizasyonlarda duyguların yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayınları; 2004.
Başaran İE. Yönetimde İnsan ilişkileri. Ankara: Nobel Yayıncılık; 2004.
Beehr T., Newman J. Job stress, employee health and effectiveness. A facet analysis model and literature review. Personnel Psychology 1978; 31(4): 665-699.
Büyükgöze H., Kavak Y. Algılanan örgütsel destek ve pozitif psikolojik sermaye ilişkisi: Lise öğretmenleri örnekleminde bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 2017; 23(1): 1-32.
DeVries MW., Bill WS. Acta neuropsychiatrica stress, work and mental health: A global perspective. Cambridge University Press 2003; 16: 44-52.
Duman S. Üniversite öğrencilerinde öznel iyi oluş ve benlik saygısının stresle başa çıkma tarzlarıyla ilişkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2016.
Erdem AR., Ulusoy H. Ortaöğretim öğretmenlerinde örgütsel stres: Huzursuzluk. EYFOR 8 Uluslararası Eğitim Yönetimi Forumu, 19-21 Ekim 2017.
Erdoğan İ. İşletme yönetiminde örgütsel davranış. İstanbul: Avcıol Basım-Yayın; 1996.
Ergül A. Çalışma yaşamında stresin bireysel performans üzerindeki etkileri: eğitim ve sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir, Türkiye, 2012.
Eskin M., Harlak H., Demirkıran F., Dereboy Ç. Algılanan stres ölçeğinin Türkçe ’ye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik analizi. New Symposium Journal 2013; 51(3): 132-140.
Gökgöz H., Altuğ N. Örgütsel stresin öğretim elemanlarının performansına etkisine yönelik bir araştırma. Ege Academic Review 2014; 14(4): 519-530.
Göksel A., Tomruk Z. Akademisyenlerde stres kaynakları ile stresle başa çıkmada ve stres durumunda gösterilen davranışların ilişkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 2016; 20(2): 315-343.
Gümüştekin GE., Öztemiz S. Örgütlerde stresin verimlilik ve performansla etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2005; 14(1): 271-288.
Güler A. Örgütsel stres ve sağlık çalışanlarında örgütsel stres ile başa çıkma yolları (Serinhisar Devlet Hastanesi Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2013.
Kaplan V. Öğretmenlerin psikolojik sermaye ve örgütsel stres kaynaklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erciyes Akademi 2021; 35(1): 111-136.
Köse İA., Öztemur B. Kayıp veri ele alma yöntemlerinin t-testi ve anova parametreleri üzerine etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2014; 14(1): 400-412.
Mantı M., Akademisyenlerde örgütsel stres ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli, Türkiye, 2019.
Ocak M., Güler M. Psikolojik sermayenin tükenmişlik üzerine etkisi: Görgül bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2017; 49: 117-134.
Okutan M., Tengilimoğlu D. İş ortamında stres ve stresle başa çıkma yöntemleri: bir alan uygulaması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2002; 4(3): 15- 42.
Özalp YB. Öğretim elemanlarında iş stresine neden olan örgütsel etmenler ve öğretim elemanlarının örgütsel stresle baş etme stratejileri (Trakya Üniversitesi Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye, 2014.
Özbaş F. Öğretmenlerin örgütsel stres kaynakları ve stres belirtileri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, 2019.
Özbaş F. Öğretmenlerin örgütsel stres kaynakları ve stres belirtileri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş, Türkiye, 2019.
Özbozkurt O., Kırmızısaç E. Stres oluşturan etmenlerin iş performansı üzerindeki etkisi. Journal of Yasar University 2019; 14(55): 288-298.
Özkalp E., Kırel Ç. Örgütsel davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları; 2004.
Pelletier KL. Leader toxicity: An empirical investigation of toxic behavior and rhetoric. Leadership 2010 6 (4): 373-389.
Tokay T. Örgütlerde performans ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye, 2000.
Tösten R. Özgan H. Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerine ilişkin algılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 2017; 16(62): 867-889.
Tutar H. Kriz ve stres yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2004.
Tutar H. Örgütsel davranış. Ankara: Detay Yayıncılık; 2009.
Uysal Ş. Performans yönetimi sisteminin tanımı, tarihçesi, amaç ve temel unsurlarına genel bir bakış. Electronic Journal of Vocational Colleges 2015; 5(2): 32-39.
Üstüner M., Demirtaş H., Cömert M., Özer N. Ortaöğretim öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2009; 9(17): 1-16.