Göç ve Girişimcilik: Mali Olmayan Müdahalelerin Suriyeli Girişimciler Üzerindeki Etkisi

2011 yılında başlayan Suriye İç Savaşı milyonlarca kişinin göç etmesine neden olmuştur. En çok Suriyeliyi ağırlayan ülkelerden biri olan Türkiye şu anda 3,6 milyon Suriyeliye ev sahipliği yapmaktadır. Türkiye önceleri bu bireyleri ‘misafir’ statüsünde kabul edip onlara ilk insani müdahaleleri yapmıştır. Fakat zaman içerisinde özellikle savaşın derinleşmesi ve bu bireylerin Türkiye’de görece daha kalıcılaşmaları ile birlikte Suriyeli mültecilerin ekonomik entegrasyonunu amaçlayan uzun vadeli ve daha sürdürülebilir müdahalelerin arayışına girilmiştir. Bu bağlamda, özellikle son beş yıldır Türk hükümeti ulusal ve uluslararası insani yardım kuruluşları, kalkınma ajansları, sivil toplum kuruluşları, ticaret odaları, toplum temelli örgütler ve belediyeler gibi çeşitli kurumların desteği ile Suriyeli bireylerin kendi işletmelerini açabilmeleri ve bu işletmeleri başarılı bir şekilde yönetebilmeleri adına bir dizi mali ve mali olmayan girişimcilik odaklı destekler vermektedir. Fakat zaman zaman bu müdahalelerin beklenen sonuçları getirmedikleri, Suriyeli bireylerin kapasitelerini geliştirmekte yetersiz kaldıkları tespit edilmiştir. Yapılan müdahalelerin istenilen sonuçlarına ulaşması ve özelde Suriyeli girişimcilere genelde ise topluma faydalı olabilmeleri adına bu makale Türkiye’de bulunan Suriye menşeli küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ) yönelik tasarlanan ve uygulanan mali olmayan müdahalelerin işlevselliğini ve Suriyeli KOBİ’ler üzerinde yarattığı değişimleri incelemeyi ve alternatif müdahale modelleri oluşturmayı hedeflemiştir. Bir başka deyişle bu makalede Türkiye’de bulunan Suriyeli KOBİ’lerin kendilerine yönelik tasarlanan eğitim, mentorluk ve ağ oluşturma gibi aktivitelerin ne kadar faydalı olduğu araştırılmış, olası eksiklikler tespit edilmiş ve yeni müdahale yöntemleri geliştirilmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden gözlem ve derinlemesine mülakat tekniklerinin beraber kullanıldığı bu çalışma Suriyeli KOBİ’lere yönelik tasarlanan mali olmayan müdahalelerin uygulanma safhasında uygulayıcı kurumlar arasında koordinasyonsuzluk, müdahalelerin belli bir coğrafyada yoğunlaşması ve KOBİ’lerin ekonomik durumlarının eğitimlerde öğrendiklerini günlük iş hayatlarında uygulamalarına yetmiyor oluşu gibi bir dizi sorun tespit etmiştir. Bu bağlamda müdahalelerin beklenen sonuçlara ulaşması ve Suriyeli KOBİ’lerin kapasitelerinin geliştirilip potansiyellerine ulaştırabilmeleri adına Suriyeli girişimcilerin dil problemlerine odaklanılması, yapılan projelerin sonucunda etki analizi yapılması ve aracı ve uygulayıcı kurumlar arasındaki iletişimi artırmak için bir ağ kurulması önerilmektedir.

Migration and Entrepreneurship: The Impact of Non-Financial Interventions On Syrian Entrepreneurs

The Syrian Civil War, which has started in 2011 has displaced more than eleven million Syrians both internally and externally. Around 3.6 million of those eleven million Syrians who had to leave their homes are now living in Turkey. During the first years of their arrival, the Turkish government has considered these Syrian refugees as ‘guests’ and provided them with the primary welfare services. Yet, in the tenth year of their arrival, these Syrian refugees have reached the capacity to be active within the Turkish labour market. Although majority of them work in various precarious insecure jobs, there are also a significant number of Syrian refugees who have started their own businesses. Since their establishment, these Syrian businesses do not only provide new jobs and livelihoods to Syrian population living in Turkey but also increase Turkey’s export rates due their already existing contacts from the Middle East and North Africa (MENA) Region. Accordingly, the Turkish government has replaced the primary humanitarian aid repertoire with long-term entrepreneurship-focused interventions, which are relatively more sustainable. This article thus is an endeavour to explore the effectiveness of these entrepreneurship-focused non-financial interventions. Relying on an extensive review of the literature and policy documents together with 31 in-depth interviews wit Syrian entrepreneurs and implementing organisations, this article asserts that while these entrepreneurship-focused non-financial interventions have successfully empowered the Syrian business owners, some unanticipated and unexpected incidents have also occurred within the field.

___

  • “Suriyeliler Tarafından Kurulan Şirketler İçin Potansiyel İyileştirme Alanları,” Act Human, Ağustos 2018. Rima M. Bizri, “Refugee-entrepreneurship: A Social Capital Perspective.” Entrepreneurship & Regional Development 29, no. 9-10, 2017.
  • “Another Side to the Story”, Building Markets, October 2021.
  • “SME Snapshot: Syrian Small Businesses in the Southern Region of Turkey”, Building Markets, 19 April 2021.
  • “Turkish-Syrian Business Partnerships Part II An Opportunity in Progress”, Building Markets, September 2020.
  • Sin Yi Cheung ve Jenny Phillimore. "Refugees, Social Capital, And Labour Market Integration In The UK." Sociology, 48, no. 3, 2014.
  • Dina Gericke vd., “How Do Refugees Use Their Social Capital For Successful Labor Market Integration.” Journal of Vocational Behavior 105, 2018. Mehmet Eryılmaz, “Mülteci Girişimciliği,” Girişimcilik, ed. Himmet Karadal, Ankara: Nobel Yayınevi, 2021.
  • Lisa E. Baranik, Carrie S. Hurst, ve Lillian T. Eby, “The stigma of being a refugee: A mixed-method study of refugees' experiences of vocational stress,” Journal of Vocational Behavior, 105, 2018 Emel Topçu, "Türkiye'deki Suriyeli kadınlar kurban ya da sosyal girişimci." Mukaddime 11, no. 1, 2020, s. 97- 123.
  • “Dayanıklı Kobiler Güçlü Yarınlar İhtiyaç Analizi Raporu,” TÜRKONFED, 2021.
  • Nazlı Üstün, “Suriyelilerin Türk İşgücü Piyasasına Entegrasyonu Sorunlar-Öneriler,” KTO, Şubat 2016. “2020 Retention Report,” Work Institute, 2019.
  • Ali Yıldırım ve Hasan Şimşek, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2011.