Şerif el-İdrisi, Kral Roger, Kitabu’r Rucar ve Tabula Rogeriana Üzerine

Şerif el-İdrisi, Orta Çağ Batı İslam geleneğinin en önemli temsilcilerinden biridir. Kendinden önceki İslam coğrafyacılarının aksine çalışmalarında Batlamyus’u örnek almış ve haritalarında yedi iklimi olduğu gibi gösteren tek Müslüman bilim insanı olmuştur. Batı kaynaklarını ve özellikle Batlamyus’u çok iyi bilen müellif aynı zamanda İslam coğrafya eserlerini de takip edebilmiştir. Irak ve Belh coğrafya okulu müelliflerinin eserleri, Halife Me’mun dönemi eser, çeviri eser ve haritaları ile Türk bilim insanlarının çalışmaları bunlar arasındadır. Bu anlamda müellif, hem Batı hem de Doğu kaynaklarını oldukça iyi etüt etmiş bir bilim insanıdır. Ortaya koyduğu eser ve çizdiği haritalar da bunun doğru bir yansıması olarak her iki kültür çevresinin sentezi durumundadır. Onu döneminin en önemli coğrafyacıları arasına sokan da açık bir biçimde bu özelliğidir. Eserinde yer verdiği dünya haritası, İslam anlayışına uygun olarak güneye dönüktür. Tüm ökümen ve anökümen alanlar hem Hristiyan hem de İslam kutsal topraklarının çevresinde yer alır. İdrisi haritaları, kıyı şekilleri bakımından diğer İslam coğrafyacılarının haritalarına oranla daha ayrıntılıdır. Bununla birlikte girinti ve çıkıntıların gösteriminde detaylandırmaya gitmemiş, böylece birebir suretten de kaçınmıştır. İdrisi, eserini Sicilya’da, Kral Roger’ın sarayında ve onun desteğiyle kaleme almış, bitirdiğinde de ona atfetmiştir. Makalenin konusunu eserin yazılış süreci ve eserle hedeflenen amaçlar oluşturmaktadır. Yöntem olarak doküman analizi ve hermeneutikten yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

el-İdrisi, Kral Roger, Sicilya, Kitabu’r Rücar, Tabula Rogeriana

On Sharif al-Idrisi, King Roger, Kitabu'r Rucar and Tabula Rogeriana

Sharif al-Idrisi is the only scientist among Islamic geographers who does not belong to a school and shows seven climates on his maps in accordance with the Ptolemy tradition. The author, who knew the previous Western sources and especially Ptolemy very well in his works, was also able to follow the Islamic geography works published before him. These include the works of the authors of the Balkh and Iraqi geography schools, the works and translations of the Caliph Me'mun period, maps and the works of Turkish scientists. In this sense, the author is a Muslim scientist who has studied both Western and Eastern sources very well. The work he produced and the maps he drew are a vere accurate reflection of this, as a synthesis of both cultural environments. It is this characteristic that put him among the most important geographers of his time. al-Idrisi wrote his work in Sicily, at the court of King Roger and with his support, and when he finished writing he attributed it to him. The subject of this article is the writing process and the aims aimed of this work. As a method, document analysis and hermeneutics were used.

Keywords:

Idrisi, King Roger, Sicily, Kitabu, Tabula Rogeriana.,

PDF

___

Ahmad, Aziz; History of Islamic Sicily. Edinburgh: Edinburgh University Press, 1975, ss. 38-39.
Ak, Mahmut; İklim. TDV İslâm Ansiklopedisi, 1998, C. 22, s. 28-30.
Akay Bozdoğan, Emel; Orta Çağ Coğrafyasının Zirvesi Şerif El İdrisi. Yeditepe Yayınları. İstanbul, 2021.
Bagrow, Leo; History of Cartography. Revised by R. A. Skelton, C. A. Watts, 1964, p. 311.
Bartlett, Robert; The Making of Europe: Conquest, Colonization, and Cultural Change, 950-1350. Princeton: Princeton University Press, 1994, s. 24.
Brotton, Jery; A History of the World in Twelve Maps. England: Penguin Group, 2012, pp. 70-71.
Brown, Gordon S; The Norman Conquest of Southern Italy and Sicily. Jefferson: McFarland & Co. Inc. Publishers, 2003, s. 9.
Chiarelli, Leonard C: A History of Muslim Sicily. Venera: Midsea Books, 2011, p. 72. Durmuş, İsmail; Safedî. TDV,İslam Ansiklopedisi, C. 35. 2008, ss. 447-450.
es-Ṣafedi, İzziddîn Aybeg bin Abdillâh; al-Wāfī bi’l-wafayāt, (ed. Hellmut Ritter). Wiesbaden, 1982, 1: ss. 163-164.
Fırıncıoğulları, Sevra; Sosyal Bilimler ve Hermeneutik Üzerine Kısa Bir Değerlendirme. Sosyoloji Dergisi, 2016, S. 33, ss. 37-48.
Haskins, Charles Homer; The Normans in European History II. New York: Ungar. 1959, s. 235.
Hayes, Dawn Marie; Roger II of Sicily: Family, Faith, and Empire in the Medieval Mediterranean World. Brepols Publishers, 2020, ss, 25-75.
Houben, Hubert; Roger II of Sicily: A Ruler Between East and West. Cambridge: Cambridge University Press, 2002, s. 24.
Idrisi, Abu-Abdallah Muhammad Ibn-Muhammad; Opus geographicum sive “Liber ad eorum delectationem qui terras peragrare studeant.” Edited by Enrico Cerulli, Francesco Gabrieli, Giorgio Levi Della Vida, Luciano Petech, Giusepe Tucci, Alessio Bombaci, Umberto Rizzitano, Roberto Rubinacci, and Laura Veccia Vaglieri. Vol. 1–9. 9 vols. Leiden: E. J. Brill, 1970.
Jacka, Katherina Adelaide; The Book of Roger and the Creation of the Norman State. Faculty of Arts and Social Sciences. Unpublished Philosophy Doctoral Thesis, The University of Sydney, 2019.
Johns, Jeremy; Arabic administration in Norman Sicily. Cambridge: Cambridge University Press, 2002, ss. 33-34.
Ledger, Jeremy Francis; Mapping Mediterranean Geographies: Geographic and Cartographic Encounters between the Islamic World and Europe, c. 1100-1600. Unpublished Philosophy (History) Doctoral Thesis. At the University of Michigan, 2016.
Loud, Graham A; The Age of Robert Guiscard: Southern Italy and the Norman Conquest. Harlow, UK: Longman, 2000, ss. 188-189.
MacAllan, Sarah; Object study-The Tombstone of Anne: A case study on multilingualism in twelfth-century Sicily. ANU Historical Journal II: Number 1. Published by ANU Press, 2019.
Metcalfe, Alex; The Muslims of Medieval Italy (Edinburgh: Edinburgh University Press, 2009, p. 124.
Miller, Konrad; Mappae arabicae: Arabische Welt- und Liinderkarten des 9.-13. Jahrhunderts, 6 vols. Stuttgart, 1926-31, Band 1, Heft 3.
Nef, Annilese and Amara, Allaoua; Al-Idrisi et les Hammuides de Sicile: nouvelles donnees biographiques sur l’auteur du Livre de Roger. 2001, Arabica 48 (1), ss. 121-127.
Özdemir, Mehmet; Hammudiler. TDV İslam Ansiklopedisi, 1999, C. 15, ss. 496-497.
Razük, Muhammed; İdrîsîler. TDV İslam Ansiklopedisi, 2000, C. 21, s. 495-497.
Rona-Tas, Andras; Hungarians and Europe in the early Middle Ages. Budapest, 1999), p. 71.
Sezgin, Fuat; İslam’da Bilim ve Teknik I., İBB Kültür AŞ Yayınları, İstanbul, 2007.
Şeşen, Ramazan; İdrisi Şerif, TDV İslam Ansiklopedisi, 2000, C 21, s. 493-495.
World Maps of al-Idrisi, http://www.myoldmaps.com/ (Erişim Tarihi: 03.5.2022).