MURAT KÖSE, İSMET DAŞDEMİR, SEÇİL YURDAKUL EROL, HASAN TEZCAN YILDIRIM, Avni ARSLAN, Emre GÖKSU, Emre GÖKSU, Umut Ahmet ŞEKERCAN, Süleyman ALKAN

Türkiye ormancılığı için alternatif örgütlenme modellerinin geliştirilmesi

Bu çalışma, Türkiye’deki ormancılık örgütünün mevcut durumunu, yönetim ve organizasyon sorunlarını ortaya koymak, alternatif örgütlenme modellerini geliştirmek ve en uygun olanını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma verilerini toplamak için Orman ve Su İşleri Bakanlığına bağlı ormancılık birimleri kapsamında, Türkiye’de dokuz bölgede, dört farklı ilgi grubundan (çalışanlar, uzmanlar, ilgili kurum ve STK temsilcileri) toplam 565 deneğe dört farklı anket yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmış, ilgi gruplarıyla görüşmeler yapılmış ve toplantılar düzenlenmiştir. Denekler, katmanlı-basit rastgele örnekleme yöntemine göre belirlenmiştir. Araştırmanın temel materyalini anket uygulamasından ve görüşmelerden elde edilen veriler oluşturmaktadır. Veriler betimsel istatistiklerle değerlendirilmiş, ormancılık örgütünün yönetimi ve örgütlenmesi ile ilgili düşüncelerin bölgelere, birimlere, göreve ve deneyime göre farklılığı Kruskal-Wallis H-Testi ile denetlenmiş ve farklı gruplar Duncan Testi ile belirlenmiştir. Araştırma kapsamında Türkiye’deki ormancılık örgütünün mevcut durumu saptanmış, yönetim ve organizasyon sorunları ortaya konmuştur. Türkiye ormancılığı için alternatif örgütlenme ve yönetim modelleri geliştirilmiş ve dört ilgi grubu tarafından en fazla tercih edilen modellerin “Model-3” ve “Model-2” olduğu saptanmıştır. Model 3’te, ormancılık örgütü merkezde altı ayrı genel müdürlük, taşrada ise homojen havzalarda bölgesel Ormancılık Araştırma-Geliştirme ve Denetleme birimleri ile mikro havzalar bazında güçlü tek bir ormancılık işletmesi şeklinde yapılandırılmaktadır. Model-2’de, ormancılık örgütünün merkezde Orman Genel Müdürlüğü, taşrada ise havza bazında bölgesel ve işletme şeklinde tek birim olarak örgütlenmesi ve yönetilmesi esastır. Her iki modelde de orman kaynaklarının bir bütünlük anlayışı içerisinde yönetilmesine, yetki-sorumluluk çatışmasının ortadan kalkmasına, kaynakların etkin kullanılmasına, örgütün dinamik bir yapıya kavuşmasına, personelin tavandan tabana yayılmasına hizmet etmektedir. Modeller tartışılarak öneriler geliştirilmiş, karar vericilerin ve uygulayıcıların değerlendirmesine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Ormancılık yönetimi ve örgütlenmesi, örgüt yapısı modeli, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Türkiye

Development of alternative organizational models for forestry in Turkey

This study aimed at defining the current situation of forestry organization, the management and organization problems in Turkey, to develop alternative organizational models and to determine the most appropriate. To collect data, four different questionnaires were applied face to face to the 565 subjects from four different interest groups (employees, experts, relevant institutions and NGO representatives), and meetings were held with the forestry units under the Ministry of Forestry and Water Affairs in nine regions in Turkey. The interviewees were determined according to the stratified-simple random sampling method. The basic material of this study is the data obtained from the survey and interviews. Data were evaluated with descriptive statistics, the differences of opinions regarding the management and organization of the forestry according to the regions, the units, the task, and the experience were inspected by the Kruskal-Wallis H-Test and the different groups were determined via the Duncan Test. Within the scope of the research, the current situation of forestry organization in Turkey was determined, and the management and organizational problems were presented. The alternative organization and management models for forestry in Turkey were developed and it was determined that the most preferred models by four different interest groups were "Model-3" and "Model-2". In Model-3, the forestry organization is structured as six separate general directorates in the center, and only one strong forest district directorate on the basis of micro-basins with Regional Forestry Research-Development and Supervision units in homogeneous basins in the provinces. In Model-2, a centralized forestry organization is essential in organizing and managing from the head office, and in the regions, there are directorates and sub-district units on the basin basis as a single unit. Both models serve to manage the forest resources in a sense of integrity by resolving the conflict of authority-responsibility, to utilize resources effectively, to attain the organization a dynamic structure and to spread the staff from the top to the bottom. Proposals were developed by discussing the models and presented to the decision-makers and practitioners for consideration.

Keywords:

Forestry management and organization, organization structure model, Ministry of Forestry and Water Affairs, Turkey,

PDF

___

Akesen, A., 2005. I. Çevre Şurasının Ardından. Orman Mühendisliği Dergisi, Yıl 42, Sayı 4-5-6, s.3.
Akesen, A., Ekizoğlu, A., Erdönmez, C., 2007. Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ormancılık Politikası. Orman Kaynaklarının İşlevleri Kapsamında Darboğazlar, Çözüm Önerileri ve Öncelikler: Türkiye’de Ormancılık Eğitiminin 150. Yılında Uluslararası Sempozyum, 17-19 Ekim, s.417-4236, İstanbul.
Barlı, Ö., Türker, M. F., Ayyıldız, H. 2000. Türkiye Ormancılık Teşkilatının Örgüt Kültürünü Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma, KTÜ Orman Fakültesi, Trabzon.
Bensghir, T. K. 1996. Bilgi Teknolojileri ve Örgütsel Değişim. TODAİE Yayın No:274, Ankara.
Bingöl, İ. 1990. Geçmişten Günümüze Ormanlarımız ve Ormancılığımız. Cilt I, Ormancılık Eğitim ve Kültür Vakfı, Matbaa Teknisyenleri Basımevi, 144 s., İstanbul.
BOAEM, 2015. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ormancılık Örgütünün Yeniden Yapılandırılması. Rapor, 2015.
Çağlar, Y. 1993. Ormancılığımızda Örgütlenme. Orman Bakanlığı Yayın No: 6, Seri No: 13, Cilt 2, s.424-428, Ankara.
Daşdemir, İ. 1998. Devlet Orman İşletmelerinin Yönetsel ve Örgütsel Boyutlarının Belirlenmesi. DA Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Rapor No: 3, 70 s., Erzurum.
Daşdemir, İ. 1999. Çağdaş Ormancılık Anlayışı ve Örgüt Yapısı. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 1 (2): 25-47.
Daşdemir, İ. 2012. Türkiye Ormancılığında Araştırma-Uygulama İşbirliğinin Geliştirilmesi ve Araştırma Sonuçlarının Uygulamaya Aktarılması Üzerine Düşünceler. Kuruluşunun 60. Yılında Ormancılık Araştırma Enstitüleri: Dünü, Bugünü ve Geleceği Sempozyumu Çağrılı Bildirisi, Bildiriler Kitabı, s.117-129, 7-9 Kasım, Bolu.
Daşdemir, İ. 2015. Ormancılık İşletme Ekonomisi (3. Baskı). Bartın Üniversitesi Yayın No: 10, Orman Fakültesi Yayın No: 6, ISBN 978-605-60882-8-5, 407 s., Bartın.
Daşdemir, İ. 2016a. Orman Mühendisliğine Giriş Ders Notu. Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, DOI: 10.13140/RG.2.1.3828.9043, 32 s., Bartın.
Daşdemir, İ. 2016b. Türkiye Ormancılığında Çağdaş Yönetim Anlayışı ve Örgütlenme Modeli. Türkiye’nin Ormancılık Serüveni, Örgütlenmesi ve Ormancılıkta Kadının Yeri Paneli Kitabı, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını ISBN 978-605-64482-5-6, s.95-111, Ankara.
Daşdemir, İ. 2016c. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Akademik Yayıncılık ve Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., Yayın No: 1536, ISBN 978-605-320-442-8, 210 s., Ankara.
Eraslan, İ. 1989. Türkiye’de Ormancılık Öğretim ve Eğitim Kurumlarının Tarihsel Gelişimi. Ormancılık Eğitim ve Kültür Vakfı, Yayın No: 1, 157 s., İstanbul.
Eryılmaz, A.Y. 1985. Ormancılık Politikası Ders Notları. KTÜ Orman Fakültesi Ders Notları Yayın No: 96, Trabzon.
Geray, A. U. 1982. Ormancılıkta Planlamanın Hazırlık Aşamasında Çok Boyutlu Analizler (Akdeniz Bölgesi Örneği). İÜ, Orman Fakültesi Yayın No: 315, 108 s., İstanbul.
Geray, A. U. 1989. Ormancılığın Çağdaş Çerçevesi. İÜ, Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, Cilt 39, Sayı 4, s.17-27, İstanbul.
Geray, A. U. 1993. Orman Kaynakları Yönetiminin Geliştirilmesi ve Sorunları. I. Ormancılık Şurası, Orman Bakanlığı Yayın No: 6, Seri No: 13, Cilt 3, s.137-149, Ankara.
Gülen, İ., Özdönmez, M. 1996. Personel Yönetimi. İÜ Yayın No:3928, Fen Bilimleri Enstitüsü Yayın No: 7, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul.
Gümüş, C. 2014a. How to Adjust Forestry Education in Accordance with the Forest Policy Process/Changes: Experience From Turkey. Sub-Regional Workshop on “Forest Policy and Institutions Development in Central Asia”, 4-7 February 2014, Trabzon, Turkey.
Gümüş, C. 2014b. Osmanlıdan Günümüze Ormancılık Politikalarının Ormancılık Örgütlenmesi Üzerine Etkileri ve Güncel Sorunlar. II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 22-24 Ekim, s.477-489, Isparta.
Kutluk, H. 1948. Türkiye Ormancılığı İle İlgili Tarihi Vesikalar 893-1339(1487-1923). Osmanbey Matbaası, İstanbul.
Kutluk, H. 1967. Türkiye Ormancılığı İle İlgili Tarihi Vesikalar 102-1341(1787-1925). Ongun Kardeşler Matbaası, Ankara.
OGM, 2012. Orman Genel Müdürlüğü 2013-2017 Stratejik Planı, 2012. Ankara.
OGM, 2017. Orman Genel Müdürlüğü 2017-2021 Stratejik Planı, 2017. Ankara.
Orhunbilge, A.N. 2000. Örnekleme Yöntemleri ve Hipotez Testleri (Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş İkinci Baskı). Avcıol Basım ve Yayın, 420 s., İstanbul.
Özdönmez, M., İstanbullu, T., Akesen, A. 1989. Ormancılık Politikası. İÜ Orman Fakültesi Yayın No: 401, 301 s., İstanbul.
Özdönmez, M., Akesen, A., Ekizoğlu, A. 1998. Ormancılık Yönetim Bilgisi Kitabı. İÜ Orman Fakültesi, Yayın No: 4157/457, 357 s., İstanbul.
TUOP, 2004. Türkiye Ulusal Ormancılık Programı (2004-2023). Çevre ve Orman Bakanlığı, APK Kurulu Başkanlığı, 80 s., Ankara.
Yund, K. 1969. Türkiye Orman Umum Müdürleri Albümü. Hüsnütabiat Matbaası, 107 s., İstanbul.